
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,919 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,370 |
ارزیابی ژئوشیمی آلی سازند نایبند (تریاس پسین) در ناحیه پروده طبس، خاور ایران مرکزی | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
مقاله 3، دوره 4، شماره 8، آذر 1395، صفحه 22-41 اصل مقاله (3.63 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2016.1677 | ||
نویسندگان | ||
مرتضی یوسفی؛ رضا بهبهانی* | ||
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور | ||
چکیده | ||
سازند نایبند با سن تریاس پسین (نورین-رتین) به طور گسترده در زیر پهنه طبس در خاور ایران مرکزی رخنمون دارد. این سازند با 1410 متر ستبرا در ناحیه پروده، عمدتاَ از ماسهسنگ، آهک ماسهای، مارن، شیل زغالدار (افقهای زغالدار) و شیل تیره تشکیل شده است. هدف از این مطالعه، بررسی ژئوشیمی آلی، پتانسیل هیدروکربنزایی، نوع کروژن، بلوغ حرارتی و شناخت شرایط رسوبگذاری سازند نایبند میباشد. 86 نمونه از شیلهای زغالی و شیلهای تیره برداشت شد و مورد آنالیز راک-اول VI قرار گرفت. نتایج آنالیز ژئوشیمیایی نشان میدهد که مقدار کربن آلی کل در شیلهای زغالی بیش از 4 درصد وزنی و در شیلهای تیره کمتر از 4 درصد وزنی است. با توجه به شاخصهایی نظیر S1، S2 و S1+S2، سازند نایبند توان ضعیفی برای تولید هیدروکربن دارد. با توجه به مقادیر شـاخص هیدروژن، نمونهها عمدتا گاززا (شیلهای تیره) تا دارای پتانسیل ضعیف تولید (شیلهای زغالی) هستند. بررسی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بیشتر کروژنهای این سازند در شیلهای زغالدار از نوع IV و در شیلهای تیره از نوع III و IV هستند. مقادیر انعکاس ویترینیت شیلهای زغالدار (84/0-12/1درصد) نشان میدهد که شیلهای زغالدار در مرحله بالغ (به دلیل غنی بودن از مواد آلی اکسید شده دارای توان اندک هیدروکربنزایی) قرار گرفتهاند. چگونگی توزیع نقاط در نمودار تعیین رخساره آلی بیانگر وجود رخسارههای آلی غالب D و CD (شرایط رسوبی شدیداَ اکسیدان تا اکسیدان) برای این واحد سنگی است. بر اساس مقادیر شاخص هیدروژن و کربن آلی کل، اکثر نهشتههای مورد مطالعه در شرایط افت نسبی سطح آب دریا نهشته شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
سازند نایبند؛ ژئوشیمی آلی؛ هیدروکربنزایی؛ کروژن؛ رخساره آلی | ||
مراجع | ||
[1] آقانباتی، س. ع (1389) زمینشناسی ایران، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، چاپ سوم، 606 صفحه. [2] بهبهانی، ر خدابخش، س محسنی، ح و آتشمرد، ز (1386) بررسی پتانسیل هیدروکربنزایی سازند پابده (پالئوژن) (شمال غرب ایلام) بر اساس مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمی آلی. فصلنامه پژوهشی علوم پایه، دانشگاه اصفهان، جلد 27، شماره 1، صفحات 11-26. [3] شریعتنیا، م. ح (1374) ویژگیهای زمینشناسی گستره پروده از حوضه زغالدار طبس- ایران مرکزی، فصلنامه علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، سال چهارم، شماره 15 و 16، صفحات 59-50. [4] عباسی، ن قویدل سیوکی، م یوسفی، م و نویدی ایزد، ن (1395) اثر رخساره کروزیانا از نهشتههای سازند نایبند (تریاس پسین) در برش پروده، جنوب باختری طبس، خاور ایران مرکزی، فصلنامه زمینشناسی ایران، جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، سال دهم، شماره 38، صفحات 15-1. [5] منانی، م و ارزانی، ن (1392) رخسارههای رسوبی و اثرات طوفان در سیستمهای آواری-کربناته تریاس پسین (نورین-رتین) در شمال اصفهان، ایران مرکزی. فصلنامه پژوهشهای چینهنگاری و رسوبشناسی، دانشگاه اصفهان، شماره پیاپی 52، شماره 3، صفحات 1-18. [6] ناظمی، م (1377) نو زمین ساخت بلوک طبس، با نگرشی بر