سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

مهرآفرین, رضا, روستایی, محمدصادق, علایی مقدم, جواد. (1393). سفال داغدار، سفال شاخص دوره اشکانی در سیستان ایران. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(6), 105-120.
رضا مهرآفرین; محمدصادق روستایی; جواد علایی مقدم. "سفال داغدار، سفال شاخص دوره اشکانی در سیستان ایران". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4, 6, 1393, 105-120.
مهرآفرین, رضا, روستایی, محمدصادق, علایی مقدم, جواد. (1393). 'سفال داغدار، سفال شاخص دوره اشکانی در سیستان ایران', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(6), pp. 105-120.
مهرآفرین, رضا, روستایی, محمدصادق, علایی مقدم, جواد. سفال داغدار، سفال شاخص دوره اشکانی در سیستان ایران. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1393; 4(6): 105-120.

سفال داغدار، سفال شاخص دوره اشکانی در سیستان ایران

پژوهش های باستان شناسی ایران
مقاله 6، دوره 4، شماره 6، فروردین 1393، صفحه 105-120    اصل مقاله (1.26 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
رضا مهرآفرین1؛ محمدصادق روستایی* 2؛ جواد علایی مقدم3
1دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران
2کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
3عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه زابل
چکیده
سفال به‌عنوان مهم‌ترین و فراوان‌ترین داده فرهنگی در اکثر محوطه‌های باستانی از اهمیت بالایی در مطالعات باستان‌شناسی برخوردار است. به‌نحوی که بسیاری از دوره‌بندی‌های تاریخی صورت گرفته بر مبنای مطالعات نمونه‌های سفالی می‌باشد. از این‌رو شناخت سفال هر دوره و هر منطقه یکی از بنیادی‌ترین مراحل مطالعات باستان‌شناسی است. در باستان‌شناسی دوره اشکانی اهمیت مطالعه سفال با توجه به‌وجود سبک‌های محلی در هر منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد و گونه‌های سفالی متنوع در مناطق مختلف هر یک بیان‌گر سبک و پیشرفت خاصی هستند. یکی از نمونه‌های خاص سفال اشکانی در منطقه سیستان، سفال با تزیینات داغدار می‌باشد که دارای کیفیت و ظرافت منحصر به‌فردی است به‌نحوی که به‌ندرت در دیگر مناطق ایران مشاهده می‌شود. این نوع سفال که دارای کیفیت مطلوب چه در مرحله ساخت و چه در مرحله پخت است، یکی از سفال‌های شاخص این دوره‌‌ی سیستان می‌باشد که کم‌تر در مورد آن به‌صورت مجزا و مستقل پژوهش شده است. با توجه به اهمیت سفال داغدار سیستان در باستان‌شناسی منطقه و نقش آن در گاهنگاری دوره‌ی اشکانی، سعی گردیده است تا با مطالعه‌ی میدانی و کتابخانه‌ای روند شکل‌گیری، تغییر و تحول و تأثیر و تأثر آن در مناطق همجوار مورد بررسی قرار گیرد. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که سفال با تزیین داغدارسیستان را می‌توان گونه سفال شاخص محلی این منطقه دانست که در اواخر دوره اشکانی مورد استفاده سفال‌گران سیستانی قرار گرفت. هم‌چنین مقایسه‌های گونه‌شناختی انجام شده، مشخص کرد که این‌گونه سفالی در محوطه‌های غربی و مرکزی افغانستان که تحت نفوذ دولت کوشانیان بودند؛ بسیار کاربرد داشته است.
کلیدواژه‌ها
سیستان؛ دوره ی اشکانی؛ مطالعات باستان شناسی؛ سفال داغدار
مراجع
  1. بنی­جمالی، سیده لیلا، گاهنگاری نسبی محوطه­های کوه خواجه سیستان بر اساس سفال­های سطحی،پایان­نامه کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، 1387.
  2. پوری، ب.ن، سکاها و هند و پارتی، ترجمه صادق ملک شهمیرزادی، بخش اول از جلد دوم، تهران، وزارت امور خارجه، 1375.
  3. پیرنیا، حسن، تاریخ ایران باستان، تهران، موسسه انتشارت نگاه، 1384.
  4. توحیدی، فائق، فن و هنر سفالگری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، 1379.
  5. خسروی، محمود، (زیر نظر دکتر حسنعلی غیور)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی (شماره 13)، مشهد، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، 1368.
  6. روستایی، محمدصادق، مطالعه نمونه­های سفالین دوره اشکانی در سیستان ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1391.
  7. زهبری، زهره، مطالعه نمونه­های سفالین مکشوفه از محوطه هخامنشی دهانه غلامان، پایان­نامه کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1391.
  8. طلایی، حسن، عصر مفرغ ایران، انتشارات سمت، تهران، 1388.
  9. علایی­مقدم، جواد، بررسی شهرهای دوران تاریخی و اسلامی سیستان با استناد به منابع تاریخی و شواد باستان­شناختی، پایان­نامه کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، 1390.
  10. علیزاده، فاطمه، مطالعه­ی نمونه­های سفالین دوران اشکانی بلوچستان (موردشناسی: سفال­های سطحی شهرستان­های نیکشهر و چابهار، پایان­نامه کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1391.
  11. موسوی حاجی، سید رسول و رضا مهرآفرین،  گزارش بررسی روشمند باستان­شناختی سیستان، فاز 1، جلد 1، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، 1386.
 

