سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

علی محمدی, کریم, علیمحمدی, عبدالمجید. (1402). اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(42), 47-69. doi: 10.22084/nahj.2024.28397.2979
کریم علی محمدی; عبدالمجید علیمحمدی. "اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج‌البلاغه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11, 42, 1402, 47-69. doi: 10.22084/nahj.2024.28397.2979
علی محمدی, کریم, علیمحمدی, عبدالمجید. (1402). 'اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج‌البلاغه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(42), pp. 47-69. doi: 10.22084/nahj.2024.28397.2979
علی محمدی, کریم, علیمحمدی, عبدالمجید. اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1402; 11(42): 47-69. doi: 10.22084/nahj.2024.28397.2979

اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی نامه 27 نهج‌البلاغه

فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
مقاله 3، دوره 11، شماره 42، شهریور 1402، صفحه 47-69    اصل مقاله (1.35 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2024.28397.2979
نویسندگان
کریم علی محمدی1؛ عبدالمجید علیمحمدی* 2
1استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
2دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم
چکیده
عتبارسنجی روایات، همواره یکی از ره‌آوردهای حدیث‌شناسی بوده است. در راستای این مهم، اعتبارسنجی روایات نهج‌البلاغه با توجه به مرسل بودن آن‌ها، دانشمندان اسلامی را به چالش کشیده است. تعالیم بی‌بدیل و متن مستحکم نهج‌البلاغه، مانع دست کشیدن از احادیث آن به بهانه ارسال در سند است. نوشتار پیش رو به اعتبارسنجی سندی نامه 27 نهج‌البلاغه پرداخته و دو سند از شیخ مفید و محمد بن ابراهیم ثقفی را با تأکید بر قواعد مقبول رجال‌شناسی، مورد ارزیابی قرار داده و نامه 27 را از لحاظ سندی از مرسل به مسند ارتقا می‌دهد. سپس نامه 27 را تحلیل متنی نموده و با تفسیر نهج‌البلاغه با نهج‌البلاغه از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها، مضامین مشترک نامه 27 با سایر روایات نهج‌البلاغه را استخراج نموده و صدور آن محتوا از امام را تأیید می‌کند. سپس با تشکیل منظومه روایی برای عهدنامه محمد بن ابی بکر از سایر کتب حدیثی به تحلیل بینامتنی می‌پردازد. پژوهش حاضر، با شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه‌ای و نرم افزاری در گرد آوری داده‌ها، اصالت متن و صحت انتساب نامه 27 را به امیرمؤمنان علیه‌السلام احراز و اثبات می‌نماید.
کلیدواژه‌ها
امیرمؤمنان علیه‌السلام؛ نامه 27 نهج‌البلاغه؛ محمد‌بن‌ابی‌بکر؛ اعتبارسنجی سندی؛ تحلیل متنی؛ تحلیل بینامتنی
مراجع
  • قرآن کریم.
  • نهج‌البلاغه.
  • ابن حبان، محمد بن حبان بن احمد (1973م). الثقات. تحقیق: محمد عبدالمعید خان، چاپ یکم. حیدرآباد: دائرة المعارف العثمانیة.
  • ابن‌حجر‌عسقلانی، احمد‌بن‌علی (1390ق). لسان المیزان. تحقیق: دائرة المعرف النظامیة الهند، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  • ابن حیون، نعمان بن محمد (1379ق). شرح الأخبار. تحقیق: سید محمد حسینی جلالی، چاپ یکم. قم: جامعه مدرسین قم.
  • ابن خلکان، احمد بن محمد (بی‌تا). وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان. تحقیق، احسان عباس، بیروت: دارالثقافه.
  • ابن داود حلی، حسن بن علی (1342ش). الرجال. تحقیق: جلال‌الدین محدث، چاپ یکم. تهران: دانشگاه تهران.
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1363ش). تحف العقول عن آل الرسول صلّی الله علیه و آله. تحقیق: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  • ابن عماد، عبدالحی بن احمد (1406ق). شذرات الذهب فی اخبار من ذهب. تحقیق: عبدالقادر ارناؤوط و محمد ارناؤوط، چاپ یکم، بیروت: دار ابن کثیر.
  • ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم (1992م). المعارف. تحقیق: تروت عکاشه. قاهره: الهیئة المصریة العامّة للکتاب.
  • استرآبادی، محمد بن علی (1422ق). منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال. چاپ یکم. قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
  • اسداللهی، خدابخش، فتحی، بهنام، محرمی، رامین، و آقایی، مهرداد (1399). بررسی بازتاب منهّیات نهج البلاغه در حدیقه سنایی با رویکرد بینامتنیت. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سال 8، شماره 29، 21-1.
  • الموسی، خلیل (2000م). قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر، چاپ یکم، بیروت: اتحاد الکتاب العربی.
  • ثقفی، محمد بن ابراهیم (1410ق). الغارات. تحقیق: عبدالزهرا حسینی، چاپ یکم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
  • جزائری، محمدجعفر (1416ق). هدی الطالب فی شرح المکاسب. بی­جا: طلیعة النور.
  • جوادی آملی، عبدالله (1399ش). تسنیم. تحقیق: سعید بندعلی، چاپ دوم. قم: اسراء.
  • حسن‌زاده آملی، حسن (1383ش). انسان کامل در نهج‌البلاغه. چاپ یکم. تهران: الف. لام. میم.
  • الحسینی الخطیب، سیدعبدالزهرا (1409ق). مصادر نهج‌البلاغه و أسانیده. چاپ چهارم. بیروت: دارالزهراء سلام‌الله علیها.
