دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها495
تعداد مقالات5,172
تعداد مشاهده مقاله9,615,988
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,325,610
صفاری, فرشته, گنجعلی, عباس, نوری کیذقانی, مهدی. (1403). واکاوی نظریه پیش‌‏انگاشت در گفتمان ناگفته‏‌هایی چند از نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 12(46), 107-130. doi: 10.22084/nahj.2025.30419.3151
فرشته صفاری; عباس گنجعلی; مهدی نوری کیذقانی. "واکاوی نظریه پیش‌‏انگاشت در گفتمان ناگفته‏‌هایی چند از نهج‌البلاغه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 12, 46, 1403, 107-130. doi: 10.22084/nahj.2025.30419.3151
صفاری, فرشته, گنجعلی, عباس, نوری کیذقانی, مهدی. (1403). 'واکاوی نظریه پیش‌‏انگاشت در گفتمان ناگفته‏‌هایی چند از نهج‌البلاغه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 12(46), pp. 107-130. doi: 10.22084/nahj.2025.30419.3151
صفاری, فرشته, گنجعلی, عباس, نوری کیذقانی, مهدی. واکاوی نظریه پیش‌‏انگاشت در گفتمان ناگفته‏‌هایی چند از نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1403; 12(46): 107-130. doi: 10.22084/nahj.2025.30419.3151

واکاوی نظریه پیش‌‏انگاشت در گفتمان ناگفته‏‌هایی چند از نهج‌البلاغه

فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه
مقاله 5، دوره 12، شماره 46، شهریور 1403، صفحه 107-130    اصل مقاله (884.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2025.30419.3151
نویسندگان
فرشته صفاری1؛ عباس گنجعلی* 2؛ مهدی نوری کیذقانی2
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده
در مبحث منظور‏شناسی یا کاربرد‏شناسی زبان (pragmatics) فرآیند انتقال معنا به مخاطبین با در نظر گرفتن شرایط طرفین گفتگو انجام می‌‏پذیرد. در تلاش برای ادراک معانی نهفته در کلام، جرج یول(زبان‌‏شناس اسکاتلندی- آمریکایی) نظریة پیش‌‏انگاشت خود را ذیل شش شاخه (پیش‌‏انگاشت وجودی، واقعیت‌‏پذیر، واقعیت‏‌ناپذیر، خلاف واقع، ساختاری و واژگانی) ارائه نموده‌‏است. در کلام حضرت علی (ع) با توجه به این رویکرد نوین زبان‏شناسی می‌‏توان عملکرد معانی نهانی کلام را در کنار معانی آشکار در حوادث و پیچ‌‏های مهم تاریخی آن زمان به‏‌خوبی تحلیل و تفسیر نمود. در سراسر این اثر عظیم، پیش‌‏انگاشت وجودی را در قالب ترکیبات ملکی و اسامی معرفه، پیش‌‏انگاشت واقعیت‌‏پذیر را در افعالی مترادف با معانی فهمیدن و دانستن، نوع واقعیت‌‏ناپذیر را در قالب افعال ظن و خیال، واژگانی را در افعالی که دلالت بر انقلاب و دگرگونی روحی افراد دارند، خلاف واقع را در قالب ادات شرطیه(لَو و لولا) و ساختاری را در تثبیت اطلاعات از خلال ادوات پرسشی معین یا جملات اسنادی و شبه اسنادی می‌‏توان به‌‏وضوح مشاهده کرد. هدف از انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی واکاوی و کشف نا‏گفته‌‏های کلام ایشان در قالب نظریة پیش‌‏انگاشت یول است و دستاورد پژوهش حاضر آن است که در موارد محدود مورد مطالعه، نقش شرایط سیاسی، فرهنگی، موقعیت مخاطبین و ادراک آنان در نا‏گفته‌‏گویی‏‌های هدفمندانة علی (ع) در نهج‌البلاغه لحاظ شده‏‌است.
کلیدواژه‌ها
کاربرد‏شناسی زبان؛ گفتمان نا‏گفته‌‏ها؛ نهج‌البلاغه؛ پیش‌‏انگاشت؛ جرج یول
مراجع
  • دشتی، محمد (1380). نهج‌البلاغه، گردآورنده سید رضی، چاپ اول، تهران: سپهر.
  • ابن‌منظور، جمال‌الدین (1414ق). لسان العرب، الطبعة الثالثة، بیروت: دار صادر.
  • اردلانی، شمس الحاجیه (1394). جلوه‏های آیرونی در شعر حافظ، پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، سال پنجم، شماره 1، 171-188. https://doi.org/10.22059/jlcr.2016.59122
  • افضلی، زهرا و عبدالکریمی، سپیده (1400). بازکاوی موضوع تقوا در نهج البلاغه بر اساس اصول ادب، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال نهم، شماره سی و چهارم، 1-19. https://doi.org/10.22084/NAHJ.2021.23858.2635
  • الوت، نیکولاس (1399) کلید‏واژه‏های کاربرد‏شناختی، (مترجم: مهرداد و بهداد امیری)، چاپ اول، تهران: نویسه پارسی.
  • بحرانی، ابن میثم (1417ق). ترجمه شرح نهج‌البلاغه، (مترجمان: محمدی مقدم، قربانعلی و نوایی، علی اصغر)، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
  • شکری اویلق، حمید و حسینی، سید بشیر (1399). حرفی به قدر کفایت (الگوی ارتباطات کلامی در نهج البلاغه). چاپ اول، تهران: سروش.
  • صادقی، لیلا (1392). کارکرد گفتمانی سکوت در ادبیات معاصر ایران، چاپ اول، تهران: نقش جهان.
  • صالح، صبحی (1370). فرهنگ نهج‌البلاغه، (مترجم: رحیمی نیا، مصطفی)، چاپ اول، تهران: اسلامی.
  • صفوی، کورش (1379). درآمدی بر معنی‏شناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات سوره مهر.
  • کالر، جاناتان (1390). در جستجوی نشانه‏ها (نشانه‏شناسی، ادبیات، واسازی)، مترجم، لیلا صادقی و تینا امراللهی، چاپ دوم، تهران: علمی.
  • کرم‏پور، زهرا، حسومی، ولی‌الله و خاکپور، حسین (1394). اقناع مخاطب در نهج‌البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال سوم، شماره نهم، 27-53.
  • کیخا، ناهید و بهروزی، مجتبی، (1400). ناسازواری، شگرد شیوایی سخن در نهج‌البلاغه، قم: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
  • محمدی، عادل (1396). منظور‏شناسی زبان و تحلیل گفتمان، تهران: روش‏شناسان.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1376) پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، چاپ اول، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  • منگنو، دومینیک (1378). الفبای زبان‏شناسی، ترجمه: غیاثی، محمد تقی، تهران: جامی.
  • هاشمی، انسیه‌سادات (1402). مطالعه کاربست نظریه پیش‏فرض‏های یول (2000) در تعیین پیش‏فرض‏های نخستین سوره‏های نازل‏شده قرآن کریم، دوفصلنامه علمی پژوهش های زبان‏شناختی قرآن، سال دوازدهم، شماره اول، شماره پیاپی (23)، 87-100. https://doi.org/22108/nrgs.2023.135882.1834
  • یول، جورج (1374). نگاهی به زبان (یک بررسی زبان‏شناختی)، مترجم: حیدری، نسرین، تهران: سمت.
  • ------- (1402). کاربرد‏شناسی زبان، مترجمان: عموزاده مهدیرجی، محمد و توانگر ، منوچهر، چاپ دهم، تهران: سمت.
  • Abrusan, (2022). Presuppositions. Daniel Altshuler. Linguistics meets Philosophy, Cambridge University Press, pp.1-27. https://doi.org/10.1017/9781108766401.025
  • Erlinda, R., Mursyida, W. M., Agamas, Z. S., & Dewanti, U. (2023). An Analysis of Presupposition Used in Dialogues of “Pathway to English” Textbook ,Proceedings of the International Conference on Social Science and Education (ICoeSSE 2023), Advances in Social Science, Education and Humanities Research.pp 457- 464. https://doi.org/10.2991/978-2-38476-142-5_43
  • Levinson, S. C. (1983). Cambridge: Cambridge University Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 75
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب