مطالعۀ کیفی کارکرد خانواده در دوران کرونا؛ نمونۀ موردی شهر تهران | ||
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
دوره 13، شماره 24، شهریور 1403، صفحه 107-143 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2024.28250.2226 | ||
نویسندگان | ||
عاطفه پولایی1؛ سید محسن بنی هاشمی* 2؛ عاصمه قاسمی3؛ باقر ساروخانی4 | ||
1دانشجوی دکتری جامعهشناسی فرهنگی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2استاد دانشکدۀ فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه بینالمللی سوره، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول) | ||
3استادیار گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
4استاد گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر بهدنبال بررسی این امر است که پس از پاندمی کرونا چگونه میتوان کارکرد نهاد خانواده در شهر تهران را صورتبندی کرد؟ همچنین این تحقیق با نگاهی اکتشافی به این پرسش پاسخ میدهد که پس از فراگیری پاندمی کرونا در شهر تهران چه تحولی در نگرش خانوادهها نسبت به کارکرد نهاد خانواده و بازاندیشی در عملکرد آن صورتگرفته است. روش این پژوهش کیفی بوده و در آن از تحلیل مضمونی بهره گرفته شده است. نمونهگیری بهصورت هدفمند و نظری انجامشده و دادهها ازطریق مصاحبههای نیمهساختاریافته جمعآوری شدهاند. تحلیل دادهها با استفاده از کدگذاری و تحلیل شبکۀ مضامین براون و کلارک صورتگرفته است. نتایج تحلیل نشان میدهد که پاندمی کرونا باعث سردرگمی، استرس، نگرانی و گسترش ضداطلاعات شده و خانوادهها به مکانی برای تبادل احساسات مختلف تبدیل شدهاند. با از بین رفتن مرزهای زندگی اجتماعی و استحالۀ نهادها در خانواده، فرصت بازاندیشی در کارکردهای خانواده ایجاد شده است. فضای مجازی نیز با فراهمکردن آموزشهای آنلاین، ارائه اطلاعات، ترندها و زمینهای برای ادامۀ کسبوکارها نقش مهمی در تغییر عادتهای گذشته خانوادههای ایرانی داشته است؛ بنابراین خانوادههای تهرانی در زمینههای مختلف، ازجمله: عاطفی، اقتصادی، سلامت، آموزش، قدرت، آداب و رسوم و اوقات فراغت تغییرات جدی را تجربه کردهاند و کرونا بهعنوان یک عامل تغییر بزرگ، باعث بازبینی و بازتعریف نقشها و وظایف خانوادهها در تهران شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحولات خانواده؛ تغییرات فرهنگی؛ روش تحقیق کیفی؛ تحلیل مضمون؛ کرونا | ||
مراجع | ||
- ارحامی، آسیه، (1399). «درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (28). چالشهای خانوادۀ ایرانی در مواجهه با کرونا». گزارش ب 16976، دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مجلس شورای اسلامی. - اسکندریان، غلامرضا، (1399). «ارزیابی پیامدهای ویروس کرونا بر سبک زندگی (با تأکید بر الگوی مصرف فرهنگی)». ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژهنامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید 19، 2: 65-85. - اینگلهارت، رونالد، (1382). تحولات فرهنگی در جوامع صنعتی. ترجمۀ مریم وتر، تهران: انتشارات کویر. - آزادارمکی، تقی؛ و غیاثوند، احمد، (1383). جامعهشناسی تغییرات فرهنگی در ایران. تهران: نشر آن. - آزاد ارمکی، تقی، (1390). جامعهشناسی خانواده ایران. تهران: انتشارات سمت. - توسلی، غلامعباس، (1388). نظریههای جامعهشناسی. چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات سمت. - دانیالی، مریم؛ و اسکندری، الهام، (1400). «پیشبینی اضطراب ویروس کرونا براساس تاب آوری، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و سایبرکندریا». تازههای علومشناختی، 23(4): 61-71. https://icssjournal.ir/article-1-1261-fa.html - دهقانی، محسن؛ اسماعیلیان، نسرین؛ روشن، محمد؛ و اکبری، فاطمه، (1396). طلاق (ابعاد روانشناختی، عاطفی و قانونی). تهران: انتشارات جنگل، جاودانه. - ذکایی، محمدسعید، (1399). هنر انجام پژوهش کیفی از مسألهیابی تا نگارش. تهران: انتشارات آگاه. - رضایی، احمد؛ و شعبانی، مریم، (1393). «بررسی رویکرد تطبیقی دیدگاههای علامه طباطبائی و پارسونز نسبت به مدیریت خانواده». مجله معرفت، 23(202): 134-119. - کرسول، جاندبلیو، (1393). طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی. ترجمۀ علیرضا کیامنش و مریم دانای طوسی، تهران: جهاد دانشگاهی. - کلانتری، عبدالحسین؛ و روشنفکر، پیام، (1393). طلاق در ایران. تهران: جامعهشناسان. - گرنشهایم، الیزابت، (1388). خانواده در جهان امروز. ترجمۀ افسر افشار نادری و بیتا مدنی، نشر تهران. - گیدنز، آنتونی، (1387). تجدد و تشخص - جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نو. - گیدنز، آنتونی، (1392). چکیده آثار آنتونی گیدنز. ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر ققنوس. - عابدیجعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابولحسن؛ و شیخزاده، محمد، (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین؛ روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در دادههای کیفی». اندیشۀ مدیریت راهبردی، 5 (2): 151-198. https://doi.org/10.30497/smt.2011.163 - لبیبی، محمدمهدی، (1393). خانواده در قرن بیستویکم از نگاه جامعهشناسان، ایرانی و غربی، تهران: نشر علم. - محمدپور، احمد، (1392). ضد روش (منطق و طرح در روششناسی کیفی). جلد اول. انتشارات جامعهشناسان. - مککارتی، جین؛ و اردواردز، رزالین، (1390). مفاهیم کلیدی در مطالعات خانواده. ترجمۀ محمدمهدی لبیبی، تهران: نشر علم. - Abedi Jafari, H., Taslimi, M. S., Faqih, A. & Sheikhzadeh, M., (2011). “Content