فراتحلیل رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی | ||
راهبردهای شناختی در یادگیری | ||
مقاله 7، دوره 2، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 97-118 اصل مقاله (512.54 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
جواد مصرآبادی* 1؛ الهام عرفانی آداب2 | ||
1دانشیار روانشناسی تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
هدف: وجود تحقیقات متعدد و گاه متناقض در حوزه روابط بین راهبردهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی لزوم انجام یک پژوهش ترکیبی در این حوزه را مورد تأکید قرار میدهد. این پژوهش به روش فراتحلیل با هدف تعیین اندازه اثر ترکیبی رابطه بین راهبردهای یادگیری با شاخصهای پیشرفت تحصیلی انجام گرفت. روش: جامعه آماری این فراتحلیل به تحقیقات در دسترس مرتبط با رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در داخل کشور مربوط میشد که در بین سالهای 1369 تا 1389 منتشر شده بودند. بر اساس ملاکهای تعریف شده ورود و خروج تحقیقات اولیه و نیز تحلیل حساسیت 270 اندازه اثر از تقریباً 105 تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: با عنایت به نتایج بررسی ناهمگنی، مدل اثرات تصادفی مناسب تشخیص داده شد که اندازه اثر ترکیبی رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی براساس معیار کوهن بزرگ بهدست آمد (63/0). همچنین نتایج نشان داد که اندازه اثر راهبردهای شناختی-فراشناختی بزرگتر از اندازههای اثر جداگانه است. پژوهشهای تفاوتی نیز دارای اندازههای اثر بزرگتری نسبت به پژوهشهای همبستگی بودند. بهعلاوه اندازه اثر رابطه بین متغیرها در بین دختران دو برابر اندازه اثر پسران بود. همچنین بخشی از نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین اندازه اثر در تحقیقاتی با متغیرهای وابسته حل مسأله، درک مطلب و علوم دیده شده است تا با نمره کلی پیشرفت تحصیلی و یا یک متغیر نامشخص. نتیجه گیری: بهطورکلی میتوان گفت راهبردهای یادگیری از هر نوع که باشد (شناختی یا فراشناختی) و در همه پژوهشها (آزمایشی یا همبستگی) در همه یادگیرندگان (دختران و پسران) بر میزان یادگیری آنها در دروس مختلف (علوم، حل مسأله، درک مطلب و ...) تأثیر زیادی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
فراتحلیل؛ راهبردهای یادگیری؛ راهبردهای شناختی و فراشناختی؛ پیشرفت تحصیلی | ||
مراجع | ||
آچاک، عثمان (1385)؛ بررسی میزان استفاده از راهبردهای یادگیری و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان موفق و ناموفق استان کردستان. طرح پژوهشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش. احمدی، محمدسعید (1385)؛ تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر توانایی حل مسئله ریاضی دانشآموزان دختر و پسر منطقه انگوران استان زنجان. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. اسلامی، اسماعیل (1389)؛ رابطه سبکهای شناختی و فراشناختی با عملکرد ریاضی در دانشآموزان اول متوسطه. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران. باعزت، فرشته (1376)؛ بررسی تاثیر آموزش راهبردهای یادگیری در حافظه کودکان عقبمانده ذهنی خفیف. فصلنامه روانشناسی، 4: 330 – 348. پرویز، کوروش (1384)؛ بررسی راهبردهای شناختی و فراشناختی با میزان موفقیت تحصیلی دانشآموزان شهری و روستایی مقطع متوسطه . پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی. جوادی، هادی (1383)؛ بررسی تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی پسختام در میزان پیشرفت تحصیلی و انگیزه پیشرفت دانشآموزان دختر و پسر سال اول دبیرستانهای شهرستان آبیک، قزوین. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. خانمحمدی، نعمتاله (1384)؛ بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری خودنظم داده شده و باورهای انگیزشی با خلاقیت و عملکرد دانش آموزان سال سوم هنرستانهای ابهر در دروس مهارتی در سال83-1382. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز. دستا، مهدی (1389)؛ نقش اهداف پیشرفت و راهبردهای خود تنظیمی در عملکرد حل مسائل ریاضی و عملکرد ریاضی دانش آموزان پایه اول دبیرستان شهر یزد. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم تهران. رضایی، اکبر و سیف، علیاکبر (1384)؛ نقش باورهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی. فصلنامه تعلیم و تربیت. شماره21(4): 86-44. سیف، علیاکبر (1389)؛ روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش(ویرایش ششم). تهران: دوران. سیف، علی اکبر و مصرآبادی، جواد (1382)؛ مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری بر یادداری ، درک مطلب و سرعت خواندن. فصلنامه تعلیم وتربیت. شماره، 74: 54-37. شعبانی، صونا (1386)؛ بررسی رابطه فراشناخت و ادراک یادگیری زبانانگلیسی با عملکرد درس زبانانگلیسی در دانشآموزان دختر پیشدانشگاهی شهرستان مراغه در سال تحصیلی1387. