طرح‌های عمرانی به‌مثابه پروژه‌های هِژمونیک؛ تحلیل کارکردهای صنعت خیالپردازی (Imagineering) در مناطق مرزی (مورد مطالعه شهر سقز) | ||
| پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
| مقاله 1، دوره 9، شماره 16، شهریور 1399، صفحه 1-36 اصل مقاله (806.47 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2019.18192.1590 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین بنی فاطمه1؛ فرهاد بیانی* 2؛ پروین علی پور3 | ||
| 1استاد جامعهشناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز | ||
| 2استادیار جامعه شناسی، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری | ||
| 3دکتری جامعهشناسی، پژوهشگر موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| صنعت خیالپردازی شامل استراتژیها و عملکردهایی از سوی مدیران و برنامهریزان شهری است که از این طریق تصور و خیال زندگی در یک شهر رو به توسعه را، که دارای استانداردهای جهانی است، برای شهروندان خلق میکند و از طریق این وهمسازی و خیالپردازیها، شهروندان را از کاستیها و نارساییهای شهری و مدنی غافل میسازد. هدف مقالهی حاضر بررسی ماهیت صنعت خیالپردازی و کارکردهای آشکار و پنهان آن در جامعه و شکل‌دهی الگوهای ارزشی و رفتاری در مناطق مرزی، به‌ویژه، شهروندان شهر سقز است. به این منظور براساس پارادایم رئالیسم انتقادی و با استفاده از روش پژوهش اسنادی و با نمونهگیری هدفمند منابع لازم برای تبیین موضوع گردآوری شد. نتایج بررسی داده‌ها نشان داد این صنعت دو کارکرد مهم دارد که عبارتاند از «سرپوش گذاردن بر کاستیهای شهر» و «مصرفگرایی». پدیدهی مصرفگرایی از طریق فرایندهای «اغوا» و «بمباران نشانه» منجر به «تودهایسازی جامعه»، «تضعیف اندیشهورزی انتقادی» و در نهایت «بازتولید سلطهی هژمونیک» سیاستهای صنعت خیالپردازی شده است. این سلطهی هژمونیک نیز به‌نوبه‌ی خود مدیریت شهری ضعیف و ناکارآمد را بازتولید و تثبیت میکند. از نظر اجتماعی این تلاش‌ها برای سرپوش گذاری بر چالش‌ها و نواقص شهر، از طریق بر برپا کردن بناها و مراکز تفریحی و تجاری که فقط رنگ و لعاب بیرونی جذابی دارند و از درون تهی هستند، چیزی جز افزایش بی‌اعتمادی اجتماعی، بی‌تفاوتی مدنی و تضعیف هویت ملی در میان مرزنشینان ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مناطق مرزی؛ صنعت خیالپردازی؛ مصرفگرایی؛ توده‌ای کردن جامعه؛ سلطهی هژمونیک | ||
| مراجع | ||
|
ادگار، اندرو و سجویک، پیتر. (1388). مفاهیم کلیدی در نظریهی فرهنگی، ترجمه: ناصرالدین علی تقویان، تهران: دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. استریناتی، دومینیک. (1380). مقدمه‌ای بر نظریات فرهنگ‌عامه، ترجمه: ثریا پاک‌نظر، تهران: گامنو. آدورنو، تئودور و هورکهایمر، ماکس. (1384). دیالکتیک و روشنگری: قطعات فلسفی، ترجمه: مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران: گام نو. بشیریه، حسین. (1391). جامعهشناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، چاپ بیستم، تهران: نشر نی. بنتون، تد و کرایب، ایان. (1394). فلسفه علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، مترجمین: شهناز مسمی پرست و محمود متحد، چاپ پنجم، تهران: نشر آگه. بنتون، تد. کرایب، ایان. (1394). فلسفه علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه: شهناز مسمی پرست و محمود متحد، چاپ پنجم، تهران: نشر آگه. بودریار، ژان. (1389). جامعهی مصرفی، ترجمه: پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث. پایگاه اینترنتی شورای اسلامی شهر سقز، 1393. www.saqqezshura.ir پایگاه خبری شارنیوز، 24/ 06/ 1387 . www.sharnews.com پوراحمدی میبدی، حسین و سعیدی، روح‌الامین. (1390). «رابطه‌ی فرهنگ و هژمونی در عرصه‌ی جهانی: رویکردی گرامشینیستی»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 28، 180-143. خبرگزاری مهر، تاریخ: 18/09/1392. www.mehrnews.com خوشفر، غلامرضا؛ موسی زاده، حسین و خداداد، مهدی. (1395). «تحلیلی بر کیفیت زندگی در مناطق مرزی (نمونه: دهستان اترک از توابع شهرستان گنبد کاووس)»، پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، 4(4، 84-51. دعاگویان، داود و عبدالرحمانی، رضا. (1386). «نقش رسانه‌ها در گسترش درگیری‌های قومی مناطق مرزی ف.ا. استان آذربایجان غربی (1393)». پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، 5(3)، 56-27. روزنامه اطلاعات ویژه‌نامه شهر سقز، اردیبهشت ماه 1393. www.ettelaat.com ریاضی، ابوالحسن. (1392). «تصویری از فرهنگ مصرفی جامعهی ایران با استفاده از داده‌های یک پیمایش ملی پیرامون گذران اوقات فراغت»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 6(4)، 153-137. ریتزر، جورج. داگلاس جی، گودمن. (1390). نظریهی جامعهشناسی مدرن، ترجمه خلیل میرزایی و عباس لطفیزاده، تهران: انتشارات جامعهشناسان. ساعی، احد؛ حاجیلو، مهدی و کوچکی، محمد. (1396). «سنجش توسعه‌یافتگی شهرهای شهرستان سقز با تأکید بر نیروی بازار کار در بازه زمانی 1385-1345». دوفصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال هشتم، شماره 2، پیاپی 16، 48-37. سایت اینترنتی شورای اسلامی شهر سقز، 1393. www.saqqezshura.ir سایت خبری شارنیوز، 24/ 06/ 1387. www.sharnews.com سایت خبری شار نیوز، «افزایش 130 درصدی آمار طلاق در سقز»، 30/08/1393. قابل‌دسترسی در: http://www.sharnews.com/11502 سیدمن، استیون. (1390). کشاکش آرا در جامعهشناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی. شاهو خبر (وب‌سایت خبری شهرستان کامیاران)، «سقز مهد تمدنی سه هزار ساله یا محملی برای نزاع‌های خونین؟». 01/06/1394. قابل‌دسترسی در: http://shahokhabar.com/news/109 علیخواه، فردین. (1387). «پیامدهای سیاسی مصرفگرایی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 1(1)، 231-256. عندلیب، علیرضا. (1380). نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد دوره عالی جنگ. غفاری، نظام. (1393). «هفت قدم برای عمران یک شهر». سایت اینترنتی شارنیوز، 23/03/1393. قابل‌دسترسی در: http://www.sharnews.com/8723 موحد، علی؛ مصطفوی صاحب، سوران و احمدی، مظهر. (1393). «تبیین الگویی گسترش فضایی- کالبدی شهر سقز با رویکرد فرم شهری پایدار». فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال دوم، شماره پنجم، 75-55. Anderson, P. (1976). “The Antinomies of Antonio Gramsci”. New Left Review, 100, 5-78.
Applebome, P. (2001). Those little town blues, in Old New York? Giuliani’s capital of the world, insisting it’s greater than Fort Worth. New York Times, 29 April, 39.
Archer, K. (1997). “The limits to the imagineered city: sociospatial polarization in Orlando”. Economic Geography, 73, 322-336. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Bates, T., R. (1975). “Gramsci and the Theory of Hegemony. Journal of the History of Ideas, 36 (2), 351-366.
Baudrillrad, J. (1991b). The Gulf War did not Take Place. (Ed). P, Patton. Bloomington/ Indiana police: Indiana University Press.
Baudrillard, J. (1993). Symbolic Exchange and Death. London: Sage.
Bauman, Z. (1987). Legislator and Interpreter. Cambridge: Polity Press.
Bauman, Z. (1999). “The Self in Consumer Society”. The Hedgehoge Review (1): 35-40.
Brooks, D. (2000). Bobos in paradise: The new upper class and how they got there. New York: Simon & Schuster.
Calhoun, C. (2001). Cosmopolitanism is not enough: local democracy in a global context. Paper delivered at Local democracy... an uncertain future? A public workshop. University of North Carolina—.
Cartier, C. (2002). Transnational urbanism in the reform-era Chinese city: landscapes from Shenzhen.
Featherstone, M. (1991). Consumer culture and postmodernism. London: Sage.
Feuer, L. (1959). The Communist Manifesto; Basic Writings on Political and Philosophy. (ed). New York.
Friedmann, J. (1986). “The world city hypothesis. Development and Change”. Harper Perennial, 17, 69-83.
Imagineers. (1996). The Walt Disney imagineering. New York: Hyperion.
Jorgensen, M. & Phillips, L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. London: SAGE Publication
Lasch, C. (1995). Revolt of the elites. New York: W.W. Norton.
Lyon, D. (2010). “Liquid Surveillance: The Contribution of Zygmunt Bauman to Surveillance Studies”. International Political Sociology, 4, 325-338.
Marcuse, H. (1964). One Dimensional Man. London: Routledge & Kegan Paul.
Marling, K. A. (1997). Imagineering the Disney theme parks. In K.A. Marling. (Ed). Designing Disney theme parks: the architecture of reassurance, Flammarion, Paris.
Marx, K. (1884). Capital, Vol. 2. New York: Vintage Books.
Morshidi, S. (2001). “Kuala Lumpur, globalization and urban competiveness: an unfinished agenda?”, Built Environment, 27(2), 96-111.
Pagano, M., A. & Bowman, A, O’M. (1995). Cityscapes andcapital: The politics of urban development.
Paul, D. E. (2004). “World cities as hegemonic projects: the politics of global imagineering in Montreal”, Political Geography, 23, 571-596.
Poster, M. (1988). Jean Baudrillard Selected Writings. Stanford University Press.
Riley, D., J. (2011). “Hegemony, Democracy, and Passive Revolution in Gramsci’s Prison Notebooks”. California Italian Studies, 2(2).
Short, J., R. & Kim, Y., H. (1999). Globalization and the City. New York: Longman.
Strehle, S. (2014). “A Poetic Anthropology of War: Jean Baudrillard and 1991 Gulf War”. International Journal of Baudrillard Studies, 11(2).
Teo, P. (2003). “The Limits of Imagineering; a Case Study of Penang”. International Journal of Urban and Regional Research, 27(3), 545-563.
Teo, P. (2003). “Limits of imagineering: a case study of Penang”. International Journal of Urban and Regional Research, 27(3), 545-563
Tucker, R., C. (1978). The Marx-Engels reader. (Ed). W. W. Norton & Company.
Van Ham, P. (2002). “Branding territory: inside the wonderful worlds of PR and IR theory”. Millennium, 31, 249-269.
Wallace, M. (1985). “Mickey Mouse history: portraying the past at Disney World”. Radical History Review, 32, 35-57.
Yeoh, B. S. (2005). “The global cultural city? Spatial imagineering and politics in the (multi) cultural marketplaces of South-east Asia”. Urban Studies, 42(5-6), 945-958.
Hannerz, U. (1993). The cultural role of world cities. In A. P. Cohen and K. Fukui (eds). Humanising the city? Social contexts of urban life at the turn of the millennium, pp. 67- 84. Edinburgh: Edinburgh University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 23,273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 387 |
||