  • حسینی میلانی، سیدعلی (1414ق). نفحات الأزهار. قم: انتشارات مهر.
  • حلی، حسن بن یوسف (1411ق). خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال. قم: دار الذخائر.
  • خراسانی، محمدکاظم (1427ق). کفایة الأصول. قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
  • خویی، سید ابوالقاسم (1413ق). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الروات. چاپ پنجم. نجف: مؤسسه امام الخویی (ره).
  • ذهبی، محمد بن احمد (1405ق). سیر اعلام النبلاء. چاپ سوم، بیروت، موسسة الرسالة.
  • -------------- (1382ق). میزان الاعتدال فی نقد الرجال. تحقیق: علی‌محمد بجاوی، چاپ یکم. بیروت: دارالفکر.
  • الربیدی، عبدالسلام (2012م). النص الغائب فی القصیدة العربیة الحدیثة. چاپ یکم، عَمّان: دارغیداء للنشر و التوزیع.
  • ریعان، معصومه (1400ش). اعتبارسنجی حکمت 136 با تمرکز بر عبارت جهاد المرأة حسن التّبعّل. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، سال 9، شماره 36، 19-1.
  • سبحانی تبریزی، جعفر (1418ق). موسوعه طبقات الفقهاء. چاپ چهارم. قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام.
  • سمعانی، ابوسعید عبدالکریم بن محمد بن منصور (1382ق). الانساب. تحقیق: عبدالرحمان بن یحیی المعلمی الیمانی، چاپ یکم. حیدرآباد: مجلس دائرة‌المعارف العثمانیه.
  • شبیری زنجانی، سید موسی (1436ق). الجامع فی الرجال. تحقیق: سید محمد حسینی قزوینی، چاپ یکم. قم: مؤسسة ولی العصر عجّل اللهُ تعالی فرجَه للدراسات الإسلامیة.
  • شرف‌الدین عاملی، سیدعبدالحسین (1377ق). المراجعات. تحقیق: حسین راضی، چاپ دوم. قم: المجمع العالمی لأهل البیت علیهم‌السلام.
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1995م). الملل و النحلل، تحقیق: علی حسن فاعور، چاپ چهارم. بیروت: دارالمعرفة.
  • الصفدی، صلاح‌الدین خلیل بن ایبک (1420ق). الوافی بالوفیات. تحقیق: أحمد الأرناؤوط و ترکی مصطفى، بیروت: داراحیاء التراث.
  • طبرانی، سلیمان بن احمد (1415ق). المعجم الکبیر. تحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، چاپ دوم. قاهره: مکتبة ابن تیمیه.
  • طبری آملی، عمادالدین محمدبن‌ابی‌القاسم (1383ق). بشارة المصطفی صلّی الله علیه و آله لشیعة المرتضی علیه السلام. نجف: مکتبة الحیدریة.
  • طوسی، محمدبن‌حسن (1404ق). الرجال. تحقیق: میرداماد و رجائی، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام.
  • -------------- (1414ق). الأمالی. چاپ یکم. قم: دار الثقافة.
  • -------------- (1417ق). الفهرست. تحقیق: جواد فیومی، چاپ یکم. قم: نشر الفقاهة.
  • عرشی، امتیاز علیخان (1399ق). استناد نهج‌البلاغه. مترجم: عامر الانصاری، چاپ یکم، قم: مکتبة الثقلین القرآن و العترة.
  • عشریه، رحمان، خاکسار کندر، مهران و نقیب، محمد (1396ش). اعتبارسنجی اصالت خطبه 219 نهج‌البلاغه با بررسی چالش‌ها و دیدگاه‌های حدیثی و تاریخی خطبه. پژوهش‌نامه علوی، سال 1396، شماره 16، 97-71.
  • قائمی‌نیا، علیرضا (1389ش). بیولوژی نصّ (نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن). چاپ یکم، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • کاشف الغطاء، هادی (1354ق). مستدرک نهج‌البلاغه. بیروت: مکتبة اندلس.
  • کشّی، ابوعمرو عبدالعزیز (1409ق). الرجال. تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
  • مامقانی، عبدالله (1423ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. تحقیق: محیی الدین مامقانی، چاپ یکم. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
  • متقی هندی، علی بن حسام (1401ق). کنز العمّال فی سنن الأقوال و الأحوال، تحقیق: بکری حیانی و صفوة السقا، چاپ پنجم. بیروت: مؤسسه الرسالة.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1413ق). الاختصاص. تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، چاپ یکم. قم: المؤتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1413ق). الأمالی. تحقیق: حسین ولی و علی‌اکبر غفاری، چاپ یکم. قم: کنگره شیخ مفید.
  • مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از فضلا (1386ش). پیام امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام شرح تازه و جامعى بر نهج‌البلاغه. چاپ یکم. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • میرجهانی طباطبایی، حسن (1346ش). مصباح البلاغة فی مشکات الصیاغة. قم: حسن میرجهانی.
  • میرزایی، فرامرز و واحدی، ماشاءالله (1388ش). روابط بینامتنی قرآن با اشعار احمد مطر. دوفصلنامه ادب و زبان، شماره 25، 322-299.
  • نجاشی، ابوالعباس احمدبن‌علی (1418ق). الرجال. تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، چاپ ششم. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • وحید بهبهانی، محمدباقر (1415ق). الفوائد الحائریة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  • یافعی، عبدالله‌بن‌اسعد (1417ق). مرآة الجنان وعبرة الیقظان فی معرفة ما یعتبر من حوادث الزمان. تحقیق: خلیل المنصور، بیروت: دارالکتب العلمیه.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 484
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230