
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,934 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,376 |
بررسی اثرات امواج مونسون بر ویژگی های رسوب شناسی رسوبات خلیج چابهار | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
مقاله 3، دوره 9، شماره 18، آذر 1400، صفحه 34-50 اصل مقاله (1.57 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2021.23353.1267 | ||
نویسندگان | ||
محمد آفرین* 1؛ محمدعلی حمزه2 | ||
1کارشناسارشد مرکز اقیانوسشناسی چابهار، پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، تهران | ||
2استادیار مرکز اقیانوسشناسی چابهار، پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، تهران | ||
چکیده | ||
از ویژگیهای منحصر بهفرد دریای عمان وجود چرخههای موسمی است که تأثیر عمدهای بر خصوصیات محیطی منطقه دارد. هدف اصلی از این پژوهش، تعیین اثرات امواج حاصل از بادهای موسمی بر ویژگیهای رسوبشناسی و نیمرخهای ساحلی خلیج چابهار است. روش کار شامل دانهبندی رسوبات با الک تر و دانهبندی لیزری، سنجش مقدار کربنات کلسیم و مواد آلی، نقشهبرداری و برداشت نیمرخهای ساحلی در دو مرحله اوایل مونسون و پس از مونسون است. بر اساس مطالعه بافت رسوبی و اندازه ذرات، محیط رسوبی خلیج چابهار در زمان مونسون به سه بخش تیس و آب شیرینکن (عمدتاً ماسهای)، کنارک (عمدتاً رسی) و دهانۀ خلیج (عمدتاً ماسۀ گلی) و پس از مونسون به سواحل تیس (ماسۀ نسبتاً زیاد)، کنارک و دهانۀ خلیج (سیلت نسبتاً زیاد) و آب شیرینکن (با نسبت مساوی ماسه و سیلت) تفکیک گردید. نتایج نشان داد امواج پرانرژی مونسون تابستانه با جهت جنوب- جنوب خاوری موجب فرسایش و جابجابی ذرات دانه ریزتر و در نتیجه افزایش نسبی سهم ذرات دانه درشتتر ماسهای در بخشهای خاوری و میانی خلیج (ایستگاههای تیس ساحلی و عمقی و آب شیرینکن) میگردد. بخش باختری خلیج چابهار (ایستگاههای کنارک ساحلی و عمقی)، به دلیل قرارگیری در پشت دماغه کنارک، کمتر تحت تأثیر امواج مونسون تابستانه (جنوب غربی) قرار گرفته و رسوبات آن در زمان مونسون دانه ریزتر میگردند (اغلب رسی). این حالت به دلیل تأمین رسوبات توسط جریانات موازی ساحل نیز روی میدهد. پس از مونسون، کاهش انرژی امواج موجب رسوبگذاری ذرات دانه ریزتر سیلتی و ایجاد پشتههای ماسهای در نواحی ساحلی خلیج چابهار میگردد. این امر موجب میشود رسوبگذاری در اطراف اسکلههای بخش خاوری خلیج (اسکله شهید بهشتی، شهیدکلانتری، هفت تیر و تیس) به ندرت صورت گیرد، در حالیکه اسکله کنارک در بخش غربی با رسوبگذاری زیادی مواجه شود. | ||
کلیدواژهها | ||
مونسون تابستانه؛ دریای عمان؛ بافت رسوبات؛ مقطع عمود بر ساحل | ||
مراجع | ||
احراریرودی، م (1392) نقش تکتونیک در رسوبگذاری و مورفولوژی پادگانههای ساحلی دریای مکران. همایش ملی زمینساخت ایران، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
آژیر، م. ت (1388) بررسی برخی از خصوصیات زیستی شاه میگو (homarus Panulirus) به منظور بهینهسازی زمان صید در سواحل سیستان و بلوچستان. مؤسسه تحقیقات شیلات ایران، مرکزتحقیقات شیلاتی آبهای دور. 63 ص.
امینییکتا، ف.، آگاه، ه.، آقاجانپور، ف.، صالح، الف.، جلیلی، م.، حکمتآرا، م.، صادقی، پ.، واجدسمیعی، ج.، حمزه، م، ع (1393) پراکنش ردههای بیمهرگان کفزی در مناطق زیر جزر و مدی خلیج چابهار و آبهای اطراف با تأکید بر تأثیر عوامل محیطی. نشریه اقیانوسشناسی، 5 (18): 29-37.
