
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,894 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,360 |
رسوب شناسی و زمین شیمی رسوبات دشت خوزستان با نگرش بر پتانسیل ایجاد ریزگرد | ||
یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
مقاله 8، دوره 10، شماره 20، آذر 1395، صفحه 92-106 اصل مقاله (2.26 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2017.1695 | ||
نویسنده | ||
جواد درویشی خاتونی* | ||
کارشناس ارشد رسوب شناسی، مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی آبادان، سازمان زمین شناسی کشور | ||
چکیده | ||
دشت خوزستان در جنوب باختری ایران قرار گرفته و حدود 9/3 درصد از مساحت کشور را در برگرفته است. این منطقه عمدتا بوسیله رسوبات کواترنری با ضخامتی بیش از 300 متر در برخی نواحی، پوشیده شده است. مطالعات رسوب شناسی و زمین شیمی رسوبات علاوه بر تعیین شاخصهای ژئوشیمیایی به منظور تعیین منشا احتمالی ذرات، بررسی خصوصیات زمین زیست محیطی عناصر موجود در این ذرات و نقش آنها در آلودگی محیط زیست نیز حائز اهمیت است. در این مطالعه، 71 نمونه رسوب سطحی از دشت برداشت گردید. نمونه ها در آزمایشگاه مورد آنالیز دانه بندی و عنصری قرارگرفت. بررسی های رسوب شناسی نشان داد که اندازه رسوبات در حد گل، گل ماسه ای و ماسه گلی در برخی نقاط با کمی گراول می باشد که غالبا دارای منشا رودخانه ای می باشد، با توجه به پراکنش درصد رس(ذرات زیر 2 میکرون) می توان مناطق دارای پتانسیل ایجاد ریزگرد را شناسایی کرد. بر اساس مطالعات زمین شیمی، سه منشأ اصلی برای عناصر موجود در رسوبات دشت خوزستان می توان در نظر گرفت: عناصر As, Be, Cd, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, Er, Eu, Ga, Gd, Ge, Hf, La, Li, Lu, Mn, Nb, Nd, Ni, P, Pr, Rb, Sc, Sm, Sn, Ta, Tb, Te, Th, Ti, Tm, U, V, Y, Yb, Zn, Zr با منشا آواری، عناصر Ag, B, Mo, S, Sr با منشا تبخیری و برخی نقاط آلودگی های برجای مانده از جنگ تحمیلی و عناصر Ba, Pb, Se, Dy, Tl, W تحت تاثیر آلودگی های شیمیایی و آلی. نتایج آنالیز فاکتوری نیز تائیدی بر نتایج آنالیز خوشه ای می باشد. نتیجه تغییرات عناصر نادر و نسبت آنها، خاستگاه رسوبی و نزدیک به سطح را، برای سنگ یا رسوبات مادر نمونه های دشت خوزستان تایید می کند | ||
کلیدواژهها | ||
دشت خوزستان؛ رسوب شناسی؛ زمین شیمی رسوبات؛ خاستگاه رسوبی؛ کانون ریزگرد | ||
مراجع | ||
منابع [1] اختصاصی، م.، دادفر، ص (1392) بررسی رابطة تندبادهای سواحل جنوبی ایران با مورفولوژی تپههای ماسهای. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 4، سال چهل و پنجم، 72-61. [2] اسمعیلی، ب.، الماسیان، م.، آقا ابراهیمی سامانی، ب.، امیری سامانی، ع (1393) سنیابی لرزهخیزی گسل اهواز و جاب هجایی مسیر رودخانه کارون با استفاده از ترمولومینسانس و مـطالعات ژئوتکنـیک و شـناسایی گسلهای نوشناخته در پروژه قطار شهری اهواز. مجله علوم زمین، شماره 94، سال بیست و چهارم، 78-69. [3] پروین، ح (1387) رسوبشناسی و سنگشناسی رسوبی، انتشارات دانشگاه پیام نور، 208 ص. [4] تقیزاده، ع (1388) بررسی ژئومورفولوژی سواحل شمالی خلیجفارس در کواترنر (اروند تا بوشهر). پایاننامة کارشناسیارشد، دانشگاه اصفهان، 132 ص. [5] چرخابی، ا. ح.