بررسی عوامل اجتماعی – فرهنگی مؤثر بر اهداء عضو و بافت پس از مرگ مغزی (مطالعه موردی: شهروندان یزد) | ||
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 12، شهریور 1397، صفحه 103-134 اصل مقاله (885.32 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2018.12685.1254 | ||
نویسندگان | ||
اکبر زارع شاه آبادی1؛ زینب شاکیان2؛ لیلی بنیاد* 3 | ||
1دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه یزد | ||
2کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد | ||
3دانشجوی دکتری جامعهشناسی توسعه اقتصادی دانشگاه یزد | ||
چکیده | ||
پیشرفت علم و تکنولوژی در زمینه دانش پزشکی، امید به بهبود بسیاری از بیماریهای ناشی از تخریب اعضا را ایجاد کرده است. که پیوند عضو اغلب بهترین یا تنها راه نجات این بیماران است. هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با اهداء عضو در بین شهروندان یزدی است. که به روش پیمایشی انجام شده است پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش شامل ترکیبی از سؤالات پرسشنامه سلامت جهانی و محقق ساخته است که روایی آن از طریق صوری و پایایی از طریق آلفای کرونباخ بهدست آمده است که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بهعنوان حجم نمونه به شیوه نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شدند. به این صورت که در مرحله اول تعداد 20 محله از محلات شهر به شیوه تصادفی انتخاب شدند و در مرحله بعد در داخل محلات به شیوه سیستماتیک خانوارها انتخاب شده و در مرحله سوم در داخل خانوار منتخب یک نفر از افراد بالای 18 سال به تصادف پرسشنامه را تکمیل کرده است. در خانوار اول فردی که فاقد کارت اهداء عضو بوده است پرسشنامه تکمیل نموده، اما خانوارهای بعدی یک در میان از فردی که دارای کارت اهداء عضو بوده به تکمیل پرسشنامه اقدام کرده است در مواردی که افراد خانواده دارای کارت اهداء عضو نبود به خانواده مجاور مراجعه میشد و این کار تا پیدا شدن فرد واجد شرایط ادامه پیدا میکرد. یافتههای پژوهش نشان داد متغیرهای میزان تحصیلات، میزان آگاهی افراد در زمینه اهداء عضو، وجه نظر مثبت به اهداء عضو و اعتماد اجتماعی با اهداء عضو رابطه مستقیم و معناداری دارد و متغیرهای ذکر شده در مجموع توانستند 39 درصد از تغییرات اهداء عضو را تبیین نمایند. | ||
کلیدواژهها | ||
آگاهی؛ اعتماد به پزشکان؛ اهداء عضو؛ پیوند عضو؛ تحصیلات؛ وجه نظر مثبت؛ مرگ مغزی | ||
مراجع | ||
احمدیان، شمسی؛ حقدوست، علیاکبر و محمدعلیزاده، سکینه (1388). «مقایسه نظرات خانوادههای بیماران مرگ مغزی رضایتدهنده و امتناعکننده از اهدای عضو در زمینه عوامل مرتبط با تصمیم اتخاذ شده»، مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دوره شانزدهم، شماره 4: 353-363. افضل آقایی، منور؛ خورسند وکیلزاده، علی؛ رحمانیفر، فریده؛ محمدنیا، نیلوفر و ابراهیم خالقی (1386). «عوامل مرتبط با اهداء عضو و بافت پس از مرگ مغزی در بیمارستانهای آموزشی علوم پزشکی مشهد در طی سالهای 1385-1392»، مجله دانشگاه علوم پزشکی مشهد، سال 59(3): 148-154. افضلی، محمدعلی (1393). «مرگ مغزی از منظر فقه شیعه و طب جدید»، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 24(113): 233-222. امیرکافی، مهدی (1375). اعتماد اجتماعی: اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، پایاننامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی. آزاد ارمکی، تقی و کمالی، افسانه (1383). «اعتماد، اجتماع و جنسیت»، مجله جامعهشناسی ایران، 5(1): 132-100. بیرو، آلن (1376). فرهنگ علوم اجتماعی، (ترجمه باقر ساروخانی)، تهران: انتشارات کیهان. برومند؛ محمدعلی و اصغری، فریبا (1390). «آیا مردم تهران با اهدای عضو نزدیکانشان پس از مرگ مغزی موافق هستند؟»