زمینشناسی ساختمانی ناحیه قوری چای، پایاننامه کارشناسیارشد زمینشناسی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 170 صفحه. [7] نبوی، م. ح (1356) کمیته ملی چینهشناسی ایران، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، گاهنامه شماره یک، 63 صفحه. [8] نجفیان، ب (1390) چینهشناسی (لیتواستراتیگرافی و بایواستراتیگرافی) بخش بیدستان در مقطع تیپ سازند نایبند (ایران مرکزی)، مجله علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی، سال 21، شماره 81، صفحات 152-141. [9] نجفیان، ب و جعفریان، م. ع (1387) تجزیه و تحلیل محیط رسوبی بخشهای مختلف سازند نایبند در ایران مرکزی. مجله علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، سال 18، شماره 69، صفحات 77-88. [10] یوسفی، م (1394) پالئوبوتانی، پالئوپالینولوژی و توان هیدروکربنزایی سازند نایبند (تریاس پسین) در محدوده معدن زغالسنگ پروده طبس، ایران مرکزی. رساله دکتری تخصصی زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، 352 صفحه. [11] یوسفی، م. معمارنژادیان، ز و حسنلو، ع (1395) پتانسیلیابی آبهای کارستی بلوک طبس (استان خراسان جنوبی)، گزارش داخلی، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 169 صفحه. [12] Alizadeh, B. Alipour, M. Hosseini, S. H. and Jahangard, A. A (2011) Paleoenvironmental reconstruction using biological markers for the Upper Triassic–Middle Jurassic sedimentary succession in Tabas Basin, central Iran. Journal of Organic Geochemistry, 42: 431-437.
[13] Brönnimann, P. Zaninetti, L. Bozorgnia, F. Dashti, G. R. and Moshtaghian, A (1971) Lithostratigraphy and foraminifera of the Upper Triassic Nayband Formation, Iran. Review Micropaleontology, 14: 7–16.
[14] Cirilli, S. Buratti, N. Senowbari-Daryan, B. and Fursich, F. T (2005) Stratigraphy of the Upper Triassic Nayband Formation of East–Central Iran and paleoclimatological implications. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 111: 259–270.
[15] Curry, D. J. Isaksen, G. H. and Yeakel, J. D (1998) Controls on the oil and gas potential of humic coals. Organic Geochemistry, 29: 23-44.
[16] Dean, W. E. Arthur, M. A. and Claypool, G. E (1986) Depletion of 13C in Cretaceous marine organic matter: source, diagenetic, or environmental signal. Marine Geology,70: 119-154.
[17] Durand, B. and Paratte, M (1983) Oil potential of coals, a geochemical approach. Geological Society Special Publication, 12: 255-265.
[18] Ghavidel-Syooki, M. Yousefi, M. Shekarifard. A. and Monhoff, D (2015) Palynostratigraphy, Palaeogeography and Source Rock Evaluation of the Nayband Formation at the Parvadeh area, Central Iran, Iran. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran. 26 (3): 241-263.
[19] Gluyas, J. Swarbrick, R (2004) Petroleum Geoscience, Blackewell Publication, London, 349 p.
[20] Goddard, D. A. Mancini, E. A. Talukar, S. C. and Horn, M (1997) Bossier-Hanesvill shale, North Louisian salt basin. Louisiana State University, Boton Rouge, Louisiana, center for energy, pdf file, http:// www. Api. Ning. Com/files, 46.
[21] Harris, N. B (2005) The deposition of organic carbon rich sediments: models, mechanisms and consequences- introduction. In: Harris, N. B. (ed.), The deposition of organic carbon rich sediments: models, mechanisms, and consequences. Special Publication. 82: Tulsa, 1-5.
