آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,947 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,385 |
ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نهشته های بیتومن دار حوضه ی رسوبی لرستان | ||
| یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی | ||
| دوره 17، شماره 34، دی 1402، صفحه 114-126 اصل مقاله (1.09 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2022.26950.1533 | ||
| نویسندگان | ||
| نسیم ملکی صادقی1؛ احمد احمدی خلجی* 2؛ رضا زارعی سهامیه3؛ زهرا طهماسبی2 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زمینشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران | ||
| 3استاد گروه زمینشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیتومن مخلوطی از هیدروکربنهای اکسید شده با رنگ، سختی، وزن مخصوص و مواد فرار متنوع است که به اشکال جامد یا نیمه جامد بوده و در کربن دی سولفید (CS2) قابل حل میباشد. برای ارزیابی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی نهشتههای بیتومندار حوضهی رسوبی لرستان (جزئی از زون زاگرس چینخورده)، تعداد 6 نمونه بیتومن سالم و غیر هوازده از رگهها و داخل معادن سه منطقه با پتانسیل بالایی از بیتومن شامل منطقه شمالی کوهدشت، غرب پلدختر و جنوب شرق سپیددشت برداشت گردید. مطالعات صحرایی نشان داد که بیتومنهای مورد مطالعه در شیلهای سازند امیران توسعه پیدا کردهاند. بر اساس آزمایشات تجزیه عنصری انجام گرفته بر روی نمونهها، درصد عناصر اصلی بیتومن به صورت 30/6 درصد اکسیژن، کمتر از 1 درصد نیتروژن و 47/74 درصد کربن میباشد که بیانگر کیفیت بسیار خوب بیتومنهای مورد مطالعه میباشد. حلالیت بیتومنهای مورد مطالعه در حلالهای CS2، بنزن و اتانول نشان میدهد که قسمت اعظم این بیتومنها دارای ترکیبات با جرم مولکولی بالا (مولکولهای آسفالتن) میباشد و مقادیر کم هیدروژن (میانگین 02/6) این نمونه نیز با این استنباط همخوانی دارد. آنالیز فلورسانس اشعه ایکس (XRF) بر روی نمونههای مورد مطالعه نشان میدهد میزان اکسیدهایAl2O3, SiO2 و Fe2O3 از سایر اکسیدها فراوانتر است. این موضوع میتواند به دلیل تشکیل این ماده معدنی در سنگ میزبان سازند شیلی امیران باشد که این شیلها غنی از عناصر ذکر شده میباشند. مقادیر اکسیدهای CaO و K2O نمونههای بیتومنی مورد آنالیز میتواند به علت تشکیل این اکسیدها از سازندهای زیرین (ایلام و گورپی) باشد که بعد از تشکیل و مهاجرت به درون سازند امیران راه پیدا کردهاند. نسبت Ni به V نمونههای مورد مطالعه پایین است )١ (Ni/V< و دارای میانگین 57/0 درصد میباشد، لذا سنگ منشأ آنها تا اندازهای کربناته- شیلی بوده است. لذا نتایج حاصل از این مطالعات براین امر دلالت میکند که منشأ نمونههای بیتومنی تحت مطالعه از سازندهای پایینی (سازندهای ایلام و گورپی) بوده و در مسیر مهاجرت به سمت بالا از سازندهای شیلی و کربناته عمیقتر، مواد آلی موجود در سازندهای جوانتر را نیز شسته و در نزدیکی سطح زمین تجمع یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ژئوشیمی؛ بیتومن؛ عناصر نادر؛ زاگرس چین خورده؛ لرستان | ||
| مراجع | ||
|
آقانباتی، ع (1385) زمینشناسی ایران، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
ابراهیمزاده اردستانی، و (1387) گزارش مطالعات میکروگرافی سنجی معدن بیتومن شکمیدان، سازمان صنایع و معادن استان کرمانشاه.
احمدیخلجی، ا.، عزیزپورفرد، ا.، فرهادینژاد، م.، مهدیپور، ج (1393) شکلگیری و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی قیرهای طبیعی (بیتومن) در منطقه کلک بیشه (شمال شرق پلدختر، استان لرستان)، اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 117، ص 79-84.
احمدی خلجی، ا.، محمدی، م.، صفرزاده، م (1392) ژئوشیمی، شکلگیری و خصوصیات فیزیکی قیرهای طبیعی در منطقه شک میدان -کلیدوند (شمال غرب گیلانغرب)، اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 110، ص 83-86.
احمدی خلجی، ا.، والیزاده، ن (1392) ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی بیتومنها در منطقه سپید دشت (استان لرستان)، اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 109، ص 77-80.