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. صالحی، رضا (1380)؛ مطالعه رابطه فراشناخت و ادراک یادگیری با عملکرد زبانانگلیسی بین مراکز پیشدانشگاهی شهرسـتان یزد در سال 79-1378. پایاننـامه کارشناسیارشد، دانشکـده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیتمعلم تهران. صداقت، مریم (1389)؛ نقش راهـبردهای یادگیری خودتـنظیم در رابطـه اهداف، ادراکـات و گرایـشهای فکری دانشآموزان با پیشرفت تحصیلی. رساله دکترا، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی. طلوع تکمیلیترابی، نادره (1382)؛ بررسی اثر بخش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر میزان یادگیری خودگردان دانشآموزان کلاس پنجم ابتدایی شهر تهران. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. عشورنژاد، فاطمه (1385)؛ بررسی روابط ساختاری خود پنداره، یادگیری خود تنظیمی و موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی. کارشکی، حسین (1379)؛ تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر عملکرد درک مطلب دانشآموزان پسر پایه اول دبیرستان منطقه 11 تهران. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران. کرمی، ابوالفضل (1382)؛ تدوین ابزار سنجش راهبردهای یادگیری و مطالعه و تعیین رابطه این راهبردها با پیشرفت تحصیلی. رساله دکترا، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. کریمیسوق، علیحسن (1388)؛ مقایسه میزان استفاده دانشآموزان مقطع متوسطه مراکز آموزش از راه دور ایران از راهبردهای یادگیری زبانخارجی بر اساس جنس، پایه و توانایی. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. گلیدیزج، اسفندیار (1384)؛ بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری و خلاقیت در بین دانشآموزان دوم متوسطه شهرستان مینودشت. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. لکزاد، کبری (1377)؛ تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی (پسختام) بر درک مطلب، سرعت یادگیری و عملکرد خواندن دانشآموزان دختر پایه اول دبیرستان. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. متولی، سیدمحمد (1376)؛ بررسی تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درک مطلب و سرعت یادگیری دانشآموزان کلاسهای اول دبیرستان دخترانه شهرستان فردوس. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. مشهدیمیقانی، فریده (1375)؛ بررسی تاثیر آموزش مهارتهای مطالعه بر درک مطلب و سرعت خواندن دانشآموزان دختر مقاطع راهنمایی و متوسطه. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران. مصطفایی، علی (1387)؛ بررسی اثر بخش آموزش مولفههای راهبردهای یادگیری خودتنظیمی مبتنی بر مدل پنتریچ بر خودکارآمدی، منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پسر پایه سوم دبیرستان. رساله دکترا، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. معصومی، علیمدد (1386)؛ مقایسه تاثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و ترکیبی بر میزان یادگیری دانشجویان رشته آموزش ابتدایی در درس رسانههای آموزشی مقطع کاردانی مرکز تربیتمعلم شهید رجایی قزوین. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی. موسوینژاد، عبدالمحمد (1376)؛ بررسی رابطه باورهای انگیزش و راهبردهای یادگیری خود نظم داده شده با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم راهنمایی. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران. هـادیان، مهدی (1388)؛ رابطه اهداف پیشرفت، راهبردهای فـراشناختی و خود ناتوانسازی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دبیرستانی شهر طبس. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران. هومن، حیدرعلی (1387)؛ راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی. تهران: سمت. یعقوبخانی غیاثوند، مرضیه (1384)؛ مقایسه راهبردهای یادگیری و مطالعه در دانشآموزان ضعیف و قوی دوره دبیرستان شهر قزوین. طرح پژوهشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش. Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. and Rothstein, H. R. (2009); Introduction to Meta-Analysis. John Wiley & Sons, Ltd, UK.
Charlotte, D., Gerhard, B. and Hans-Peter, L. (2008); HowPrimary school students learning sterategies most effectively? A meta analysis on self-regulation training programmers. Educational Research Review. 3: 101-129.
Cohen, J. (1988); Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (Second ed). Hillsdale, N J: Lawrence Erlbaum Associates.
Colorado, J. T. (2006); The relationship of self- regulated learning and academic performance in an online course environment. Doctoral dissertation, faculty of the graduate school of the university of Kansas retrieved April30, from http://proquest.uni.com/dissertation/
Countinho, S. (2008); self –efficacy,metacognition,and performance. North American
Cuixin, P. (2012); Self-Regulated Learning Behavior of College Students of Science and Their Academic Achievement. Physics Procedia, 33, 1446 – 1450.
Dermitzaki, I., Leondari, A. and Goudas, M. (2009); Ralation between youngstudents' stretegicbehaviours, domain-specific self concept, andperformance in a problemsolving. Learning and Instruction, 19: 144- 157.
Dignath, C., Buettner, G. and Langfeldt, H. (2008); How can primary school students learn self-regulated learning strategies most effectively? A meta-analysis on self-regulation training programs, Educational Research Review, 3: 101–129.
Gordon, W. I. (2009); A factor analysis study of the self regulated learning inventory. From: http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000 019b/80/14/d2/38.pdf.
Hall, R. (1999); The organization and development of discursivepractices for “having a theory”.Discourse Processes, 27(2): 187-218.
Henk, V. and Graaff, E. (2004); Developing metacognition: abasis for active learning,European Journal of Engineering Education, vol 29: 543-548.
Higgins, J. P. T., Thompson, S. G., Deeks, J. J. and Altman, D. G. (2003); Measuring inconsistency in meta-analyses. British Medical Journal 327: 557-560
Hoek, D., Eden, P. and Terwel, J. (1997); The effects of integrated social andcognitive strategy instruction on the mathematics achievement in secondary education,learningand instruction, 9: 427-488.
Joo, Y. J., Bong, M. and Cho, H. J. (2000); Self- efficacy for self – regulated learning, academic self efficacy, and internet self efficacy in web- based instruction. Educational Technology Research and Development, 48(2): 5-17.
Kesisi, S. and Erdogan, A. (2009); Predicting college students’ mathematics anxiety by motivational beliefs and self-regulated learning strategies. College Student Journal, 43: 631-639.
Royanto, L. R. M. (2012); The Effect of An Intervention Program Based on Scaffolding to Improve Metacognitive Strategies in Reading: A Study of Year 3 Elementary School Students in Jakarta. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 69: 1601-1609.
Samadi, M. and Davaii, M. (2012); A case study of the predicting power of cognitive, metacognitive and motivational strategies in girl students' achievements. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 32: 380-384.
Seifert, K. L. (1991); Educational psychology (2th ed) . Boston.,Haunghton Mifflincompany
Sharaw, H. (2006); the effects of gender of grade level on the motivational need of achievement. Journal Of Family And Consumer Sciences Education, 23(2): 19-26.
Teong, S. K. (2003); The effect of metacognitive training on mathematical word problem solving, Journal of computer assisted learning, 19: 46-55.
Tuncer, U. (2009); How do monolingual and bilingual language learners differ in use of learning strategies while learning a foreign language? Social and Behavioral Sciences, 1: 852-856.
Valkyrie, K. T. (2006); Self regulated learning, an examination cognitive, resource management, metacognitive component and academic outcome with open a demission community college student .Doctoral dissertation. University of Houston.
Weinstein, C. E., Husman, J. and Dierking, D. R. (2000); Self -regulation interventions with a focus on learning strategies. New York: Academic Press.
Wells, A. (2009); metacognitive therapy for anxiety and depression. New York: the Guilford press.
Wiley, B. and guss, C. D. (2007); Meta cognition of problem – solving strategies in Brazil, India, and the United States. Journal of Cognition and Culture, 7(1-2): 1-25.
Yaghobkhani Ghiasvand., M. (2010); Relationship between learning strategies and academic achievement; based on information processing approach. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5: 1033–1036.
Yip, M. C. W. (2007); Differences in learning and strategies between high and low achieving university students: a Hong Kong study. Educational Psychology, 27(5): 597-606.
Zimmerman, B., and Pouns, N. (1990); Student Differences in Self-regulated Learning. Journal of educational psychology, 82(1): 51-59.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,725 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,501 |