توتونی، م، م.، سواری، الف.، دوستشناس، ب.، سخایی، ن.، اژدری، د (1395) اثر مانسون بر بیلان انرژی دوکفهای Azumapecten ruschenbergerii در خلیج چابهار (دریای عمان). نشریه اقیانوسشناسی، 26 (10): 99-108.
حبیبی، ف (1379) بررسی تاثیر مانسون هند بر روی ایران، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 39، ص 45-29.
حمزه، م. ع.، بسکله، غ.، و حبیبی، پ (1393) بررسی ژئوشیمیایی رسوبات سواحل دریای عمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیائی (GIS)، (فاز اول: چابهار تا گواتر). پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی. کد: 01-021-390.
رحیمزاده، ن (1378) روش مطالعه و کاربرد تجهیزات نمونه برداری و آزمایشگاهی در بررسیهای رسوبشناسی. گزارش داخلی سازمان زمینشناسی کشور، 150 ص.
صالحیپورمیلانی، ع.، نژادافضلی، ک.، بیاناتی، ف (1391) بررسی توفان گونو و تاثیرات آن بر ژئومورفولوژی خطوط ساحلی دریای مکران با استفاده از سنجش از دور. نشریه علوم زمین 83، ص 23-32.
کمیجانی، ف.، چگینی، و.، بنازاده ماهانی، م. ر.، سنجانی، م. س (1390) بررسی تغییرات فیزیکی آبهای خلیج چابهار در مونسون زمستانه (1385-1386). مجله فیزیک زمین و فضا، دوره 37، شماره 4، ص 195-216.
کمیجانی، ف.، چگینی، و (1391) تحلیل فضایی و میدانی کمیتهای فیزیکی آب خایج چابهار در مونسون زمستانه سال 1386-1385. نشریه اقیانوسشناسی، شماره 9، بهار 1391، ص 69 - 77.
لقـمانی، م.، صادقی، پ (1394) بررسی پراکنـش و تنوع مرجانهای سخت (Hard Corals) در خلیج چابهار (دریای عمان). فصلنامه علمی پژوهشی محیطزیست جانوری. سال هفتم، شماره 4. ص 105-116.
لقمانی، م.، سواری، ا.، دوستشناس، ب.، ارچنگی، ب.، کبیری، ک (1395) بررسی اثر مانسون بر الگوهای تنوع زیستی پرتاران پهنه زیر جزر و مدی خلیج چابهار (دریای مکران)، نشریه اقیانوسشناسی، شماره 25، بهار 1395، ص 13-22.
لک، ر (1379) بررسیهای دریایی و ویژگیهای رسوبی خلیج چابهار، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، 160 ص.
محمدی، ع.، لک، ر.، بهبهانی، ر.، درویشیخاتونی، ج (1392) رسوبشناسی و اکولوژی خورهای دریای عمان (سواحل ایرانی). سی و دومین گردهمایی و نخستین کنگره بینالملل تخصصی علوم زمین، 27-30 بهمن 1392.
محمدی، ع.، لک، ر.، هوشمند، ح.، معینی (1386) ژئوشیمی رسوبی خلیج چابهار. بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین، تهران، 8 ص.
محمدی، ع.، درویشیخاتونی، ج (1391) رسوبشناسی و بررسی تغییرات خط ساحلی خلیج چابهار بر اساس مطالعه مغزههای رسوبی. سی و یکمین گردهمایی علوم زمین، تهران، 7 ص.
محمدی، ع.، لک، ر.، شیدنیا، ش (1385) بررسی منـشا آلودگیهای زیستمحیطی خلیج چابهار براساس مطالعه رسوبات بستر خلیج، بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین، تهران، 6 ص.
محمدی، ع (1386) بررسی رسوبشناسی و ژئوشیمی رسوبی خلیج چابهار مقیاس 1:50000. گزارش داخلی سازمان زمینشـناسی و اکـتشافات معـدنی کـشور، مـدیریت زمینشناسی دریایی، 87 ص.
موسویحرمی، ر (1388) رسوبشناسی، انتشارات آستان قدس رضوی، 586 ص.
نیکوییان، ع.، ر (1380) برآورد پتانسیل صید کفزیان در خلیج چابهار از طریق محاسبه تولید ثانویه ماکروبنتوزها. مجله علمی شیلات ایران، سال دهم، شماره6 ، ص 77-102.
نیکویان، ع (1376) بررسی تراکم، پراکنش، تنوع و تولید ثانویه بیمهرگان کفزی (ماکروبنتوزها) در خلیج چابهار. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی. 195 ص.
Afarin, M., Hamzeh, M. A., Negarestan, H (2015) Sedimentological and Geomorphological Classification of Chabahar Coastal Area (Chabahar-Gawater). Journal of the Persian Gulf (Marine Science), 6 (21): 51-63.
Ariffin, E. H., Sedrati, M., Akhir, M. F., Yaacob, R. and Husain, M. L (2016) Open sandy beach morphology and morphodynamic as response to seasonal monsoon in Kuala Terengganu, Malaysia. Journal of Coastal Research, (75): 1032-1036.
Annamalai, H., Murtugudde, R (2005) Role of Indian Ocean in regional climate variability, in Earth's Climate: The Ocean‐Atmosphere Interaction, Geophys. Monogr. Ser., vol. 147, edited by C. Wang, S.‐P. Xie, and J. A. Carton, pp. 213– 246, AGU, Washington, D. C.
ASTM (1988) Designation D2216-80, Standard method for laboratory determination of water (moisture) content of soil, rock and soil-aggregate mixtures. In: 1988 Annual book of ASTM standards, Construction, soil and rock, building stones, geotextiles, 04.08: 4-262.
Bird, E. C (2011) Coastal geomorphology: an introduction. John Wiley & Sons. 411p.
Blair, T. C., and McPherson, J. G (1999) Grain-size and textural classification of coarse sedimentary particles. Journal of Sedimentary Research, 69 (1): 6–19.
Chauhan, O. S (1995) Monsoon-induced temporal changes in beach morphology and associated sediment dynamics, central east coast of India. Journal of coastal research, 776-787.
Daessle, L. W., Marquez, G. R., Camacoh-Ibar, V.F., Gutierrez-galindo, E. A., Shumilin, E., and Qrtiz-Compos, E (2009) Geochemistry of modern sedimment from san Quintin coastal lagoon, Baja California: Implicantion for provenanc. Revista Mexicana de Ciencias Geologicas, 26: 117-132.
Darling, J. M (1964) Seasonal changes in beaches of the North Atlantic coast of the United States. Proceedings of 9th Conference on Coastal Engineering. Lisbon, pp. 236-48.
Farooq, S. and Arshad, N (2010) Macrobenthos diversity and abundance during SW monsoon season at Sandspit Beach. Pakistan Journal of Marine Sciences, 19(1&2): 3-19.
Fazeli, N., Zare, R (2011) Effect of seasonal monsoons on Calanoid Copepod in Chabahar Bay-Gulf of Oman. Jordan Journal of marine sciences, 4 (1): 55-62.
Fazeli, N., Savari, A., Nabavi, S. M. B., Zare, R (2013) Seasonal variation of zooplankton abundance, composition and biomass in the Chabahar Bay, Oman Sea. International Journal of Aquatic Biology, 1(6): 294-305.
Folk, R., L (1980) Petrology of sedimentary rocks. Austin, Tex., Hemphill Publishing, Co. 184p.
Gharibreza, M (2016) Evolutionary trend of paleoshorelines in the Coastal Makran zone (Southeast Iran) since the mid-Holocene. Quat. Int., 392: 203–212.
Gharibreza, M. R., and Motamed, A (2006) Late Quaternary Paleoshorelines and Sedimentary Sequences in Chabahar Bay (Southeast of Iran). J. Coast. Res., 226: 1499–1504.
Gerber, U (2004) Sample prepration for the laser particle sizer "analysette 22".
Heiri, O., Lotter, A. F., Lemcke, G (2001) Loss on ignition as a method for estimating organic and carbonate content in sediments: Reproducibility and comparability of results: Journal of Paleolimnology, 25: 101-110.
Hsu, J. R. C (2005) Engineering applications of coastal geomorphology. Encyclopedia of Coastal Science. Dordrecht, The Netherlands: Springer, 415-419.
Jackson, M. L (1956) Soil chemical analysis: advanced course: Published by the author, Madison, Wis.
Kanwal, S., Ding, X., Sajjad, M. and Abbas, S (2020) Three decades of coastal changes in Sindh, Pakistan (1989–2018): A geospatial assessment. Remote Sensing, 12(1): 8
Krumbein, W. C (1938) Frequency distributions of sediments and normal phi curves: Journal sedimentary petrology. 18: 84-90.
Lewis, D. W., and Mc Conchie, D (1994) Analytical sedimentology, Chapman and Hall, London, UK, 197p.
Merkus, H., G (2009) Particle Size Measurements: Fundamentals, Practice, Quality. Springer Netherlands: 17 (1): 534p.
Muller, G. and Gatsner, M (1971) Chemical analysis. Neues Jahrbuch fu¨ r Mineralogie Monatshefte, 10: 466– 469.
Nittrouer, C. A., and Wright, L. D (1994) Transport of particles across continental shelves: Reviews of Geophysics, 32 (1): 85-113.
Normand, R., Simpson, G., Herman, F., Biswas, R.H., and Bahroudi, A (2019) Holocene Sedimentary Record and Coastal Evolution in the Makran Subduction Zone (Iran). Quaternary, 2(21): 1-20
Sahu, B. K (1964) Transformation of weight frequency and number frequency data in size distribution studies of clastic sediments. sedimentary petrology, 34: 768-773.
Saket, A., Etemad-Shahidi, A (2012) Wave energy potential along the northern coasts of the Gulf of Oman, Iran. Renewable Energy, 40: 90-97.
Scheffers, A., Engel, M., Scheffers, S., Squire, P., Kelletat, D (2012) Beach ridge systems, archives for Holocene coastal events? Prog. Phys. Geogr, 36: 5–37.
Shah-Hosseini, M., Ghanavati, E., Morhange, C., Naderi Beni, A., Lahijani, H.A., Hamzeh, M. A (2018) The evolution of Chabahar beach ridge system in SE Iran in response to Holocene relative sea level changes. Geomorphology, 318: 139–147.
Shamji, V. R., Shahul Hameed, T. S., Kurian, N. P. and Thomas, K. V (2010) Application of numerical modelling for morphological changes in a high-energy beach during the south-west monsoon. Current science, 98(5): 691-695.
Shau, B. K (1965) Theory of sieving: Journal Sedimentary Petrology, 35: 750-753.
Snead, R. E (1967) Recent morphological changes along the coast of west pakistan. Annals of the Association of American Geographers, 57(3): 550-565.
Tucker, M. E (1988) Techniques in sedimentology. Blackwells, Oxford, 394 pp.
Valsangkar, A. J (1992) Principles, methods and applications of particle size analysis. Canadian Geotechnical Journal, 29 (6): 92-115.
Reineck, H. E., and Singh, I. B (1980) Depositional sedimentary environments with references to terrigenous clastics: 2nd ed., Berlin and New York, Springer-Verlag.
Sengupta, D., R. Senan, and Goswami, B. N (2001) Origin of intraseasonal variability of circulation in the tropical central Indian Ocean, Geophys. Res. Lett., 28: 1267– 1270.
Schott, F. A., and McCreary, J. P (2001) The monsoon circulation of the Indian Ocean, Prog. Oceanogr., 51: 1– 123.
Singh, G. P., and Oh, Jai‐Ho (2007) Impact of Indian Ocean sea‐surface temperature anomaly on Indian summer monsoon precipitation using a regional climate model, International Journal of Climatology, 27 (11): 1455-1465.
Sperber, K. R., Slingo, J. M., and Annamalai, H (2000) Predictability and relationship between subseasonal and interannual variability during the Asian summer monsoon, Q. J. R. Meteorol. Soc., 126: 2545– 2574.
Syvitski, J. P. M. (ed), (2007) Principles, methods and application of particle size analysis. Cambridge University Press, Cambridge, 368p.
Taheri, M., Yazdani, M., Bagheri, H (2010) Community Structure and Biodiversity of Intertidal Sandy Beach Macrofauna in Chabahar Bay, Northeast of Oman Gulf, IR Iran. Journal of the Persian Gulf (Marine Science), 1: 17-25.
Webster, P. J., Magana, V. O., Palmer, T. N., Shukla, J., Tomas, R. A., Yanai, M., Yasunari, T (1998) Monsoons: process, predictability and the prospects for prediction. Journal of Geophysical Research 103 (C7): 14451–14510.
Wong, P., P (1981) Beach changes on a monsoon coast, Peninsular Malaysia. Geol. Soc. Malaysia, Bulletin, 14: 59-74.
Wyrtki, K (1973) An equatorial jet in the Indian Ocean, Science, 181: 262– 264. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,449 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226 |