طبقه متوسط جدید و بی ثباتی در ایران(1357-1320) | ||
| پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 4، شماره 13، اسفند 1393، صفحه 21-38 اصل مقاله (432.48 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| محمد شفیعی فر* 1؛ الهام قاسمی2؛ رضا عباسی2 | ||
| 1استادیارعلوم سیاسی/دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی علوم سیاسی/دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| رویارویی ایرانیان در سال‌های آغازین قرن نوزدهم میلادی با دنیای غرب و مولود مشخص و برجسته‌ی آن که تجدد خوانده می‌شد، سبب ساز ظهور و بروز جریانی شد که با عنوان نوسازی شناخته می‌شود. اگر چه در ابتدا آشنایی ایرانیان با پدیده‌ی نوسازی در قالب رویه‌های نظامی و تکنیکی بود، اما به تدریج، این جریان به سایر حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز کشیده شد و زمینه را برای تولد گروه جدیدی در ساختار قشربندی اجتماعی ایران فراهم ساخت که بعدها طبقه‌ی متوسط جدید خوانده شدند. این گروه در عصر پهلوی دوم و بر اثر اصلاحات و گسترش نظام آموزشی و اداری از نظر کمّی توسعه یافت و در آستانه‌ی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و در ائتلاف با طبقه‌ی متوسط سنتی، نقش مهمی در شکل‌دهی و سرانجام پیروزی آن ایفا کرد. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد از رهگذر مطالعه‌ی مختصات و ویژگی‌های این طبقه و نحوه‌ی برخورد رژیم پهلوی با مجموعه خواست‌ها، تقاضاها و آرمان‌های آنان، به ارزیابی نقش طبقه‌ی متوسط جدید در ایجاد ثبات و بیثباتی سیاسی در دوره‌ی 37 ساله‌ی میان سال‌های 1357-1320 بپردازد. همچنین فرضیه‌ی بنیادین ما در این نوشتار، بر خطای راهبردی محمدرضا پهلوی و دستگاه سیاست‌سازی او در گسترش کمی طبقه‌ی متوسط و عدم پاسخگویی به تقاضاهای کیفی و اساسی آنان استوار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طبقه‌ی متوسط جدید؛ ثبات سیاسی؛ پهلوی دوم؛ تحولات اجتماعی | ||
| مراجع | ||
|
- آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه‌ی احمد گل‌محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی - آبراهامیان، یرواند (1392)، کودتا؛ 28 مرداد، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن، ترجمه‌ی محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی. - ادیبی، حسین (1358)، طبقه‌ی متوسط جدید در ایران، تهران: انتشارات دانشکده‌ی علوم اجتماعی و تعاون دانشگاه تهران. - ازغندی، علیرضا (1389)، درآمدی بر جامعه‌شناسی ایران، تهران: قومس. - اشرف، احمد، بنوعزیزی، علی (1388)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه‌ی سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر. - الین‌رایت، اریک (1390)، فلسفه و جامعه و سیاست، ترجمه‌ی عزت‌الله فولادوند، تهران: نشر ماهی. - بحرانی، محمدحسین (1389)، طبقه‌ی متوسط و تحولات سیاسی در ایران معاصر (1320-1380)، تهران: آگاه. - بشیریه، حسین (1381)، دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: نگاه معاصر. - بهداد، سهراب، نعمانی، فرهاد (1393)، طبقه و کار در ایران، ترجمه‌ی محمود متحد، تهران: آگاه. - بهروز، مازیار (1388)، شورشیان آرمان‌خواه، ترجمه‌ی مهدی پرتوی، تهران: ققنوس. - بیل، جیمز (1387)، سیاست در ایران؛ گروه‌ها، طبقات و نوسازی، ترجمه‌ی علی مرشدی‌زاد، تهران: خراسان. - ساندرز، دیوید (1390)، الگوهای بیثباتی سیاسی، تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی. - طالبان، محمدرضا(1389)، جامعه‌شناسی سیاسی کلان؛ تحلیلی بین کشوری از بیثباتی سیاسی، تهران: جامعه شناسان. - عظیمی، فخرالدین (1389)، حاکمیت ملی و دشمنان آن، تهران: نشر نامک. - عیوضی، محمدرحیم (1380)، طبقات اجتماعی و رژیم شاه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - فوران، جان(1382)، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا. - کاتوزیان، همایون(1391)، ایرانیان؛ دوره باستان تا دوره معاصر، ترجمه‌ی حسین شهدی، تهران: نشر مرکز. - کوزر، لوئیس (1390)، زندگی و اندیشه‌ی بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: علمی. - کوئن، بروس (1391)، درآمدی بر جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: توتیا. - گیدنز، آنتونی (1391)، جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. - مسعود‌نیا، حسین، محمدی‌فر، نجات (1392)، طبقه‌ی متوسط جدید در ایران؛ تکوین، فرصت، چالش، قم: نشر ارم. - هانتیگتون، ساموئل (1388)، موج سوم دموکراسی در پایان سده‌ی بیستم، ترجمه‌ی احمد شهسا، تهران: نشر روزنه. - هانتینگتون، ساموئل (1392)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم. - Weber, max(1978), economy and society, University of California Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,136 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,664 |
||