مطالعۀ کیفی پیامدهای توانمندسازی زنان شهر کرمان | ||
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
دوره 13، شماره 24، شهریور 1403، صفحه 367-396 اصل مقاله (929.6 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2024.29188.2281 | ||
نویسندگان | ||
زهرا قاسم زاده1؛ منوچهر علی نژاد* 2؛ حسین افراسیابی3؛ داریوش بوستانی4 | ||
1دانشجوی دکتری جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
2استادیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران (نویسندۀ مسئول) | ||
3دانشیار گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
4دانشیار گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
چکیده | ||
توانمندسازی زنان فرآیندی است که از دهۀ 1970م. ابتدا در ادبیات دانشگاهی و سپس در جوامع و گروههای مختلف موردتوجه قرار گرفت. فعالیتها و برنامههای متعددی در دنیا و کشور ایران در جهت توانمندسازی زنان، بهویژه زنان سرپرست خانوار، زنان حاشیهای، زنان دارای شرایط خاص و... انجام شده است که هدفشان علاوهبر توانمندشدن زنان، بهبود وضعیت زندگی آنان و خانوادههایشان بوده است. محوریت این برنامهها عمدتاً توانمندسازی اقتصادی و مالی زنان و ایجاد کسب و کار برای آنان بوده است. این برنامهها همواره در مرکز توجه سازمانهای دولتی و مردم نهاد بوده، اما پیامدهای این برنامهها از دیدگاه زنان کمتر موردتوجه قرار گرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش دادهبنیاد انجامشده و هدف آن مطالعۀ کیفی پیامدهای توانمندسازی زنان شهر کرمان است. بهمنظور گردآوری دادهها از مصاحبۀ عمیق نیمهساختاریافته استفاده شده و با 21 نفر از زنانی که در فرآیندهای توانمندسازی سازمانهای دولتی و مردمنهاد شهر کرمان حضور داشتهاند تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه انجام شده است. روش نمونهگیری علاوهبر نمونهگیری نظری، هدفمند و با حفظ حداکثر تنوع بوده است؛ سپس با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی یافتههای پژوهش استخراج گردید. مقولۀ هسته عبارت است از: بازآفرینی. همچنین 18 مقولۀ فرعی و 5 مقولۀ اصلی بهدست آمد که مقولههای اصلی همان پیامدهای توانمندسازی زنان شهر کرمان است که عبارتنداز: ارتقای فردی، مدیریت زندگی، شکوفایی مالی، رویارویی با دشواریها، پیوستگی و آفرینشگری. | ||
کلیدواژهها | ||
دادهبنیاد؛ توانمندسازی؛ بازآفرینی؛ زنان | ||
مراجع | ||
- احسانیفر، تهمینه؛ محمدیالیاسی، قنبر؛ و شاهمرادی، مهنا، (1401). «توانمندسازی زنان روستایی از طریق آموزش کارآفرینی؛ یک مرور سیستماتیک». پژوهشهای کارآفرینی و نوآوری، 1(1): 11-27. https://journal.iransaei.ir/article_168068_7ba7502fa4d303b26875008069fdf574.pdf - الوانی، سیدمهدی؛ و ضرغامیفرد، مژگان، (1380). «نقش زنان در توسعه». تدبیر، 63-66. http://tadbir.imi.ir/article-1-119-fa.html - پناهی، فاطمه، (1402). «توسعۀ کارآفرینی زنان روستایی؛ چشماندارها و چالشها». جغرافیا و روابط انسانی، 6(3): 545-565. https://doi.org/10.22034/gahr.2023.421086.1967 - پیت، ریچارد؛ و هارت ویک، الین، (1389). نظریههای توسعه. ترجمۀ مصطفی ازکیا، رضا صفریشالی، اسماعیل رحمانپور، تهران: لویه. - حسنپور، اکبر؛ ابطحی، سیدامیررضا؛ عزیزپورلیندی، عبدالصمد؛ و داداشیامیر، مژگان، (1400). «شناسایی و اولویتبندی راههای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار». رفاه اجتماعی، 21 (80)، 81-115. https://www.sid.ir/paper/966753/fa#downloadbottom - خاتم، اعظم، (1389). توانمندی زنان؛ نقدی بر رویکردهای رایج توسعه. مترجم: فاطمه صادقی و دیگران، تهران: نشر آگه. - ریتزر، جورج، (1389). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی. - زارعان، منصوره؛ زارعی، معصومه؛ و هنردوست، عطیه، (1397). «توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تأکید بر برنامههای چهارم، پنجم و ششم توسعۀ جمهوری اسلامی ایران». زن در توسعه و سیاست، 6(2)319-338. https://doi.org/10.22059/jwdp.2018.246227.1007314 - سایت معاونت زنان و امور خانواده ریاست جمهوری. - سن، آمارتیا، (1383). توسعه یعنی آزادی. مترجمۀ سعید نورینایینی، تهران: نشر نی، نسخۀ الکترونیک در فیدیبو. - صیامی، قدیر؛ و ستاریوند، ملیحه، (1400). «تحلیل استراتژیک از راهبردهای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در سکونت گاههای غیررسمی با تأکید بر کارآفرینی مطالعۀ موردی: محلات انصار و اروند در شهرک شهید رجایی مشهد». زن در توسعه و سیاست، 19 (3): 405-427. https://doi.org/10.22059/jwdp.2021.321773.1007993 - عظیمی، نرگس؛ علیبیگی، امیرحسین؛ و پاپزن، عبدالحمید، (1401). «الگویی برای توانمندسازی زنان روستایی شهرستان کرمانشاه». روستا و توسعه، 25(4): 67-86. https://doi.org/10.30490/rvt.2021.354399.1354 - فلیک، اووه، (1390). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی. - مومنی، فرشاد؛ ارضرومچیلر، سمیه؛ و هنردوست، عطیه، (1393). «بررسی وضعیت زنان در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پس از انقلاب». نشریه زن در فرهنگ و هنر، 6 (1: 1): 1-28. https://doi.org/10.22059/jwica.2014.51664 - یاسمی، محسن؛ بهادریجهرمی، ثمینه؛ خیری، حسن؛ و دلشاد، عبدالحمید، (1402). «شناسایی مؤلفههای توانمندسازی زنان شاغل سرپرست خانوار در حوزه جغرافیایی استان ایلام با رویکرد منطقهای». فصلنامۀ جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 13(52): 169-183. https://doi.org/10.22034/jgeoq.2022.366615.3905 - Abubakar Nazeer Choudhry, R. Abdul-M. & Nur Syakiran Akmal, I., (2019). “Socio-Cultural factors affecting Women Economic Empowerment in Pakistan: A Situation Analysis”. International Journal of Academic Research in Busi-ness and Social Sciences, 9: 90-102. https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v9-i5/5842 - Adeel, H., Sabir, R. I. & Majid, M. B., (2023). “Factors Affecting Women Empow-erment: A Micro Fi-nancing Perspective”. Journal of Entrepreneurship And Business Venturing, 3. https://doi.org/10.56536/jebv.v3i1.19 - Al Hakim, Gh., Bastian, B., L., Yen Ng, P. & Wood, B. P., (2022). “Women’s Empowerment as an Outcome of NGO Projects: Is the Current Approach Sustainable?”. Administrative Sciences, 1-23. - Al Mamun, M. A. & Hoque, M. M., (2022). “The impact of paid employment on wom-en’s empowerment: A case study of female garment workers in Bangladesh”. World Development Sustainability, 1-11. - Alavani, S. M. & Zarghami Fard, M., (2001). “The Role of Women in Development”. Studies, 63-66. http://tadbir.imi.ir/article-1-119-fa.htm. (in Persian) - Azimi, N., Alibeigi, A. H. & Papzan, A., (2023). “A Model for Empowering Rural Women in Kerman-shah County”. Village and Development, 25(4): 67-86. https://doi.org/10.30490/rvt.2021.354399.1354 (in Persian) - Cheek, J. Z. & Corbett, P. E., (2024). “Public decision making by women’s self-help groups and its contri-butions to women’s empowerment: Evidence from West Bengal, Indi”a. World Development Perspectives, 33. doi:https://doi.org/10.1016/j.wdp.2023.100549 - Chutia, A., (2022). “Women Empowerment And Its Conceptual Perspectives”. Journal of Positive School Psychology, 5171-5176. - Desai, Ch. H. & Garg, R., (2022). “Empowering Women to Make Strategic Life Choices: A Study”. Gender Equi-ty: Challenges and Opportunities; Proceedings of 2nd International Conference of