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، 5(1): 58-51. بزمی، شبنم؛ کیانی، مهرزاد و رضوانی، سودابه (1388). «بررسی جنبههای اخلاقی و حقوقی پیوند اعضاء». فصلنامه اخلاق پزشکی، 10(3): 88-101. بوردیو، پییر (1384). نظریه کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی، (ترجمه مرتضی مردمیها). تهران: نقش و نگار. پیرسون، کریستوفر (1380). گفتگو با آنتونی گیدنز، (ترجمه علیاصغر سعیدی). تهران: کویر. توکلی، امیرحسین؛ رسولیان، مریم و قدری گلستانی، مهدی (1384). «مقایسه افسردگی و شاخصهای رضایتمندی در خانوادههای دارای فرد فوتشده مرگ مغزی در دو گروه اهداءکننده و غیر اهداءکننده اعضا»، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 11(4): 418-413. چلبی، مسعود (1381). بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران، تهران: مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ادبیات. شکراییفرد، لیلا (1386). تحلیل جامعهشناسی اهدای عضو و بافت پس از مرگ مغزی در بین شهروندان تهرانی، پایاننامه کارشناسیارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. حاتمی، علیاصغر و مسعودی، ندا (1391). «مبانی فقهی پیوند اعضاء از مردگان مغزی و تحلیل ماده واحده راجع به پیوند اعضاء مصوب 1379»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، 1(1): 105-128. روشه، گی (1376). جامعهشناسی تالکوت پارسونز، (ترجمه عبدالحسین نیکگهر). تهران: تبیان. شاهسون، علیرضا (1376). بررسی نگرش کارمندان ادارت شهر کرمان نسبت به اهدای عضو خود و بستگان بعد از تشخیص مرگ مغزی، پایاننامه کارشناسی ارشد، کرمان: دانشگاه علوم پزشکی کرمان. شکور، عباس و رضایی، ساناز (1379). «بررسی میزان آگاهی و نگرش افراد بالای 15 سال شهر تهران در مورد مرگمغزی و اهدای اعضای پیوندی بعد از مرگ در وابستگان»، مجله علمی پزشکی-قانونی، 6(21): 28-24. صادقیان، ندا (1388). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر انتخاب درمان نازایی در زنان نازا، پایاننامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. صادقیان، هدی (1386). پیوند اعضاء در فقه و حقوق موضوعه ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران. طباطبایی، سید محمود (1392). «نقدی به موضوعشناسی مرگ مغزی از دیدگاه لغوی، فقهی و پزشکی»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، 6(2): 16-1. ظهور، علیرضا و بزرگ مقام، مسعود (1382). «نگرش شهروندان تهرانی به پیوند اعضاء و اهدای عضو در مرگ مغزی»، مجله پزشکی ارومیه، 14(1): 50-55. عباسی دولتآبادی، زهرا؛ فراهانی، بهناز؛ فشارکی، محمد و نجفیزاده، کتایون (1398). «تأثیر آموزش در ارتباط با مرگ مغزی و اهدای عضو بر نگرش و آگاهی دانشجویان پرستاری»، مجله پرستاری مراقبت ویژه، 3(3): 112-109. عباسی، زینب و پیمان، اکرم (1391). «بررسی مرگ مغزی و پیوند اعضاء در ایران»، فصلنامه حقوق پزشکی، 6(20): 43-54 عابدی، حیدر علی؛ محمدی، محبوبه و عبدیزدان، غلامحسین (1391). «تجارب خانوادههای بیماران مرگ مغزی از ارتباط و آشنایی با خانواده و فرد گیرندهی عضو»، مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 13(1): 98-91. عبدالهی، محمد (1383). «جامعهشناسی بحران هویت»، مجله نامه پژوهش، 1(2 و 3): 83-63. عبدالهی، محمد و شکراییفرد، لیلا (1386). «تحلیل جامعهشناسی اهدای عضو و بافت پس از مرگ مغزی در بین شهروندان تهرانی»، فصلنامه علوم اجتماعی، 37: 38-1. قادی پاشا، مسعود؛ نیکیان، یدالله؛ صالحی، محمد و تاجالدینی، زهره (1387). «بررسی نگرش پزشکان نسبت به اهدای عضو و میزان آگاهی از قوانین و مقررات و روند انجام آن در مرگ مغزی»، مجله پزشکی قانونی، 14(50): 116-112. گلنژاد، توران (1374). بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد کارکنان بخش درمانی بیمارستانهای شهر تهران در مورد پیوند اعضا و اهدای عضو، پایاننامه کارشناسیارشد، تهران: دانشگاه علوم پزشکی. گیدنز، آنتونی (1384). جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ پانزدهم، تهران: نشر نی. گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز. متولیزاده، سعید و زکیانی، شعله (1386). «مرگ مغزی و اهداء عضو»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 