سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

هنری لطیف پور, یدالله, میرویسی نیک, صادق. (1403). نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(44), 107-132. doi: 10.22084/nahj.2024.29306.3055
یدالله هنری لطیف پور; صادق میرویسی نیک. "نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11, 44, 1403, 107-132. doi: 10.22084/nahj.2024.29306.3055
هنری لطیف پور, یدالله, میرویسی نیک, صادق. (1403). 'نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(44), pp. 107-132. doi: 10.22084/nahj.2024.29306.3055
هنری لطیف پور, یدالله, میرویسی نیک, صادق. نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1403; 11(44): 107-132. doi: 10.22084/nahj.2024.29306.3055

نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست

فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
مقاله 5، دوره 11، شماره 44، اسفند 1402، صفحه 107-132    اصل مقاله (833.37 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2024.29306.3055
نویسندگان
یدالله هنری لطیف پور* 1؛ صادق میرویسی نیک2
1استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
بحث از نسبت بین اخلاق و سیاست و جستجوی راهی برای تنظیم مناسبات این دو ساحت مهم حیات انسان، از مهم‌ترین دغدغه‌های اندیشمندان سیاسی در تاریخ فکر بشری است. در این جستار با رجوع به نهج‌البلاغه به‌عنوان یکی از متون شاخص در میراث اندیشه‌ایِ اسلام ـ که راویِ مواجهة اخلاقی امام علی(ع) با جهان و حاصل تجربه زیسته آن حضرت به‌عنوان خلیفه مسلمانان در یکی از بحرانی‌ترین دوران‌های تاریخ اسلام است ـ تلاش شده رویکرد این متن در مواجهه با پرسش بنیادین نسبت اخلاق و سیاست، با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد کیفی بررسی و واکاوی گردد. برآیند مقاله نشان داد که امام در موقعیت تراژیک پایبندی به اصول و قواعد اخلاقی از یک‌سو و دوام و قوام بخشیدن به حکومت خویش از سوی دیگر، به‌رغم درک عمیق و هوشمندانه از واقعیت‌های جامعه و آگاهی از شیوه‌های متعارَف و معمول سیاست‌ورزی، در چارچوب هستی‌شناسی توحیدی خویش، حفظ کرامت انسان‌ها و رعایت اصول اخلاقی و پرهیز از خشونت و ارعاب و فریب را، بر بقای قدرت و حکومت ـ حکومتی که معطوف به مصلحت عمومی است ـ ترجیح می‌دهد و بدین ترتیب منادی شیوه‌ای از سیاست‌ورزی است که در آن، حفظ کرامت انسان بر هر ملاحظه دیگری ارجحیت دارد.
کلیدواژه‌ها
اخلاق؛ سیاست؛ نهج‌البلاغه؛ تراژدی؛ کرامت انسانی؛ مصلحت عمومی
مراجع
  • آرنت، هانا (1383). اندیشیدن و برخی ملاحظات اخلاقی. ترجمه عباس باقری، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
  • ------ (۱۳۶۱). انقلاب. ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  • ------ (1399). درس گفتارهای فلسفه سیاسی کانت. به اهتمام رونالد بینر، ترجمه و اضافات فرهنگ رجایی، چاپ اول، تهران: انتشارات دمان.
  • ------ (1388). میان گذشته و آینده؛ هشت تمرین در اندیشه سیاسی. ترجمه سعید مقدم، چاپ اول، تهران: نشر اختران.
  • آرون، ریمون (۱۳۶۳). مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمه باقر پرهام، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  • ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمیدبن‌هبه‌الله (۱۳۹۲). ترجمه شرح نهج‌البلاغه. جلد یکم. مترجم غلامرضا لایقی. تهران: کتاب نیستان.
  • ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی اصفهانی (۱۳۷۱). الغارات. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
