مقایسهی تطبیقی سکههای پیش از تاجگذاری و پس از تاجگذاری نرسی | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
دوره 10، شماره 24، خرداد 1399، صفحه 81-96 اصل مقاله (786.95 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2020.20144.2017 | ||
نویسندگان | ||
آزاده حیدرپور* 1؛ کتایون فکری پور2؛ فریبا شریفیان3 | ||
1استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، پژوهشکدهی زبانشناسی، کتیبهها و متون، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، پژوهشکدهی زبانشناسی، کتیبهها و متون، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
3استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، پژوهشکدهی زبانشناسی، کتیبهها و متون، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
مطالعهی سکههای یک دوره به ما در شناخت وقایع مهم تاریخی که منجر به ضرب آن سکهها شده است، کمک شایانی میکند. سکههای نرسی، هفتمین پادشاه ساسانی، نیز از این ویژگی برخوردارند و بررسی آنها اطلاعات ارزندهای را درخصوص شورش نرسی و جنگهای داخلی پایان سلطنت بهرام دوم که موجبات به سلطنت رسیدن نرسی را فراهم ساخت، در اختیار ما قرار میدهند. نرسی پسر شاپور یکم، در زمان سلطنت پدر از جایگاه ویژهای برخوردار بود و سرانجام در سال 293 م. به پادشاهی رسید. او پیش از تاجگذاری اقدام به ضرب سکه طلا نمود؛ بنابراین سکههای نرسی در یک تقسیمبندی کلی به دو گروه سکههای پیش از تاجگذاری و پس از تاجگذاری تقسیم میشوند. با مطالعهی سکههای نرسی این پرسشها بهوجود میآید: 1- چرا نرسی پیش از سلطنت اقدام به ضرب سکهی طلا نمود و آیا ضرب سکه در دورهی ساسانی، پیش از به سلطنت رسیدن امری رایج بود؟ 2- تفاوتهای نمادین سکههای پیش و پس از به سلطنت رسیدن نرسی چیست؟ با بررسی و مقایسهی شباهتها و تفاوتهای این سکهها از قبیل نقش افسر شاهی که عنصری نمادین و تعیینکننده در علم سکهشناسی است، تزئینات و ویژگیهای ظاهری که بر روی و پشت سکهها بهکار رفته و مطالعهی انواع کتیبهها و همچنین لقبهایی که نرسی در سکههایش در وصف خود بهکار برده، بدیننتیجه میرسیم که نرسی بهمنظور اعلام علنی جانشینی پادشاهی، پیش از به سلطنت رسیدن، اقدام به ضرب سکههای طلا کرد که در آن زمان غیرمعمول بود؛ از سویی پیروزی و شکست نرسی در نبرد با رومیان از دلایل عمدهی تغییرات ایجاد شده در نقشمایهها و کتیبههای سکههای او شد. این پژوهش به شیوهی تاریخی- تطبیقی و براساس مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی انجام شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
ضرابخانه؛ افسر شاهی؛ نرسی؛ سکه؛ دورهی ساسانی | ||
مراجع | ||
آموزگار، ژاله؛ و تفضلی، احمد، 1373، زبان پهلوی ادبیات و دستور آن. تهران: نشر معین. - امینی، امین، 1390، سکههای ایران قبل از اسلام (موزه میرزامحمد کاظمینی). تهران: پازینه. - بروسیوس، ماریا، 1385، ایران باستان. ترجمهی عیسی عبدی، تهران: نشر ماهی. - بیانی، ملکزاده، 1374، تاریخ سکه از قدیم ترین ازمنه تا دورهی ساسانیان. تهران: دانشگاه تهران. - تفضلی، احمد، 1376، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن. - دوشنگیمن، ژاک، 1387، «دین زردشتی-دین و سیاست در روزگار ساسانیان». تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان (جلد سوم، قسمت دوم)، گردآورنده: احسان یارشاطر، ترجمهی حسن انوشه، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، صص: 291-338. - دیاکونف، میخائیل میخائیلوویچ، 1393، تاریخ ایران