تبیین عوامل تأثیرگذار بر امید اجتماعی در بین شهروندان تهرانی | ||
| پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
| دوره 12، شماره 23، اسفند 1402، صفحه 323-358 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2024.28758.2260 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا عظیمی1؛ نیر پیر اهری* 2؛ شیده پرنیان2 | ||
| 1دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران | ||
| 2استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران | ||
| چکیده | ||
| با توجه به پیامدهای نوظهور ناشی از گسترش شهرنشینی و توسعۀ روزافزون شهرها، اهمیت مطالعۀ شهرها به‌عنوان کانون پیدایش مسائل اجتماعی بیش‌ازپیش نمود می‌یابد. توزیع ناعادلانۀ ثروت، امکانات، خدمات فرهنگی-آموزشی، بهداشتی و رفاهی از یک‌سو و وضعیت نامناسب اقتصاد در جامعه، بیکاری و به‌تبع آن کاهش درآمدهای دولت که کاهش حمایت سازمان‌ها از افراد آسیب‌پذیر را درپی دارد، ازسوی دیگر بر میزان امید اجتماعی شهروندان تأثیرگذار خواهد بود. در همین‌راستا، در پژوهش حاضر سعی‌بر آن شد که با استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناختی حوزۀ امید اجتماعی به میزان و عوامل اثرگذار بر امید اجتماعی در میان شهروندان تهرانی دست‌یابیم که درنهایت، پنج متغیر مستخرج از نظریه‌های بیان‌شده برای تبیین علل امید اجتماعی شهروندان تهرانی مواردی ازقبیل: رضایت از زندگی، احساس امنیت اجتماعی، احساس بی‌قدرتی، اعتماد اجتماعی و احساس نابرابری اجتماعی هستند. روش پژوهش از نوع کمی-پیمایشی و جامعۀ نمونۀ 400نفر از شهروندان تهرانی بوده‌اند که یافته‌های پژوهش از پرسش‌نامه‌های بررسی شده در بستر نرم‌افزارهای آماری اس‌پی‌اس‌اس و آموس نشان‌داد که هر پنج متغییر مستقل یاد شده بر امید اجتماعی شهروندان تهرانی اثرگذار بوده که با توجه به پایۀ ضریب هم‌بستگی به‌دست آمده، با افزایش اعتماد اجتماعی، امنیت اجتماعی و رضایت از زندگی، میزان امید اجتماعی نیز افزایش می‌یابد، اما در مقابل آن با افزایش احساس بی‌قدرتی و نابرابری اجتماعی از میزان امید اجتماعی کاسته خواهد شد. افزون‌بر آن نتایج ضرایب استاندارد مستقیم، غیرمستقیم و کل در معادلات ساختاری نشان‌داد که متغیرهای برون‌زاد رضایت از زندگی و نابرابری اجتماعی علاوه‌بر اثر مستقیم و معنادار بر متغیر درون‌زاد امید اجتماعی، دارای اثر غیرمستقیم و معناداری با میانجی‌گری سه متغیر اعتماد اجتماعی، امنیت اجتماعی و احساس بی‌قدرتی نیز می‌باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امید اجتماعی؛ امنیت اجتماعی؛ رضایتمندی از زندگی؛ نابرابری اجتماعی؛ شهروندان تهرانی | ||
| مراجع | ||
|
- افراسیابی، حسین؛ خوبیاری، فهیمه؛ قدرتی، شفیعه؛ و دشتی‌زاد، سعید؛ (1395). «عوامل اجتماعی مرتبط با امید جوانان به آینده (مطالعه دانشجویان دانشگاه‌های شهر یزد)». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 31: 75-88. https://faslname.msy.gov.ir/article_142.html - افشانی، سید علیرضا؛ و جعفری، زینب، (1395). «رابطه سرمایۀ اجتماعی و امیـد بـه آینـده در بـین دانشجویان دانشگاه یزد». فصلنامه علوم اجتماعی، 25 (73): 93-116. https://doi.org/10.22054/qjss.2016.7205 - امیرپناهی، محمد؛ مالمیر، مهدی؛ و شکریانی، محسن؛ (1395). «وضعیت سنجی امید اجتماعی در ایران (تحلیل ثانویه پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی)». پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 3 (9): 106-79. https://doi.org/10.22054/rjsw.2016.9257 - امیری اسفرجانی، زهرا؛ هاشمیان‌فر، سید علی؛ و قاسمی، وحید (1398)، «کاوش در امید اجتماعی، نظریه‌ای داده بنیاد». مسائل اجتماعی ایران، دوره 10، شماره 1، تابستان ۱۳۹۸، صص: ۲۷-۵۱. DOR: 20.1001.1.24766933.1398.10.1.10.2 - اینگلهارت؛ رونالد، (1395). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. ترجمۀ مریم وتر، تهران: کویر. - آرون، ریمون، (1393). مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمۀ باقر برهام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. - آقازاده، معصوم، (1397). «زندگی بدون توازن». روزنامه اعتماد، چهارشنبه 14 آذر 1397، شماره 4248، صفحه 13. - بابانظری، لاله؛ و تقوی، محمدرضا، (1399). «عوامل مؤثر بر میزان روحیه، شادکامی و امید به زندگی در خانواده‌های شاهد و ایثارگر؛ مطالعه موردی استان فارس». فصلنامه مطالعات فرهنگ ایثار، 1 (2): 83-92. https://ijis.ir/article-1-47-fa.html - ترنر؛ جاناتان. اچ.