  • ارسطو (1371). سیاست. ترجمه حمید عنایت، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • برنشتاین، ریچارد جی (1400). اینک چرا آرنت بخوانیم؟ ترجمه شیرین کریمی، چاپ اول، تهران: انتشارات کراسه.
  • بهبودی، محمدباقر (۱۳۶۸) سیره علوی. بی‌جا، ناشر: مؤلف.
  • پروانه‌زاد، الناز و میراحمدی، منصور (1391). نسبت اخلاق و امر سیاسی در منظومه فکری امام علی (ع) با رویکرد به کلام 216 نهج‌البلاغه. فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، 3(1)، 27-52.
  • حسینی سیرت، مریم‌السادات و شاقول، یوسف (1393). بررسی تراژدی یونان باستان و تراژدی مدرن از منظر هگل. فصلنامه ادبیات داستانی، سال دوم، شماره ششم، 1-20.
  • حنایی کاشانی، محمد سعید (1378). من فرد هستم؛ عاشورا و موقعیت تراژیک. مجله کیان، شماره 46، 68-58.
  • دشتی، محمد (۱۳۸۰). نهج‌البلاغه، قم: انتشارات لاهیجی.
  • رالز، جان (۱۳۹۹). نظریه‌‌ای در باب عدالت. ترجمه مرتضی نوری. تهران: نشر مرکز.
  • رنجبر، مقصود (1387). اخلاق سیاسی از دیدگاه امام علی (ع)، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال هفتم، شماره 15، 85-118.
  • شریفی، عنایت‌اله (1389). اخلاق سیاسی از منظر نهج‌البلاغه، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 89، شماره 13، 87-104.
  • طباطبایی، سید جواد (1381). تأملی درباره ایران، جلد نخست؛ دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران، چاپ دوم، تهران: نشر نگاه معاصر.
  • غلامرضا کاشی، محمدجواد (1387). چهار الگوی برقراری نسبت میان اخلاق و سیاست مجله آیین، شماره 13 و 14، 36-39.
  • فتحی، یوسف (1400). سیاست اخلاقی یا اخلاق سیاست در نهج‌البلاغه؛ امکان یا امتناع. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال نهم، شماره 35، 73-92.
  • فروند، ژولین (1384). سیاست چیست؟ ترجمه عبدالوهاب احمدی، چاپ اول، تهران: انتشارات آگه.
  • کاظمی، سید علی‌اصغر (1376). اخلاق و سیاست: اندیشه سیاسی در عرصه عمل. تهران: نشر قومس.
  • ماکیاولّی، نیکولو. (۱۳۸۸). شهریار. ترجمه داریوش آشوری. تهران: ‌انتشارات آگاه.
  • مصباحیان، حسین (1401). پرسش از نسبت سیاست و اخلاق. گردآوری و تدوین حسین مصباحیان، تهران: نشر آگه.
  • مکارم شیرازی، ناصر با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان (۱۳۹۰). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه. قم: انتشارات امام علی ابن ابیطالب علیه‌السلام.
  • منوچهری، عباس (1395). فراسوی رنج و رویا؛ روایتی دلالتی‌ـ پارادایمی از تفکر سیاسی. جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام.
  • وبر، ماکس (۱۳۹۰). دانشمند و سیاستمدار. ترجمه احمد نقیب‌زاده. تهران: نشر علم.
  • مبلغی، احمد (۱۳۸۰). فقه سیاسی امام علی، آرمان‌گرایی یا واقع‌گرایی. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) ـ مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
  • مولوی، محمد (1395). اصول و مبانی اخلاقی سیاست از نگاه امام علی (ع). فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، دوره 4، شماره 14، 1-18.
  • Bernstein, Richard, J. (2008). Are Arendt's Reflections on Evil Still Relevant?, The Review of Politics, 64-76.
  • Deleuza, G. (2002). Nietzsche and philosophy. Translated by Hugh Tomlinson, New York,Columbia University Press.
  • Arendt, H. (2005). The Promise of Politics, Edited and with an Introduction by Jerome Kohn. Publisher, Schocken Books, New York.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 216
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 109