Sardar Vallabhbhai National Institute of Technology, (pp. 179-190). On performing. - Ehsani Far, T., Mohammadi Eliasi, Gh. & Shahmoradi, M., (2022). “Empowering Rural Women through En-trepreneurship Education: A Systematic Review”. Entrepreneurship and Innovation Studies, 1(1): 11-27. https://journal.iransaei.ir/article_168068_7ba7502fa4d303b26875008069fdf574.pdf. (in Persian) - Flick, U., (2011). An Introduction to Qualitative Research. translated by: Hadi Jalili, Tehran: Nashr Ney. (in Persian) - Hasanpour, A., Abtahi, S. A., Azizpour Lindi, A. & Dadashi Amir, M., (2022). “Identification and Prioritization of Empowerment Strategies for Female Heads of Household”. Social Welfare Research Journal, 81-115. https://www.sid.ir/paper/966753/fa#downloadbottom (in Persian) - Humphrey, J., (2022). “Promoting Transformational Change through Women’s Economic Empowerment: Connecting Men, Masculinities, and Care Work for a More Equitable Future”. School of International Devel-opment and Global Studies, Uni-versity of Ottawa, 1-66. - Khatam, A., (2010). Women’s Empowerment: A Critical Review of Development Approaches. translated by: Fatemeh Sadeghi et al. Tehran: Nashr Agah. (in Persian) - Konnie, J. M. (2022). Smallholder Women Empowerment: The Case of Norwe-Gian Agricultural Pro-Gramme in Senanga, Zambia. Lusaka: The University of Zambia. - Langwe, S. H., (1991). “Gender Awerness: the Missing Element in the Third World Development Project”. In: W. T. C., A Chapter of Changing Perceptions: Writing on Gender and Development (pp. 18-150). OXFAM: OXFAM. - Momeni, F., Arzroumchilar, S. & Handost, A., (2014). “Evaluation of Women’s Status in Economic, Social, and Cultural Development Programs After the Revolution”. Journal of Women in Culture a nd Art, 1-28. https://doi.org/10.22059/jwica.2014.51664. (in Persian) - Panahi, F., (2023). “Developing Entrepreneurship for Rural Women: Opportunities and Challeng-es”. Geography and Human Relations, 3: 545-565. https://doi.org/10.22034/gahr.2023.421086.1967. (in Persian) - Pitt, R. & Hartwick, E., (2010). Theories of Development. translated by: Mustafa Azkia, Reza Safarishali, Ismail Rahmanpur. Tehran: Loye. (in Persian) - Rahman, Md. M., Huq, H. & Hossen, M. A., (2023). “Patriarchal Challenges for Wom-en Empowerment in Neoliberal Agricultural Development: A Study in Northwestern Bangladesh”. Social Sci-ences, 1-16. https://doi.org/10.3390/socsci12090482 - Ritzer, G., (2010). Sociological Theory in Contemporary Times. translated by: Mohsen Solasi, Tehran: Elmi. (in Per-sian) - Siami, Gh. & Sattari Vand, M., (2021). “Strategic Analysis of Empowerment Strategies for Fe-male Heads of House-hold in Informal Settlements with an Emphasis on Entrepreneurship: A Case Study of An-sar and Arvand Neighborhoods in Shahid Rajai Town, Mashhad”. Women in Development and Policy, 405-427. https://doi.org/10.22059/jwdp.2021.321773.1007993 (in Persian) - Yasemi, M., Bahaduri Jahromi, S., Khayri, H. & Dalshad, Abdul-H., (2023). “Identifying the components of empowerment of working women heads of households in the geographical area of Ilam province with a regional approach”. Geography (Regional Planning), 13(52): 169-183. https://doi.org/10.22034/jgeoq.2022.366615.3905 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 189 |