Analysis and Content Network; A Simple and Efficient Method for Explaining Patterns in Qualitative Data”. Strategic Management Thought Journal, 5 (2): 151-198. https://doi.org/10.30497/smt.2011.163 - Arhami, A., (2020). Coping with the Coronavirus Epidemic (28). Challenges of Iranian Families in Dealing with Coronavirus. Report No. 16976, Office of Educational and Cultural Studies of the Islamic Consultative Assembly. - Azad Armaki, T. & Ghiasvand, A., (2004). Sociology of Cultural Changes in Iran. Tehran: Nashr-e An. - Azad Armaki, T., (2011). Sociology of Iranian Family. Tehran: Samt Publications. - Beck-Gernsheim, E., (2009). Family in Today's World. Translated by Afsar Afshar Naderi and Bita Madani. Tehran: Tehran Publications. - Braun, V. & Clarke, V., (2006). “Using thematic analysis in psychology”. Qualitative Research in Psychology, 3(2): 77-10. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa - Cavanagh, S. E., (2008). “Family structure history and adolescent adjustment”. Journal of family Issues, 29(7), 944-980. https://doi.org/10.1177/0192513X07311232 - Chung, G., Lanier, P. & Wong, PYJ., (2020). “Mediating Effects of Parental Stress on Harsh Parenting and Parent-Child Relationship during Coronavirus (COVID-19) Pandemic in Singapore”. J Fam Violence, 37(5): 801-812. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00200-1 - Chung, H., Seo, H., Forbes, S. & Birkett, Y., (2020). H. Working from home during the COVID-19 lockdown: Changing preferences and the future of work. University of Kent and the University of Birmingham. University of Kent. - Creswell, J. W., (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Translated by Alireza Keyamnesh and Maryam Danaei tousi. Tehran: Jihad Daneshgahi Publications. - Daniyali, M. & Eskandari, E., (2021).” Predicting Coronavirus Anxiety based on Resilience, Cognitive Emotion Regulation Strategies and Cybercondria”. New Insights in Cognitive Sciences, 23(4): 61-71. https://doi.org/10.30514/icss.23.4.61 - Dehghani, M., Esmaeilian, N., Roshan, M. & Akbari, F., (2017). Divorce (Psychological, Emotional and Legal Dimensions). Tehran: Jangal Publications, Everlasting. - Englehart, R., (2003). Cultural Changes in Industrial Societies. Translated by Maryam Vater, Tehran: Kooyar Publications. - Eskandarian, Gh., (2020). “Assessment of the Consequences of the Coronavirus on Lifestyle (with an emphasis on cultural consumption pattern)”. Social Impact Assessment, Special Issue on the Consequences of the Coronavirus Epidemic-COVID 19, 2: 65-85. https://sid.ir/paper/524156/en] - Giddens, A., (2008). Modernity and Self-Identity - Society and Personal Identity in the Modern Age. Translated by Nasser Movaghiyan. Tehran: Novin Publications. - Giddens, A., (2013). Abstracts of Anthony Giddens' Works. Translated by Hassan Chavoshian. Tehran: Ghoghnos Publications. - Horowitz, J. M., Brown, A. & Minkin, R., (2021). A year into the pandemic, long-term financial impact weighs heavily on many Americans. Pew Research Institute, March 5 - Kalantari, A. & Roshanfekr, P., (2014). Divorce in Iran. Tehran: Sociologists. - Kelley, H., LeBaron, A.B. & Hill, E.J., (2020). “Family matters: Decade review from Journal of Family and Economic Issues”. Journal of Family and Economic Issues, 42: 20–33. https://doi.org/10.1007/s10834-020-09706-8 - Labiby, M. M., (2014). Family in Contemporary Iran and the West. Tehran: Nashr-e Elm. - McCarty, J. & Edwards, R., (2011). Key Concepts in Family Studies. translated by: Mohammad, Tehran: Nashr Elm. - Mohammadpour, A., (2013). Anti-Method (Logic and Design in Qualitative Methodology). Volume One. Sociologists Publications. - Rezaei, A. & Shabanee, M., (2014). “A Comparative Study of the Perspectives of Allameh Tabatabai and Parsons on Family Management”. Ma'arif Journal, 23(202): 134-119. http://www.ensani.ir/fa/content/339538/default.aspx - Spinelli, M., Lionetti, F., Pastore, M. & Fasolo, M., (2020). “Parents’ stress and children’s psychological problems in families facing the COVID-19 outbreak in Italy”. Frontiers of Psychology, 11: 1713. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01713 - Tavassoli, Gh., (2009). Sociological Theories. 15th Edition, Tehran: Samt Publications. - Willoughby, B. J., Hall, S. S. & Luczak, H. P., (2015). “Marital paradigms: A conceptual framework for marital attitudes, values, and beliefs”. Journal of Family Issues, 36(2): 188-211. https://doi.org/10.1177/0192513X13487677 - Zokaee, M. S., (2020). The Art of Conducting Qualitative Research from Problem Finding to Writing. Tehran: Agah Publications | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 337 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 196 |