، تنها، م.، لامعی، م (1385) ارزیابی توزیع مکانی جیوه کل در دشت رسوبی خوزستان با استفاده از زمین آمار در محیط GIS. همایش خاک، محیط زیست و توسعه پایدار، کرج، ایران. [6] حسنیپاک ، ع .ا.، شرفالدین، م (1380) تحلیل دادههای اکتشافی، انتشارات دانشگاه تهران، 991 ص. [7] داوودی، ا.، لک، ر (1391) شناسایی منبع اقتصادی تیتانیم و تعیین منشا آن در رسوبات ساحلی منطقه لاریم و فرحآباد (استان مازندران). فصلنامه زمینشناسی کاربردی، شماره 3، سال هشتم، 232-225. [8] درویشی خاتونی، ج (1392) منشا و ترکیب ریزگردهای استان خوزستان با استفاده از ژئوشیمی رسوبی و تصاویر ماهوارهای، سازمان زمینشناسی کشور، 115 ص. [9] درویشی خاتونی، ج.، لک، ر.، معینی، م.، محمدی، ع.، اژدری، ع (1392) رسوبشناسی رسوبات بادی و پتانسیل ایجاد و مهار گرد و غبار در استان خوزستان. همایش تخصصی ریزگرد، پایش، اثرات و راهکارهای مقابله با آن، سازمان زمینشناسی کشور، تهران، ایران. [10] رشنو، ع. ر (1388) پدیدهی گرد و غبار در استان خوزستان، فصلنامهی بارش، اداره کل هواشناسی استان خوزستان، 23-16. [11] زراسوندی، ع.، مر، ف.، نـظرپور، ا (1390) ترکـیب کانیشناسی و ریختشناسی ذرات تشکیل دهندهی پدپدهی گرد و غبار در استان خوزستان با تکیه بر آنالیـزها و تصــاویرXRD . مجـله بلورشـناسـی و کانیشناسی ایران، شماره 3، سال نوزدهم، 518-511. [12] زراسوندی، ع (1392) ترکیب و منشاء زمین شیمیائی طوفانهای گرد و غبار در استان خوزستان با استفاده از زمینشیمی عناصر نادر خاکی (REE): تاکیدی بر شاخصهای زمین زیست محیطی. همایش تخصصی ریزگرد، پایش، اثرات و راهکارهای مقابله با آن. سازمان زمینشناسی کشور، تهران، ایران. [13] سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور (1384) گزارش اکتشافات ژئوشیمیایی در محدوده برگه 1:100000 تلخاب (1)، 39 ص. [14] علائی طالقانی، م (1384) ژئومورفولوژی ایران، نشر قومس، 351 ص. [15] غضبان، ف.، زارع خوش اقبال، م) 1390) بررسی منشاء آلودگی فلزات سنگین در رسوبات تالاب انزلی (شمال ایران). مجله محیطشناسی، شماره 57، سال سی و هفت، 56-45. [16] کریمی، خ.، طاهری شهر آئینی، ح.، حبیبی نوخندان، م.، حافظی مقدس، ن (1390) شناسایی خاستگاه تولید توفانهای گرد و غبار در خاورمیانه با استفاده از سنجش از دور، پژوهشهای اقلیمشناسی، شماره هفتم و هشتم، سال دوم، 72-57. [17] محمدی، ع (1389) رسـوبشناسی و ژئوشـیمی نهشتههای پلایای جازموریان. فصلنامه خشکبوم، شماره 1، سال اول، 12-1. [18] مرادی هرسینی، ک (1385) بررسـی ویـژگیهای زمینشناسی مهندسی نهشتههای محیطهای رسوبی عهد حاضر در جنوب دشت خوزستان. پایاننامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 362 ص. [19] میسون، ب.، مر، ک. ب (1383) اصول ژئوشیمی، ترجمه: مر، ف.، شرفی، ع، ا.، انتشارات دانشگاه شیراز، 197 ص. [20] Alagarsamy, R., Zhang, J (2010) Geochemical characterization of major and trace elements in the coastal sediments of India, Environmental Monitoring Assessment, Vol. 161: 161-176.
[21] Al Dabbas, M. A., Ayad Abbas, M., Al-Khafaji R. M (2010) Dust storms loads analyses Iraq. Arab Journal Geoscience 5(1):121-131.