اکبری، ی (1370) نقشه زمینشناسی پلدختر، مقیاس 1:100000، شرکت ملی نفت ایران.
پورکاسب، ه.، علیزاده، ب.، زراسوندی، ع.، طاهری، س (1391) مطالعه ژئوشیمیایی سنگ میزبان معدن بیتومن مله پنجاب واقع در استان ایلام، شانزدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، انجمن زمینشناسی ایران، دانشگاه شیراز، شیراز.
پیلهرام، ا.، تقیپور، ن.، صرفی، م (1397) ژئوشیمی بیتومنهای (گیلسونایتهای) استان لرستان، دهمین همایش انجمن زمینشناسی اقتصادی ایران، انجمن زمینشناسی اقتصادی ایران، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
حاضرمشار، آ (1388) ارزیابی ژئوشیمیایی بیتومنهای روستای امامزاده داود در ناحیه الیگودرز استان لرستان، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
خسروتهرانی، خ (1383) زمینشناسی ایران (رشته زمینشناسی)، انتشارات دانشگاه پیام نور، 327 ص.
سهیلی، م (1371) نقشه زمینشناسی خرمآباد، مقیاس 1:250000، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور.
شاهرخی، س. و.، احمدی خلجی، ا.، کشوری، ر. ا.، فرهادی نژاد، ط.، شهبازی همت، ع (1391) بررسی قیرهای طبیعی ناحیه کوهدشت لرستان از دیدگاه زمینشناسی اقتصادی، چهارمین همایش انجمن زمینشناسی اقتصادی ایران، انجمن زمینشناسی اقتصادی ایران، دانشگاه بیرجند، بیرجند.
شرکت ملی نفت ایران (1353) نقشهی زمینشناسی 1:250000، ایلام – کوهدشت، ورقه 20504.
عابدی، ع.، ارفعینژاد، ا.، زمردیان، م (1381) پیجویی و اکتشاف قیر طبیعی در استان ایلام، سازمان صنعت، معدن، تجارت استان ایلام.
عزیزپور فرد، ا (1392) اندیسهای قیر طبیعی در ناحیه کلک بیشه پلدختر، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد.
فرهادی، م (1378) گزارش پیجویی قیر طبیعی در منطقه کوهدشت لرستان، سازمان صنعت، معدن، تجارت استان لرستان.
فرهادی، م (1397) گزارش پیجویی قیر طبیعی در ناحیه کوهدشت لرستان، سازمان صنعت، معدن، تجارت استان لرستان.
کشوری، ر (1389) اندیسهای قیر طبیعی در ناحیه کوهدشت و معمولان، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرمآباد.
کمالی، م. ر.، قربانی، ب (1385) ژئوشیمی آلی از فیتوپلانکتونها تا تولید نفت، انتشارات آرین زمین.
مطیعی، ه (1374) زمینشناسی ایران، زمینشناسی نفت زاگرس، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، معاونت طرح و برنامه، طرح تدوین کتاب، دوجلدی.
ملکیصادقی، ن.، احمدیخلجی، ا.، زارعیسهامیه، ر.، طهماسبی، ز (1401) بررسی ویژگیهای ژئوشیمی آلی و ایزوتوپی نهشتههای بیتومین در حوضهی رسوبی اواخر کرتاسه- پالئوسن لرستان (به طور موردی نواحی کوهدشت، پلدختر و سپیددشت)، فصلنامه علوم زمین.
واثقی، ب.، معماریانی، م.، حاضر مشار، آ (1389) ارزیابی ژئوشیمیایی بیتومنهای روستای امامزاده داوود در ناحیه الیگودرز استان لرستان، مجله زمین، شماره4، ص 43-53.
Gulbay, R. K (2007) Rhenium and Molybdenum in Tertiary Oil shale deposits in Northwestern Anatolia, Turkey, Department of Geological engineering Karadeniz technical university, Oil Shale, 24(3): 450-464.
Ots, A (2007) Estonian oil shale properties and ultilization in power plants, Energetika, 53(2): 8-18.
Smith, W. D (1991) Composition and depositional environment of major Eastern Canadian Oil shale, International Journal of coal geology, 19(1-4): 385-438.
Stöcklin, J (1968) Structural History and Tectonic of Iran: A Review, The American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 52: 1229-1258.
Wilkerson, C. L (1982) Trace metal composition of Green River retorted shale oil, Pacific northwest laboratory operated by battle, Po Box 999, Richland, Wahigton 9932. USA, 61.
Xiugen, F., Jian, W., Yuhong, Z., Jiang, Ch., Fuwen, T (2011) Origin and mode of occurrence of trace elements in marine Oil shale from the Shengli river area, Northern Tibet, China, Oil Shale, 28(4): 487–506. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 300 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 330 |
||