آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,946 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,384 |
بررسی و مقایسۀ تطبیقی چهارتاقی خرم دشت کاشان با سایر بناهای مذهبی ساسانی | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اردیبهشت 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2024.28677.2641 | ||
| نویسنده | ||
| میلاد باغ شیخی* | ||
| دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| بدون شک در مطالعاتِ باستان‌شناختی مذهبی عصر ساسانی، آتشکده‌ها و چهارتاقی‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. آتش که در تعالیم دین زرتشت از عناصر مقدس و مورد احترام جامعۀ زرتشتی بود با رسمی شدن دین زرتشت آتشکده‌ها/ چهارتاقی به‌عنوان جلوگاه بارز تشریفات و آداب دینی در جامعۀ ساسانی نمایان گشتند. یکی از آتشکده‌های مهم دورۀ ساسانی در پهنۀ فرهنگی کاشان چهارتاقی خرم‌دشت است که با وجود شهرت چهارتاقی‌های دیگر این پهنه یعنی چهارتاقی نیاسر و آتشکدۀ ویگل به‌خوبی شناخته نشده است. چهارتاقی خرم‌دشت در جنوب‌شرقی شهر کاشان و مجاورت روستایی به همین نام بر تپه ماهورهایی کم‌ارتفاع واقع شده است. بر اساس شواهد سطحی، به‌نظر می‌رسد چهارتاقی خرم‌دشت از نوع بناهای مرکب می‌باشد که شواهد بقایای معماری، امروزه در پیرامون چهارتاقی (شمال محوطه) دیده می‌شود. پژوهش حاضر درتلاش پاسخ به سؤالاتی همچون: بر پایۀ شواهد به‌جا مانده از معماری این بنا، آیا می‌توان کاربری آن را به‌عنوان آتشکده اثبات نمود؟ پلان معماری چهارتاقی خرم‌دشت از چه الگوی پیروی نموده است؟ و در نهایت براساس متون دینی زرتشتی چه نوع آتشی در این آتشکده فروزان بوده است؟ استوار است. بنابراین ماهیت پژوهش بنیادی با رویکرد توصفی و تحلیلی و با استفاده از روش پژوهش میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای در تلاش هستیم تا به پرسش‌های مذکور پاسخ دهیم. نتایج پژوهش نشان داد که تحلیل و مقایسۀ سبک‌شناسی معماری آتشکدۀ خرم‌دشت با دیگر نمونه‌های هم‌زمان ساسانی که نمایانگر شباهت‌های این اثر، از منظرهای مختلفی نظیر نقشه، در ساخت خود از الگویی مشابه نمونه‌های ساسانی بهره برده است و همچنین با وجود بقایای معماری هم‌جوار از جمله دالان طواف می‌توان کاربری آتشکده را برای آن متصور شد. با توجه به مراتب آتش در این دوره و روشن بودن آتش بهرام فقط در آتشکده‌های مهم و دائمی (سه آتشکدۀ معروف)، احتمالاً آتشی که در این مکان روشن بوده از نوع آتش محلی (آدران) و افروخته در مناسبات بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورۀ ساسانی؛ چهارتاقی/آتشکده؛ خرم دشت؛ شهرستان کاشان | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 243 |
||