، (1397). اصول نظری جامعه‌شناسی (3جلدی). ترجمۀ عادل ابراهیمی لویه، سلیمان میرزائی راجعونی، نازیلا عابدیان شهرکی، تهران: نشر لویه. - جنادله؛ علی، (1398). «امید اجتماعی و مسئولیت جامعه‌شناسی تاریخی: گفتاری در باب نسبت روایت‌های تاریخی و برآمدن مسأله امید». در: امید اجتماعی؛ چیستی، وضعیت و سبب‌شناسی، به‌کوشش: هادی خانیکی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری مؤسسۀ رحمان: 491 تا 509. - جوادی یگانه؛ محمدرضا، (1394). ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان. موج دوم، دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - جهانگیری؛ جهانگیر، و محمدی؛ نسرین، (1397). «تبیین جامعه‌شناختی رابطه امید سیاسی و بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شیراز)». فصلنامه مطالعات و پژوهش‌ها اجتماعی در ایران، 7 (1): 150-127. DOI: 10.22059/JISR.2018.232634.521 - حسنی، محمد، (1398). «بررسی میزان تأثیرگذاری امنیت اجتماعی بر روی سطح امید به آینده دانشجویان اراک». فصلنامۀ دانش انتظامی پلیس استان مرکزی، 8 (4). - خانیکی؛ هادی، (1398). امید اجتماعی؛ چیستی، وضعیت و سبب‌شناسی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری مؤسسۀ رحمان. - دهقانی فیروزآبادی، سید جلال؛ و وهاب‌پور، پیمان، (1391). امنیت هستی شناختی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - دیلینی؛ تیم، (1394). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی. ترجمۀ بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی. - رفیعی بهابادی، مهدی؛ و حاجیانی، ابراهیم؛ (1392). «بررسی رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن (با استفاده از نتایج پیمایش ملی)». جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، 2 (۵): 53-78. - رورتی، ریچار، (1390). فلسفه و امید اجتماعی. ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و نگار نادر. تهران: نشر نی. - ریتزر، جورج، (1377). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: نشر نی. - ساعی‌ارسی، ایرج؛ سید رنجبر سقزچی، میرمصطفی؛ و بهاری، هادی، (1396). «بررسی میزان امید به آینده دانشجویان و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی)». علوم رفتاری (ابهر)، 31: 55-76. - صفری‌شالی، رضا؛ و طوافی، پویا، (1397). «بررسی میزان امید به آینده و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان تهرانی». فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 9 (35): 157-117. https://doi.org/10.22054/qjsd.2018.9312 - صفری‌شالی، رضا؛ و طوافی، پویا؛ (1397). «بررسی میزان امید به آینده و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان تهرانی». فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 9 (35): 157-117. - ضمیران، محمد، (1396). میشل فوکو: دانش و قدرت. تهران: هرمس. - طاهری‌دمنه، محسن؛ و کاظمی، معصومه، (1399). «خوانشی آینده‌پژوهانه از پروبلماتیک امید اجتماعی در ایران». فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 9 (3: پیاپی 30): 80-49. DOR: 10.22108/SRSPI.2020.123439.1559 - عبدالهی؛ عادل، (1399). «بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران». دو فصلنامۀ مطالعات جمعیتی، 6 (1): 315- 342. https://doi.org/10.22034/jips.2020.240642.1068 - غفاری؛ غلامرضا؛ و جمشیدزاده، ابراهیم، (1390). مشارکت عمومی و امور شهری (مرزها، مشکلات و استراتژی‌های توسعه مشارکت عمومی). تهران: انتشارات فرهنگی و اجتماعی. - فاضلی؛ محمد، (1398). امید اجتماعی، دولت فروتن و موفقیت‌های کوچک »، در: امید اجتماعی؛ چیستی، وضعیت و سبب‌شناسی. به‌کوشش: هادی خانیکی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری مؤسسۀ رحمان: 557-562. - فرخنژادکشکی، داود؛ محمدی، اصغر؛ و حقیقتیان، منصور، (1397)، «بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در امید به آینده حاشیه نشینان تبریز». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 8 (29): 108-81. - فرخنژادکشکی، داود؛ محمدی، اصغر؛ و حقیقتیان، منصور، (1397). «بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در امید به آینده حاشیه نشینان تبریز». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 8 (29): 108-81. https://sanad.iau.ir/journal/urb/Article/664101?jid=664101 - گودرزی، محسن، (1382). ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان: موج دوم، دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - گیدنز، آنتونی، (1397). جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: انتشارات نی. - مالمیر؛ مهدی، (1400). گزارش وضعیت امید اجتماعی در ایران. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات: کارگروه رصد فرهنگی کشور. - مردانی‌فر، فهمیه؛ ظهیری‌نیا، مصطفی؛ و رستگار، یاسر، (1398)، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر امید به آینده دانشجویان دانشگاه‌های شهر بندرعباس». مدیریت سرمایۀ اجتماعی، 6 (1): 85 - 104. DOI: 10.22059/JSCM.2019.256221.1587 - مهدیزاده، شراره؛ و قاری‌قرآنی، سیما، (1397)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر امید به آینده دانشجویان دانشگاه تهران (ورودی سال 1393)». مجلّه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 17 (42): 237-256. https://faslname.msy.gov.ir/article_292.html. - مهربانی‌فر، حسین؛ و امامی، سید مجید، (1393). «رسانۀ ملّی و امیدآفرینی؛ مبانی، ابعاد و راهبردها». مطالعات اجتماعی و رسانه، 3 (4): 11-40. - نوغانی، محسن؛ فولادیان، احمد؛ و احمدی ازغندی، حسن، (1389). «بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر رضایت از زندگی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)». فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 1 (3): 169-193. https://journals.iau.ir/article_536092_1d0841bbca5f4813df7957615fb33622.pdf - واعظی، سید کمال؛ و رهبر، رضا، (1395). «بررسی اهمیت میانجی مؤلفه احساس بی‌قدرتی در میزان تأثیر ادراک از پاسخ‌گویی بر رفتار مشارکت دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران)». مدیریت دولتی، 8 (1): 113-136. DOI: 10.22059/JIPA.2016.57508 - Afrasiyabi, H.; Khoobyari, F.; Qoodrati, Sh. & Dashtizadeh, S., (2016). “Social factors related to young people’s hope for the future”. Strategic studies of sport and youth, 31: 15-81. (in Persian). - Afshani, A. & Jafari, Z., (2016). “The relationship between social capital and hope for the future among Yazd University”. Social science Quarterly, 25: 73. (in Persian). - Aghazadeh, M., (2017). “Unbalanced life”. The newspaper of trust, 4248: 13. (in Persian). - Amiriasfarjan, Z.; Hashemiyanfar, A. & Qasemi, V., (2018). “Exploring social hope, foundation data theory”. Iran’s social, 10 (10): 27-51. (in Persian). - Amirpanahi, M.; Malmir, M. & Shokriyani, M., (2016). “Status measurment of social hope in Iran”. Social work research paper, 3: 79-106. (in Persian). - Aronson, R., (2017). We: reviving social hope. 3rd ed. Chicago: University of Chicago Press. - Aroon; R, (2013). Basic stages of thought in sociology. Translated by: Barham, Tehran: Scientific& Cultural publication. (in Persian). - Babanazari, L. & Taghavi, M., (2016). “Factors affecting the level of morale, happiness and life expectancy in the families of martyrs”. Quarterly journal of sacrifice culture studies, 1 (2): 83-92. (in Persian). - Bernardo, A. B. I. & Nalipay, J. N., (2016). Social axioms as social foundations of locus-of-hope: A study in three Asian cultural groups. Personality and Individual Differences, Volume 95. - Bryant, J. & Ellard J., (2015). “Hope as a form of agency in the future thinking of disenfranchised young people”. Journal of Youth Studies, 18 (4): 485-499. - Dehghanifirozabadi, J. & Vahidpour, P., (2012). Ontological security in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran. Tehran; Research Institute of Strategic Studies. (in Persian). - Delany, T., (2015). Classical theories of sociology. Translated by: Behrang Sadeghi& Vahid Tolouei, 4th edition, Tehran, Nei Publication. (in Persian). - Fukuyama, F., (1999). Trust: the social virtues and the creation prosperity. NewYork: free press. - Gonzalez, J.; Simard, E.; Baker-Demaray, T. & Eyes, C. I., (2013). T”he Internalized Oppression of North American Indigenous Peoples”. in book: Internalized Oppression: The