  1. موسوی حاجی، سید رسول و رضا مهرآفرین، جستاری در جغرافیای تاریخی سیستان (از آغاز تا سده نهم ه.ق.)، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، 1388.
  2. موسوی حاجی، سید رسول، و مرتضی عطایی، مطالعه مجموعه­ای از نمونه­های سفالین سیستان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، چاپ اول، 1389.
  3. مهرآفرین، رضا و سید رسول موسوی حاجی، گزارش بررسی روشمند باستان­شناختی سیستان فاز 2، جلد 16، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، 1388.
  4. مهرآفرین، رضا، حفاری و گمانه زنی تپه گوری سیستان 1386، چاپ نشده
  5. مهرآفرین، رضا، بررسی و تحلیل باستان شناسی حوزه زهک سیستان، رساله دوره دکتری باستان شناسی، گرایش دوره تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس،1383.
  6. مهرآفرین، رضا،معبد سکایی تاکسیلا، فصلنامه مطالعات شبه قاره، سال دوم، شماره سوم، 1389.
  7. هرتسفلد، ارنست، تاریخ باستانی ایران بر بنیاد باستان شناسی، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، 1354
  8. هرینگ، ارنی، سفال ایران در دوران اشکانی، ترجمه حمیده چوبک، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 1376
  9. یارشاطر، احسان (گردآورنده)، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، پژوهش دانشگاه کمبریج، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1377.
  10. Dales. George. F., New Excavations at Nad-Ali (SorkhDagh), Afghanestan, Research Monogragh Series, NO. 16 February 1977.
  11. Dupree, Louis, ShamshirGhar: Historical Cave site in Khandahar province Afghanistan, Anthropological papers of the American museum of natural history New York: 1958.
  12. Fairservis,JR.Walter:Arhaeological Studies in the Sistan Basin of Sourth Western Afghanistan and Eastern Iran, Vol 48, part 1,Antropological papers of the Amerian Museum of Natural Hitory, New york, 1961.
  13. Mehrafarin, Reza, SeyyedRasulMusavi Haji, Sultan Alifeyz, a Study of the seramics of East Iran During the Later Parthian Era with Special Reference to Tapa Gowri, 2011, Central Asiatic Journal International Periodical for the Languages, Literature, History and Archaeology of Central Asia. 240 – 258.
  14. Vogelsang, John, The Afghans, Published by Blackwell Publishing, 2002.
  15. Schachner, Andreas, A Special Kind of Pattern Burnished Decoration on Late Kushan Pottery in Bactria an Afghanistan, Journal of the Institute of Silk Road Studies, Kamakura. 1995/96.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 3,775
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,595