آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 495 |
| تعداد مقالات | 5,172 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,615,977 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,325,609 |
دلالت‌های اجتماعی توحید در اندیشه و سیره حکمرانی امام علی(ع) | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه | ||
| مقاله 4، دوره 12، شماره 46، شهریور 1403، صفحه 83-106 اصل مقاله (802.24 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2025.30630.3165 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد امین ایزانلو* 1؛ سید عقیل نسیمی2؛ معصومه کرامتی3 | ||
| 1استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران | ||
| 2استادیار، گروه الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 3استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه صنعتی اسفراین، اسفراین، ایران | ||
| چکیده | ||
| توحید مهم‌ترین و بنیادی‌ترین اصل در اسلام، دارای ابعاد متعدد و متنوع می‌باشد. اندیشمندان متقدم بُعد نظری، و برخی از اندیشمندان معاصر بُعد اجتماعی توحید را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند. رفتار حاکم در حکمرانی خویش که متأثر از اندیشه اوست، از مهم‌ترین عوامل مؤثر در زندگی اجتماعی انسان‌ها می‌باشد. با توجه به ضرورت الگوپذیری از ائمه(ع) در حوزه فردی و اجتماعی و همچنین جایگاه توحید در نگاه امام علی(ع) و امکان کاربست اندیشه توحیدی در حکمرانی، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و بررسی منابع کتابخانه‌ای در حوزه حدیث، کلام، تاریخ و سیره، می‌کوشد تا جایگاه توحید در سیره و اندیشه امام علی(ع) در حکمرانی را به شکلی مطلوب ارائه نماید. این تحقیق نشان می‌دهد که علاوه بر ضرورت توجه به بُعد اجتماعی توحید، بویژه توحید در ربوبیت و خالقیت، آثار توحید اجتماعی در حکمرانی امام علی(ع) در ابعاد تشریع و قانون‌گذاری، آزادی‌های سیاسی و اجتماعی، حفظ کرامت انسانی، برابری در حقوق مالی و برابری نسبت به قوانین تجلی یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| توحید؛ دلالت‌های اجتماعی؛ حکمرانی؛ سیره امام علی(ع) | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- ابن ابیالحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1404). شرح نهج‌البلاغه لابن ابیالحدید، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
- ابناثیر، عزالدین ابوالحسن (1965). الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر.
- ابنبابویه، محمد بن على (1398). التوحید لصدوق، تحقیق: هاشم حسینی، چاپ اول، قم: جامعه مدرسین.
- ----------------- (1362). الخصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، چاپ اول، قم: جامعه مدرسین.
- ----------------- (1378). عیون اخبار الرضا علیه السلام، تصحیح: مهدی لاجوردی، چاپ اول، تهران: نشر جهان.
- ----------------- (1376). الأمالی الصدوق، چاپ ششم، تهران: کتابچی.
- ابنحیان، عبدالله بن محمد (1412). طبقات المحدثین باصبهان، تحقیق: عبدالغفور عبدالحق حسین بلوشی، بیروت: موسسه الرساله.
- ابنحیون، نعمان بن محمد مغربى (1385). دعائم الإسلام، تصحیح: آصف فیضی، چاپ دوم، قم: موسسه آلالبیت(ع).
- ابنشعبه حرانى، حسن‌بن‌على (1404). تحف العقول، تصحیح: علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
- ابن‌شهرآشوب، محمد بن على (1379). مناقب آل أبیطالب علیهم السلام، قم: علامه.
- ابوعبید، قاسم بن سلّام (1968). کتاب الاموال، تحقیق: محمد خلیل هراس، قاهره.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله (1388). آداب الصلاة، چاپ شانزدهم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
----------------(1389)، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (بیانات، پیامها، مصاحبهها، احکام، اجازات شرعی و نامهها)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام(ره).
- برقى، احمد بن محمد بن خالد (1371). المحاسن، تصحیح: جلال‌الدین محدث ارموی، چاپ دوم، قم: دار الکتب الاسلامیه.
- بلاذری، احمد بن یحیی (1996). کتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلى، چاپ اول، بیروت: دار الفکر.
- ثقفى کوفی، ابراهیم بن محمد (1410). الغارات، تصحیح: عبدالزهراء حسینی، چاپ اول، قم: دار الکتاب الإسلامی.
- جرجانی، سیدشریف (1370). کتاب التعریفات، چاپ چهارم، تهران: ناصرخسرو.
- جعفریان، رسول (1389). تاریخ سیاسی اسلام جلد دوم تاریخ خلفا، قم: دلیل ما.
- جوده، جمال (1383). اوضاع اجتماعی- اقتصادی موالی در صدر اسلام، ترجمه: مصطفی جباری و مسلم زمانی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
- حسینی خامنهای، سید علی (1397). طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، قم: صهباء.
- ------------------ (1367). بررسى ابعاد حکومت اسلامى، حکومت در اسلام، مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشه اسلامى، چاپ دوم، انتشارات امیر کبیر.
- دیلمی، حسن بن محمد (1412). ارشاد القلوب الى الصواب، چاپ اول، قم: الشریف الرضی.
- دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1368) الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر، قم: منشورات الرضى.
- راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، چاپ اول، بیروت: دمشق، دارالقلم ـ دارالشامیه.
- رحیمپور، فروغالسادات (1387). توحید از دیدگاه امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- زبیدی، سیدمحمدمرتضی (1414). تاج العروس من جواهر القاموس، تصحیح علی هلالی و علی شیری، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
- سبحانى، جعفر (1426). الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، تحقیق: مکی عاملی، حسن محمد، چاپ سوم، قم: المرکز العالمى للدراسات الاسلامیه.
- --------- (1394). محاضرات فی الالهیات، تلخیص علی ربانی گلپایگانی، چاپ دوازدهم، قم: موسسه امام صادق(ع).
- سرخسی، محمد بن احمد (1414). المبسوط، بیروت: دارالمعرفه.
- سید قطب (1387). معالم فی الطریق (نشانههای راه)، ترجمه سید محمود محمودی، تهران: احسان.
- شریف رضی، محمد بن حسین (1414). نهج‌البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت.
- شریعتی، علی (بیتا). اسلام شناسی، تهران: حسینیه ارشاد.
- شریعتمداری، علی (1361). سه مقاله: انقلاب فرهنگی، آزادی در دانشگاه، تقوا و آزادی در تعلیم و تربیت، تهران: نهضت زنان مسلمان.
- صدر، سید محمدباقر (1399). لمحه فقهیه التمهید عن مشروع الجمهوریه الاسلامیه فی ایران، تهران: جهاد البناء.
- صفار، محمدبن‌حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلیاللهعلیهم، قم: کتابخانه مرعشی نجفی.
- طبری، محمدبن‌جریر (1967). تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث.
- طوسی، محمدبن‌حسن (1407). تهذیب الأحکام، تحقیق: حسن خرسان، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- طباطبائی، سید محمدحسین (1320). فرازهائی از اسلام، قم: جهان آرا.
- ------------------ (1387). مجموعه رسائل، قم: بوستان کتاب.
- ------------------ (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- عالی، محمدباقر، غضنفری، مهدی، ناصرپور، صادق و پورعزت، علی‌اصغر (1403). تعریف حکمرانی (فراترکیبِ چیستی حکمرانی)، فصلنامه حکمرانی متعالی، سال پنجم، شماره 18، 61-86.
- عبدالمقصود، عبدالفتاح (1371). امام علی بن ابیطالب(ع)، ترجمه سید محمود طالقانی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف (1373). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: انتشارات شکوری.
- کلینى، محمدبن‌یعقوب (1407). الکافی، تصحیح: علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- لاک، جان (1379). رساله دوم درباره حکومت(آزادی فرد و قدرت دولت)، ترجمه محمود صناعی، تهران: هرمس.
- لوئی، شارل منتسکیو (1363). روح القوانین، علیاکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر.
- محمودی، محمدباقر (1397). نهج‌السعاده فی مستدرک نهج‌البلاغه، بیروت: موسسه الاعلمی.
- مصباح یزدی، محمد تقی (1391). آموزش فلسفه، چاپ دوازدهم، تهران: بین‌الملل.
- مطهری، مرتضی (1387). جهان‌بینی توحیدی، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری.
- مفید، محمد بن محمد (1413 الف). الجمل و النصره لسید العتره فی حرب البصره، تصحیح: علی میر شریفی، چاپ اول، قم: کنگره شیخ مفید.
- -------------- (1413 ب). الاختصاص، تصحیح: على‌اکبر غفاری و محمود محرمى زرندى، چاپ اول، قم: کنگره شیخ مفید.
- -------------- (1413 ج). الارشاد فی معرفة حجج الله على العباد، تصحیح: مؤسسة آلالبیت علیهم السلام، چاپ اول، قم، کنگره شیخ مفید.
- منقری، نصر بن مزاحم (1404). وقعه صفین، تصحیح: عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
- وینسنت، اندرو (1376). نظریه دولت، حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
- نصر، سید حسین (1385). قلب اسلام، ترجمه سید محمد صادق خرازی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.
- یحیی بن آدم، القرشی (1384ق). الخراج، تصحیح: احمد محمد شاکر، بیروت: المطبعه السلفیه و مکتبتها.
- یعقوبی، احمد بن ابییعقوب (بیتا). تاریخ الیعقوبى، بیروت: دار صادر.
- Thomas, E. (1992). Dignity as practical Reason in Kant's Moral Theory. New York: Cornell Univercity Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 73 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 8 |
||