سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

فکری فلاح, محسن, عرفان, امیرمحسن. (1401). سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 10(38), 163-188. doi: 10.22084/nahj.2022.26927.2868
محسن فکری فلاح; امیرمحسن عرفان. "سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 10, 38, 1401, 163-188. doi: 10.22084/nahj.2022.26927.2868
فکری فلاح, محسن, عرفان, امیرمحسن. (1401). 'سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 10(38), pp. 163-188. doi: 10.22084/nahj.2022.26927.2868
فکری فلاح, محسن, عرفان, امیرمحسن. سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1401; 10(38): 163-188. doi: 10.22084/nahj.2022.26927.2868

سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه

فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
مقاله 7، دوره 10، شماره 38، شهریور 1401، صفحه 163-188    اصل مقاله (1.23 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2022.26927.2868
نویسندگان
محسن فکری فلاح* 1؛ امیرمحسن عرفان2
1کارشناسی ارشد مدرسی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران
2استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران
چکیده
مواجهه هوشمندانه و برخاسته از دین با تهدیدات هویتی با توجه به نقش روزافزون ادراکات و برداشت‌های هویت بنیان در جامعه ازجمله مهم‌ترین الزامات جامعه اسلامی برای صیانت از هویت دینی است. در این مسیر شناخت و فهم آگاهانه از سیره امیرمؤمنان به‌مثابه پیشینه شکوهمند و بی‌بدیل تاریخ تمدن اسلام در مواجهه با این تهدیدات دستیابی به مختصات ساختاری، روشی و محتوایی متقن را فراهم می‌سازد. بر این اساس پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که اساساً امیرمؤمنان در مواجهه با تهدیدات هویتی چه رویکردهایی را اتخاذ فرمودند. در جهت سنخ شناسی اقدامات حضرت، سه راهبرد پیشینی، کنترلی و رفعی تشکیل‌دهنده مجموعه اقدامات حضرت برشمرده می‌شود. امنیت بخشی به هویت جامعه در دو حوزه امنیت اعتقادی و امنیت اجتماعی، رویکردی پیشگیرانه بود که از به فعلیت رسیدن تهدیدات و بروز کاستی‌ها و ناراستی‌های هویتی جلوگیری نمود. در حوزه اقدامات کنترلی مدیریت ابعاد مختلف هویت و انتظام و انسجام‌بخشی به ساحات و سطوح گوناگون هویتی از پدید آمدن بحران‌های هویتی جلوگیری نمود و درزمینه اقدامات رفعی و تمایز بخش نیز ترسیم الگوی منطقی تمایز بخشی مبتنی بر تقابل با طغیان­گران اقتصادی، مبارزه با استضعاف پروری سیاسی و طرد خود ایده آلی اندیشه‌ای چگونگی مبارزه با تهدیدات هویتی را پدیدار ساخت.
کلیدواژه‌ها
امیرمؤمنان؛ هویت؛ هویت دینی؛ تهدیدات هویتی
مراجع
  • القرآن الکریم.
  • ابن ‌اعثم الکوفی، ابو محمد احمد. (1411). الفتوح. تحقیق: على شیرى، چ اول. بیروت‏: دارالأضواء.
  • ابن ‌بطریق، یحیى بن حسن. (1407). عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار. چ اول. قم: جماعة المدرسین بقم، مؤسسة النشر الاسلامی.‏
  • ابن فهد حلى، احمد بن محمد. (1407). عدة الداعی و نجاح الساعی. محقق: احمد موحدی قمی. چ اول.قم: دار الکتب الإسلامی‏.
  • ابن‌میثم، میثم بن علی. (1404). شرح نهج‌البلاغة. تهران: دفتر نشر الکتاب .
  • احمدی مقدم، اسماعیل. (1389). «امنیت اجتماعی و هویت». مطالعات امنیت اجتماعی. ش 23، 133-163.
  • افتخاری، اصغر. (1384 الف). «تکوین نظریه امنیت علوی، تحلیل دوران قبل از حکومت امام علی علیه‌السلام». مطالعات راهبردی. سال هشتم، ش 28، 231- 256.
  • افتخاری، اصغر. (1384ب). «استراتژی امنیتی دولت علوی». مطالعات راهبردی. سال هشتم، ش 29، 459-486.
  • ---------. (1385). «تهدید اجتماعی شده رویکردی تازه در تهدید شناسی»، مطالعات دفاعی استراتژیک. ش 27، 79-104.
  • افتخاری، اصغر. (1394). «منظومه مفهومی خرد «امنیت اجتماعی شده» در سیره پیامبر اکرم». دانش سیاسی. سال یازدهم، پیاپی 21، 5-44.
  • افروغ، عماد و اولیایی، احمد. (1398). «عدالت فرهنگی، عنصر مقوم حکومت علوی». علوم سیاسی. سال 22، ش 85، 47-72.
  • اکبری، محمدعلی.(1393). تبارشناسی هویت جدید ایرانی. تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • الطائی، علی. (1378). بحران هویت قومی در ایران. تهران: نشر شادگان.
  • آیت‌الله خامنه‌ای، سید علی. (1398). پیشوای صادق. تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