Psychology of Marginalized Groups, Springer Publishing Company - Hasani, M., (2019). “Investigating the impact of social security on the level of hope for the future of Arak students”. Quarterly Journal of Police Disciplinary knowledge, 8 (4). (in Persian). - Inglehart, R., (2016). Cultural transformation in advanced industrial society. Translated by: Vatar, Tehran, Kavir publications. (in Persian). - Jahangiri, J. & Mohammadi, N., (2018). “Socialogical explanation of the relationship between political hope and social indifference”. Quarterly journal of social studies and research in Iran, 7 (1): 127-150. (in Persian). - Javadiyeganeh, M., (2015). Values and attitudes of Iranians. Office of National projects of the Minstry of Culture& Islamic Guidance. (in Persian). - Khanik, H., (2019). Social hope, the nature, status and etiology, Tehran. Research Institute of Cultural and social studies in cooperation with Rahman Institute. (in Persian). - Langlois, S.; Adria, Z. B. Simone Anderson, C.; Oluwatoyin Ashekun, A.; Samantha Ellis, C.; JaShala Graves, C. & Compton, M. T., (2020). Subjective social status, objective social status, and substance use among individuals with serious mental illnesses. Psychiatry Research, Volume 293 - Malmir, M., (2022). Report on the state of social hope in Iran. Institute of Culture, Art and Communication. (in Persian). - Mardanifar, F.; Zahiriniya, M. & Rastegar, Y., (2018). “Investigation social factors affecting student’s hope for the future of Bandar Abbas”. Journal of social capital managment, 6 (1): 85-104. (in Persian). - Mehrabanifar, H. & Imami, M., (2013). “National media and creating hope”. Social studies and media, 3 (4): 11-40. (in Persian). - Morgan, M., (2016). “The responsibility of social hope”. Thesis Eleven, 136 (1): 107-123. - Noghani, M.; Foladian, A. & Ahmadiazghandi, H., (2010). “Examining the effect of social capital on life satisfaction”. Quarterly journal of sociological studies of youth, 1 (3): 169-193. (in Persian). - Putnam, R., (1995). “Tuning in and Tuning out: the Strange Disappearance of Social Capital in America”. PS: Political Science and Politics, 286664-83. - Rafieibahaabadi, M. & Hajiani, E., (2012). “Examining life satisfaction& factors affecting it”. Sociology of Iran’s social, 2 (5): 53-78. (in Persian). - Rithers, G., (1998). Sociological theories in the contemporary era. Tehran, Nei Publication. (in Persian). - Rovti, R., (2011). Social philosophy and hope; Translated by Azarang & Nader. Tehran: Nei Publication. (in Persian). - Seeman, M., (1959). “On the meaning of alienation”. ASR, 24: 783-791. - Stitzlein, S. M., (2009). “Reviving social hope and pragmatism in troubled times”. Journal of Philosophy of Education, 43(4): 657- 663. - Stockdale, K., (2019). “Social and Political Dimensions of Hope”. Journal of Social Philosophy, 50 (1). - Stoddard S. A.; Henly, S. J.; Sieving, R. E. & Bolland, J., (2011). “Social connections, trajectories of hopelessness, and serious violence in impoverished urban youth”. J Youth Adolesc, 40(3). - Swedberg, R. & Miyazaki, H., (2017). The Economy of Hope. University of Pennsylvania Press. - Turner, J., (2018). Theoretical principles of sociology. Translated by Ebrahimi, Mirzei, Abedian, Tehran: Loyeh publication. (in Persian). - Vaezi, K. & Rahbar, R., (2017). “Investigating the importance of the felling of powerlessness component in the impact of the perception of accountability on students’ participation behavior”. Government management journal, 8 (1): 113-136. (in Persian). - Van Zomeren, M.; Pauls, I. L. & Cohen-Chen, S., (2019). “Is hope good for collective action in the context of climate change? A test of hope’s emotion- or problem-focused coping functions”. Global Environmental Change, 58: 101915. - Xiang, G.; Teng, Zh.; Li, Q.; Chen, H. & