آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,920 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
نظام‌های عقیدتی دورۀ ساسانی و ساختارهای تدفینی | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 فروردین 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2025.30425.2746 | ||
| نویسنده | ||
| حسین حبیبی* | ||
| استادیار گروه باستان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| آثار تدفینی از معدود مواد فرهنگی هستند که بی‌شک شواهدی از نگرش فرهنگ‌های منقرض‌شده نسبت به مرگ را فراهم می‌کنند. طبیعت اطلاعات فراهم‌آمده از رهگذر مطالعۀ مواد تدفینی غیرمستقیم و ضمنی است. اما اسناد نوشتاری می‌توانند مکمل و راهنمای بررسی این موضوع در مورد فرهنگ‌های دوران تاریخی باشند. ایرانشهر ساسانی از افق‌های زمانی-مکانی بوده که شواهدی از سنت‌ها و عقاید خاکسپاری فرهنگ‌های گوناگونش در دست است. بنابراین مطالعۀ فرهنگ مادی و مدارک مکتوب مرتبط با این موضوع گامی رو به پیش در حوزۀ مطالعات ساسانی شمرده می‌شود که تا به امروز کم‌وبیش مغفول مانده است. پژوهش حاضر تلاشی از آن دست برای استنباط‌های عقیدتی از مواد تدفینی بوده و بر اساس این پرسش طراحی شده که آیا شناسایی نظام‌های عقیدتی گروه‌هایی که ساختارها و بقایای تدفینی گونه‌گونی را به‌وجود آورده‌اند، بر پایۀ شواهد در دسترس ممکن است؟ فرض نویسنده بر این بوده که با توجه به منابع نوشتاری اندک، تمایز میان دین‌های گوناگون بر اساس فرهنگ مادیِ در دسترس چالش‌برانگیز است، چه برسد به تفاسیر مختلف از زرتشتی‌گری در این دوران. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ داده‌های باستان‌شناختی و منابع دست‌اول به گونه‌شناسی ساختارهای تدفینی و پراکنش فضاییشان بر اساس واپسین یافته‌ها و سرانجام استخراج و استنباط اطلاعات آیینی پرداخته است. در نتیجه نشان داده شده که گورهای «چاله‌ای» و «چینه‌سنگی» که فاقد ویژگی‌های استودان یا گورهای اضطراری مذکور در وندیداد و دادستان دینیگ هستند، می‌توانند با اطمینان بالایی غیرزرتشتی تلقی گردند. همچنین زیست آیینی اقلیت نسطوری در مواردی در استفادۀ آنها از سنت‌های تدفین زرتشتی مانند «گوردخمه‌ها» و «استودان‌ها» بازتاب یافته است. اما در حالی‌که استودان‌ها به‌طور کلی مدرکی از تلاش مردمان حوزه‌های جغرافیایی متفاوت را برای انطباق اعمال تدفینی با اصول زرتشتی ارائه می‌کنند، «دخمه‌گذاری» در گوردخمه‌ها و برج‌های خاموشی امکان پیگیری تداوم و تحول سنت‌های تدفین زرتشتی در ایران دوران گوناگون را فراهم می‌نمایند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تدفین؛ دورۀ ساسانی؛ زرتشتی؛ گور؛ وندیداد | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 49 |
||