9(2(پی در پی 22)): 5-6. مجتهدی، یوسف (1394). چالش مفهوم عضو در حقوق ایران با تأکید بر نقد رای وحدت رویه شماره 740-18/1/1394 دیوان عالی کشور، پنجمین همایش سراسری طب و قضا، قانون مجازات اسلامی از منظر پزشکی قانونی، ساری 29-27 آبان ماه. محسنی، منوچهر (1382). جامعهشناسی پزشکی، تهران: طهوری. محسنی، منوچهر (1379). بررسی آگاهیها و نگرشها و رفتارهای اجتماعی-فرهنگی در ایران، تهران: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی. مقدم، سمیه (1391). بررسی جامعهشناختی نگرش زنان به مسائل اجتماعی مربوط به خودشان، پایاننامه کارشناسیارشد، تهران: دانشگاه تهران. مهدی الشریف، محمد؛ میرشکاری، محمدحسن و جلیلی، مهدی (1393). «مشروعیت و ماهیت قراردادی پیوند عضو از انسان زنده»، فصلنامه اخلاق پزشکی، 8(31): 190-149. منظری، زهرا سادات (1390). فرآیند مواجه با اهدای عضو در خانواده بیماران مرگ مغزی و طراحی مدل پرستاری، رسالهی دکترای تخصصی (p.h.D)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. ودادهیر، ابوعلی؛ جواهری، فاطمه و عباسی خودلان، فرزاد (1392). مطالعه عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر در گرایش به اهدای اعضای بدن (نمونه موردی افراد 18 سال به بالا شهر کاشان)، پایاننامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. وبر، ماکس (1374). اقتصاد و جامعه، ترجمه عباس منوچهری و دیگران، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی مولی. Bilgel, H. (2004). “A survey of the public attitudes towards organ donation in a Turkish community and of the changes that have taken place in the 12 years”, Journal of Transplant International , vol. 17: 126-130
Kesselring, A.; Kainz, M. and Kiss, A. (2007). “Trumatic Memories Of Relatives Regarding Braindeath, Request For Organ Donation And Interactions With Professionals In The ICU”. Amrican journal of Transplantatin Proceedings, 7: 211-217.
Kim, JR.; Elliott, D. and Hyde, C. (2004). “The influence of sociocultural factors on organ donation and transplantation in korea: findings from key informant interviews”. Journal Transcult Nurs; 15: 147-154.
Lopez, JS.; Martinez, MJ.; Scandroglio, B. and Martinze Garcia, JM. (2008). “Family Perception Of The Process Of Organ Donation Qualitative Psychosocial Apalysis Of The Subjective Interpretation Of Donor And Nondonor Families”. SpamjournalPsychologic, 11(1): 125-136.
Martinez, J.; López, JS.; Martín, A; Martín, MJ.; Scandroglio, B. and Martín, JM. (2001). “Organ donation and family decision-making within the Spanish donation system”, Journal social science & medicine, 53: 405-421.
Sque, M.; Long, T.; Payne, S. and Allardyce, D. (2008). “Why Relatives do not Donate Organs for Transplant: Sacrifice ‘or’ Gift of Life”, Journal of Advanced Nursing, 61(2): 44-134.
Siminof, LA.; Mercer, MB.; Graham, G. and Burant, C. (2007). “The Reasons Families donate Organ for Transplantation: Implication for Policy and Practice. Journal trauma Acute Care Surg, 62: 969-978.
Sanner, MA. (2007). “Tow perspectives on organ donation: experiences of potention donor families and intensive care physicians of the same event”. Journal Critcare, 22(4): 296-304.
Shu-HsunChu. (2001). “Impact of cadaveric organ donation on tawanese donor familie”. Journal Psychosomatic Medicine, 63: 67-78.
Sque, M.; Long, T. and Payne, S. (2005). “Organ donation: key factors influencing families decision making”. Journal of TransplantationProceedings, 37(2): 543-546.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,917 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 855 |