انقلاب اسلامی و گفتمان نوجهانسومگرایی در سیاست خارجی ایران | ||
پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 5، شماره 16، مهر 1394، صفحه 1-21 اصل مقاله (680.61 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
فریبرز ارغوانی پیرسلامی* | ||
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله بررسی تأثیر انقلاب اسلامی بر ماهیت گفتمان نوجهانسومگرایی در سیاست خارجی ایران است. توجه فزاینده قدرتهای نوظهور در دو دهه اخیر به توسعه روابط با کشورهای جهانسوم بر مدارهای عمدتاً اقتصادی این سؤال را ایجاد کرده است که شکلگیری و بسط گفتمان نوجهانسومگرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با محوریت توسعه روابط با برخی کشورهای افریقایی و امریکای لاتین تحت تأثیر چه عاملی بوده است؟ از دید این مقاله، تکوین و اشاعه این گفتمان در سیاست خارجی ایران در دوران بعد از انقلاب اسلامی چندان متأثر از مؤلفههای مادی و اقتصادی ذکر شده نیست، بلکه جایگیری گفتمان نوجهانسومگرایی در سیاست خارجی ایران غالباً تحت تأثیر ویژگیهای ماهوی و نهادی انقلاب اسلامی بوده و از این جهت غالباً بعد معنایی، ارزشی و سیاسی داشته است. در حالیکه اتخاذ این رویکرد از جانب دیگر قدرتها همزمان متأثر از سطوح داخلی و بینالمللی بوده در مورد ایران سطح داخلی به مراتب تأثیرگذارتر بوده است. بررسی ریشههای جهتگیری سیاست خارجی کشورها با اتکا به رویکردی نظری، واکاوی مفهوم و مصادیق عملی گفتمان نوجهانسومگرایی در نظام بینالملل با هدف ایجاد رویکردی مقایسهای و در نهایت تمرکز بر انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر شکلگیری این گفتمان در سیاست خارجی ایران مهمترین محورهای مقاله برای ارزیابی فرضیه است. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ سیاست خارجی؛ انقلاب اسلامی؛ نوجهانسومگرایی؛ چین | ||
مراجع | ||
- آلدن، کریس (1387)، سیاست خارجی جدید چین در آفریقا، ترجمه احمدبخشی، مطالعات آفریقا، شماره 18، 189- 149. - الهی، همایون (1383)، شناخت ماهیت و عملکرد امپریالیسم، تهران: قومس. - ازغندی، علیرضا (1376)، روابط خارجی ایران (دولت دست نشانده) 1320-1357، تهران: قومس. - بخشی، احمد (1388)، بررسی تاریخی حضور ترکیه در قاره آفریقا، مطالعات آفریقا، شماره 20، 164 – 121. -حاجی یوسفی، امیرمحمد (1391)، «چشمانداز سیاست خارجی ایران: تعامل یا تقابل؟» در مجتبی مقصودی (گردآورنده) ایران، سیاست و آیندهشناسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386)، گفتمان اصولگرایی عدالتمحور در سیاست خارجی دولت احمدینژاد، دانش سیاسی، بهار و تابستان، سال سوم، شماره 1، 67-98. - دهقانی فیروز آبادی، سید جلال (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت. - رمضانی، روحالله (1380)، چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی. - سجادپور، محمدکاظم (1386)، چارچوبهای مفهومی و پژوهشی برای مطالعه سیاست خارجی ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - سیفزاده، سید حسین (1385)، اصول روابط بینالملل، تهران: میزان. - عسگرخانی، ابومحمد و ارغوانی فریبرز (1390)، «سیاست تعامل سازنده و الزام توسعه روابط اقتصادی ایران و آفریقا»، مجله روابط خارجی، سال سوم، شماره 2، تابستان، 159-133. - صفوی، سید حمزه، (1387)، کالبد شکافی سیاست خارجی ج.ا.ایران، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). - کتابی، محمود و احمد راستینه، (1388)، «دکترین تعامل سازنده در سیاست خارجی ایران و ژئوپلتیک نوین عراق»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بینالمللی، شماره3،32-11. - گریفیتس، مارتین (1388)، دانشنامۀ روابط بینالملل و سیاست جهان، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران: نی. - قاسمی، فرهاد (1390)، نظریههای روابط بینالملل و مطالعات منطقهای، تهران: میزان. - محمدی، منوچهر (1387)، آینده نظام بین الملل و سیاست خارجی ج. ا. ایران، تهران: دانشکده وزارت خارجه. - موحدین، محسن (1387)، «نگاهی به تجارت خارجی ایران درسال1387»، ماهنامه رویدادها و تحلیلها، شماره54. - واعظی، محمود (1387)، «راهبرد تعامل سازنده و الزامات سیاست خارجی توسعهگرا» درمجموعه مقالات سیاست خارجی توسعهگرا، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک. - هتنه، بژورن (1381)، تئوری توسعه و سه جهان، ترجمۀ سید احمد موثقی، تهران: قومس. - Arghavani Pirsalami, Fariborz (2013), “Third Wordism and Ahmadinejad's Foreign Policy”, Iranian Review of Foreign Affairs, Vol. 4, No. 2, Summer, pp. 81-109
- Ayiar, M. (2008), ”From Yesterday to Tomorrow”, Africa Quarterly. Vol. 48, No. 1, pp. 22-28.
- Desai, N. (2009), ”India and Africa: A New Engagement“, India Quarterly, 65. 4. pp. 413 – 29.
- Ehteshami, Anoushiravan & Zweiri, Mahjoob.eds (2008), Iran’s Foreign Policy: From Khatami to Ahmadinejad, Ithaca Press.
- Hunter, Shirin. T (2010), Iran Foreign Policy in the Post-Soviet Era, Clifornia: Praeger.
- Jakobson, L (2009), ”China's Diplomacy Toward Africa: Drivers and Constraints”, International Relation of the Asia Pasific, Vol. 9, pp: 403-433.
- Karmon, Ely (2010), “Iran Challenges the United States in It’s Backyard, in Latin America”, American Foreign Policy Intrests, 32: 5, pp.276-296.
- Karmon, Ely (2011), “Iran Challenges the United States in Latin America: An Update”, American Foreign Policy Interests, 33: 2, pp. 93-98.
- Lanteigne, M. (2009), Chinese Foreign Policy: An Introduction, London and New York: Routledge.
- Lotfian, Saideh (2010), “The New Role of Latin America in Iran’s Foreign Policy“, Iranian Review of Foreign Affairs, Vol. 1, No.3, Fall, pp.33-62.
- Nash, Andrew (2002), ”Third Worldism”, African Sociological Review 7, 1, pp.94-116.
- Patel, Rajeev & Mcmichael, Philip (2004), “Third Worldism and the Lineage of Global Facism: The Regrouping of the Global South in the Neoliberal Era”, Third World Quarterly, Vol.25, No.1, pp.231-254.
- Pham, J. Peter (2010), “China s Strategic Penetration of Latin America: What It Means for U.S Interests.", American Foreign Policy Interests, 32:6,pp.363-381.
- Ramamurthi, T. C. (1997), ”Foundations of Indias Africa Policy”, Africa Quarterly, Vol. 37, pp. 34-51.
- Rosenau, James N (1969), Linkage Politics, NewYork: The Free Press.
- Taylor, I, Xiao. Y. (2009), ”A Case of Mistaken Identity: China Inc. and Its Imperialism in Sub – Saharan Africa”, Asia Politics and Policy, Vol. 1, No. 4, pp: 709 – 725.
- Teng, Chung- Chian (2007), “Hegemeny or Partenership: Chinas` Strategy and Diplomacy Toward Latin America” in China and the Developing World, Edited by Eiseman et al, New York and London: M.E. Sharpe.
- UNCTAD (2008), World Investment Report, New York and Geneva: United Nations.
- Waltz, Kenneth N. (1979), Theory of International Politics. New York and London: Routledge.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,114 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,843 |