باستان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - زرینکوب، عبدالحسین؛ و روزبه، زرینکوب، 1379، تاریخ ایران باستان 4: تاریخ سیاسی ساسانیان. تهران: سمت. - زرینکوب، عبدالحسین، 1382، تاریخ مردم ایران قبل از اسلام. تهران: امیرکبیر. - سرفراز، علیاکبر، و آورزمانی، فریدون، 1383، سکههای ایران از آغاز تا دوران زندیه. تهران: سمت. - فرای، ریچارد، 1383، «تاریخ ایران در دورهی ساسانیان». تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان (جلد سوم، قسمت اول)، گردآورنده: احسان یارشاطر، ترجمهی حسن انوشه، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، صص: 217-276. - فرای، ریچارد، 1385، میراث باستانی ایران. ترجمهی مسعود رجبنیا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - کرتیس (سرخوش)، وستا؛ و استوارت، سارا، 1392، ساسانیان. ترجمهی کاظم فیروزمند، تهران: نشر مرکز. - کریستنسن، آرتور، 1388، ایران در زمان ساسانیان. ترجمهی رشید یاسمی، تهران: مؤسسه انتشارات صدای معاصر. - گوبل، رابرت، 1383، «سکههای ساسانی». تاریخ ایران کمبریج از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان (جلد سوم، قسمت اول)، گردآورنده: احسان یارشاطر، ترجمهی حسن انوشه، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، صص: 429-447. - گاریبلدی، آندرئا، 1395، تاریخ و سکههای ساسانی. ترجمهی شاهین آریامنش، تهران: آریارمنا. - لوکونین، ولادیمیر گریگوریویچ، 1384، تمدن ایران ساسانی. ترجمهی عنایتالله رضا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - مکنزی، دیوید نیل، 1383، فرهنگ کوچک زبان پهلوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - نصراللهزاده، سیروس، 1384، نامتبارشناسی ساسانیان از آغاز تا هرمز دوم. تهران: انتشارات میراث فرهنگی. - ویسهوفر، یوزف، 1377، ایران باستان از 550 ق.م تا 650 پس از میلاد. ترجمهی مرتضی ثاقبفر، تهران: ققنوس.
- Alram, M. & Gyselen, R., 2012, Sylloge Nummorum Sasanidarum. Paris-Berlin-Wien, Band II Ohrmazd I – Ohrmazd II (SNS II.). - Alram, M., 1986, Nomina Propria Iranicain Nummi. Iranisches Personennamenbuch. Band IV, Wien. - Altheim, F. & Stiehl, R., 1954, Ein asiatischer Staat: Feudalismus unter den Sasaniden und ihren Nachbarn. Wiesbaden. - Göbl, R., 1959. “Narse und nicht Bahram III”. Numismatische Zeitschrift, No. 78, Pp. 5-13. - Gِbl, R., 1971, Sasanian Numismatics. Trn. by: Paul Severin, Vienna. - Göbl, R., 1954, “Aufbau der Münzprägung (des Sasanidenstaates)”. In: Franz Altheim & Ruth Stiehl, Ein asiatischer Staat, Wiesbaden, Pp. 51-128. - Herzfeld, E., 1938, “Khusrau Parwēz und der Tāq i Vastān”. Archنologische Mitteilungen aus Iran, No. 9, Pp. 91-158. - Huyse, Ph., 1999, Die dreisprachige Inschrif Šābuhrs I. an der Ka, ba- I Zarduڑt (ٹKZ). Bd 1-2. London. - Paruck, F. D. J., 1924, Sāsānian Coins. Bombay. - Schindel, N., 2009, Sylloge Nummorum Sasanidarum Israel: The Sasanian and Sasanian-Type Coins in the Collections of the Hebrew University. 2 Vols. Jerusalem. (SNS Israel). - Skjوrvّ, P. O., 1983, The Sassanian Inscription of Paikuli. 3.1 Restored Text and Translation, 3.: Commentary, Wiesbaden. - Valentine, W., 1921, Sasanian Coins. London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 516 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 956 |