  • پرهیزکار، غلامرضا. (1393). هویت شیعی در عصر صادقین علیهماالسلام با تأکید بر ارتباطات میان مذهبی و میان فرهنگی. قم: دانشگاه باقرالعلوم.
  • پورعزت، علی‌اصغر. (1396). مدیریت اسلامی در پرتو نهج‌البلاغه امام علی علیه‌السلام. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
  • تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد. (1410). غررالحکم و درر الکلم. چ دوم، قم: دار الکتاب الإسلامی‏.
  • جوادی آملی، عبدالله. (1393). تفسیر تسنیم. زمستان 1393. چ سوم. قم: اسراء.
  • جوینی‌پور، سیما و پیروزفر، سهیلا. (1397). «گونه‌شناسی استکبار و ماهیت آن در قرآن کریم». مطالعات قرآن و حدیث. سال 12، ش1، 169-198.
  • جهان­بین، فرزاد، نعمتی، محمد، معیار و راهبردهای عدالت اقتصادی در نهج­البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج­البلاغه، سال سوم،شماره 10، تابستان1394، 103-122
  • حاجیانی، ابراهیم. (1394). «امنیت هویت، مبانی و چارچوب مفهومی»، جامعه‌شناسی ایران، دوره 16، شماره 4، 3-35.
  • حاجی‌زاده، یدالله. (1397). «کارکردهای حکومت جهانی امام مهدی در امنیت بخشی به جامعه». مشرق موعود. سال دوازدهم، شماره 47، 207-226.
  • حکیمى، محمدرضا؛ حکیمی، محمد و حکیمی، علی. (1380). الحیاة. ترجمه: احمد آرام، چاپ اول. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • دلشاد تهرانی، مصطفی. (1392). لوح بینایی. تهران: دریا.
  • زروندی، یاری. (1396). «کالبدشکافی تهدیدات با تأکید بر مفهوم امنیت ملی». مدیریت و پژوهش‌های دفاعی. سال شانزدهم، ش 85، 117-144.
  • طبرسی، احمد بن علی.(1403 ق) . الاحتجاج على أهل اللجاج. چ اول، مشهد: نشر مرتضی.
  • عرفان، امیرمحسن. (1398). «سبک‌شناسی مواجهه امام علی با گسست‌های فعال اجتماعی»، علوم سیاسی، سال 22، شماره 85، 119-142.
  • علم‌الهدی، جمیله. (1386). «هویت از منظر قرآن و فلاسفه»، بینات، سال چهاردهم، شماره 55، 208-230
  • فیض­الاسلام اصفهانی، علی­نقی. (1368). ترجمه نهج­البلاغه. تهران: فقیه.
  • کلینى، محمدبن‌یعقوب. (1407). الکافی. محقق: علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى. چ چهارم تهران‏‏: دار الکتب الإسلامیة.
  • گل‌محمدی، احمد. (1389). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت. چ چهارم. تهران: نشر نی
  • گیدنز، آنتونی. (1386). جامعه‌شناسی. همکاری: کارن بردسال. ترجمه: حسن چاوشیان. چ اول. تهران: نشر نی.
  • لیثى واسطى، على بن محمد. (1376). عیون الحکم و المواعظ. چ اول. قم: دارالحدیث.
  • مبلغ، نرگس‌سادات، دلشاد تهرانی، مصطفی. (1396). «تحلیل شخصیت معاویه بر اساس گزارش‌های تاریخی حکومت او»، پژوهشنامه علوی، سال هشتم، شماره اول، 71-96.
  • مبلغی، عبدالمجید. (1398). سیر تطور هویت‌یابی شیعیان تا پایان مدرسه شیعی بغداد. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • مجلسى، محمدباقربن‌محمدتقی.‏ (1403)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار‏،‏ چ 2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • محصص، مرضیه. (1398). هویت اجتماعی در نگره امام علی علیه‌السلام. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
  • معصومی جشنی، عبدالله. (1389). قبیله‌ی همدان و نقش آن در تاریخ اسلام و تشیع (قرن اول هجری قمری). قم: دلیل ما.
  • مفید، محمد بن محمد. (1413). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد . محقق: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. چ اول. قم: کنگره شیخ مفید.
  • مقدسی، یوسف؛ طالبی قره‌قشلاقی، جمال و بابازاده اقدم، عسگر. (1400). «رویکرد قرآن کریم به امر سلطه گری و سلطه‌پذیری». مطالعات قرآنی. سال دوازدهم، ش 45، 79-111.
  • مکارم شیرازى ناصر. (1386). پیام امام امیر المومنین علیه‌السلام.‏ چ اول. تهران‏: دارالکتب‌الاسلامیه.
  • منقری، نصر بن مزاحم. (1370). پیکار صفین (ترجمه وقعه الصفین). ترجمه: پرویز اتابکی. چ دوم‏، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
  • منقری، نصربن‌مزاحم. (1404). وقعه الصفین. محقق: هارون عبدالسلام. چ دوم‏، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
  • نجفیان، مهدی و علوی، سید حمیدرضا. (1389). «مدیریت تعارض در سیره عملی حضرت علی علیه‌السلام از منظر نهج‌البلاغه»، مطالعات اسلامی در علوم رفتاری، سال اول، شماره دوم، 45-70.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 356
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 257