[22] Al Ghadban, A.N., El Sammak, A (2005) Sources, distribution and composition of the suspended sediments, Kuwait Bay, Northern Arabian Gulf. Journal of Arid Environments. 60: 647-661.
[23] Alther, G. A (1979) A simplified statistical sequence applied to routine water quality analysis, a case history, Journal of Ground Water, Vol. 17 (6): 556-561.
[24] Ehrmann, W., Setti, M., Marinoni, L (2005) Clay minerals in Cenozoic sediments off Cape Roberts (McMurdo Sound, Antarctica) reveal palaeoclimatic history. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 229: 187- 211.
[25] Folk , R. L (1974) Petrology of Sedimentary Rocks. Hemphill Publ, Co, Austin, TX, 182 p.
[26] Friedman G. M (1979) Differences in size distributions of populations of particles among sands of various origins. Sedimentology 26: 3–32.
[27] Gallet, S., Jahn, B., Lano, B., Van, V., Dia A., Rossello E (1998) Loess geochemistry and its implications for particle origin and composition of the upper continental crust. Earth Planet Science. 156:157-172.
[28] Goudie, A.S (2008) The history and nature of wind erosion in deserts. Annu. Rev. Earth Planet, Journal of Science, 36: 97-119.
[29] Hester, R. E., Harrison, R. M (1997) Contaminated Land and its Reclamation, issues in environmental science and technology, The Royal society of chemistry, 145p.
[30] Ibhadon, A. O., Wright, P., Daniels, R (2004) Trace metal speciation and contamination in an intertidal estuary. Environmental Monitoring, 6: 679-683.
[31] Marx, S. K., Kamber, B. S., Mcgowan, H. A., Denholm, J (2009) Detailed history of Holocene climate variability in Australia from dust records in peat cores. Goldschmidt conference abstracts.
[32] McLennan, S. M (1989) Rare earth elements in sedimentary rocks: Influence of provenance and sedimentary processes. In Geochemistry and Mineralogy of Rare Earth Elements, 21: 169–200.
[33] Morton, A. C (1991) Geochemical studies of detrital heavy minerals and their application to the provenance studies. Journal of Geology Science, 57:31-45.
[34] Natsagdori, L.D., Judjer. Y., Schang, S (2002) Analysis of dust storm observed.Mongolia during 1937-1999 , 12 p.
[35] Perera, F. P., Jedrychowski, W., Rauh, V., Whyatt, R. M (1999) Molecular epidemiologic research on the effect of environmental pollutants on the fetus. Journal of Environmental Health Perspective, 107:451-460.
[36] Potts, P. J (1987) A Handbook of Silicate rock analysis. Blackie and Son Ltd, 549 p.
[37] Prins, M.A., Postma, G., Weltje, G.J (2000) Controls on terrigenous sediment supply to the Arabian Sea during the late Quaternary: the Makran continental slope. Journal of Marine Geology, 169: 351-371.
[38] Rudnick R. L., Gao, S (2003) Composition of the continental crust. In The Crust, vol. 3 (ed. R. L. Rudnick), Elsevier, 1-64 p.
[39] Siiro, P., Rasanen, M., Gingras, M., Harris, C., Irion, G., Pemberton, G., Ranzi. A (2005) Application of Laser diffraction grain-size analysis to reveal depositional processes in tidally influenced systems. Fluvial Sedimentology VII, Special Publication Number 35 of the International Association of Sedimentologists, Vol. 159-180.
[40] Taylor S. R., McLennan S. M (1985) The Continental Crust: Its Composition and Evolution. Blackwell, Oxford, 312 p.
[41] Taylor S. R., McLennan S. M (1995) The geochemical evolution of the continental crust. Journal of Geophysics. 33: 241-265.
[42] Tuker, M. E (1988) Techniques in sedimentology. Blackwells, Oxford, 394 p.
[43] Wedepohl, K. H (1995) The composition of the continental crust. Geochim Cosmochim Acta 59:1217–1232.
[44] Zhu, B., William S. F., Rowley, David B., Currie, Brian S., Shafique, N (2005) Age of initiation of the Indiana-Asia collision in the east-central Himalaya, Journal of Geology, 113: 265-285. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,436 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,401 |