[22] Harris, N. B. Freeman, K. H. Pancost, R. D. Mitchell, G. D. White, T. S. and Bate, R. H (2005) Patterns of organic carbon enrichment in a lacustrine source rock in relation to paleo-lake level, Congo Basin, West Africa. In: Harris, N.B. (ed.), The deposition of organic carbon rich sediments: models, mechanisms, and consequences. Special Publication.Tulsa, 82: 103-123.
[23] Hatcher, P. G. Clifford, D. J (1997) The organic geochemistry of coal: from plant materials to coal. Organic Geochemistry, 27: 251-274.
[24] Huang, B. Xiao, X. Zhang, M (2003) Geochemistry, grouping and origins of crude oils in the western Pearl River Mouth Basin, Offshore South China Sea. Journal of Organic Geochemistry, 34: 993-1008.
[25] Huc, A. Y (1991) Deposition of organic facies, AAPG Studies in Geology, The American Association of Petroleum Geologists, Oklahoma, U.S.A. 30: 231.
[26] Hunt, J. M (1996) Petroleum geochemistry and geology. 2nd ed., New York, Freeman, 743 p.
[27] Jackson, K. S. Hawkins, P. J. and Bennett, A. J. R (1985) Regional facies and geochemical evolution of the Southern Denison Trough, APEA Journal, 20: 143-158.
[28] Jones, R. W (1987) Organic facies. In: Brooks, J., Welte, D., (ed.), Advances in petroleum geochemistry. London, Academic Press, 2: 1-90.
[29] Kotorba, M. J. Wieclaw, D. Kosakowski, P. Zacharski, J. and Kowalski, A (2003) Evaluation of .Source rock and Petroleum potential of middle Jurassic strata in the South-eastern part of Poland: Prezeglad Geologiczny, 51: 1031-1040.
[30] Marquis, F. Lafargue, E. and Espitalie, J (1992) The influence of maceral composition and maturity on the petroleum-generating potential of coals. In: Spencer, A. M., (ed.), Generation, Accumulation and production of Europe hydrocarbons II. Special Publication of the European Association of Petroleum Geoscientists 2, Springer-Verlag, Berlin, 239-247.
[31] Pasley, M. Gregory, W. Hart, G. F (1991) Organic matter variations in transgressive and regressive shales: Organic Geochemistry, 17: 483-509.
[32] Peters, K. E (1986) Guieglines for evaluating petroleum source rock using programmed pyrolysis. AAPG Bulletine, 70: 318-329.
[33] Peters, K. E. and Cassa, M. R (1994) A pplied source rock geochemistry. In: Magoon, L. B., Dow W. G. (ed.), the Petroleum System – From Source to Trap. American Association of Petroleum Geologists Memoirs 60: 93-120.
[34] Repin, U (1982) Stratigraphy correlation between the Shemshak Serie and the Nayband Serie and their stratigraphic distribution (unpublished report of NISC, translated into persian by Mahdian, M. H). 221p.
[35] Seyed-Emami, K (2003) Triassic in Iran, Facies, 48: 91-106.
[36] Seyed-Emami, K. Fürsich, F. T. and Wilmsen, M (2004) Documentation and significance of tectonic events in the Northern Tabas block (East-Central Iran) during the Middle and Late Jurassic, Rivista Italian di Paleontologia e Stratigrafia, 110 (1): 163-171.
[37] Snowdon, L. R. and Sykes, R (2002) Guidelines for assessing the petroleum potential of coaly source rock using Rock-Eval pyrolysis. Organic Geochemistry, 33: 1441-1455.
[38] Thomas, L (2002) Coal geology. John Wiley and Sons Publication, 384 p.
[39] Tyson, R. V (1995) Sedimentary Organic Matter. Organic Facies and Palynofacies. Chapman and Hall, London, 615 p.
[40] Yalcin Erik, N. Ozcelik, O. Altunsoy, M. and Illeez, H (2004) Source rock hydrocarbon potential Middle Triassic-Lower Jurassic Cudi Group units in the eastern part of the SE Turkey. International Geology Review, 10: 163-171. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,403 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,451 |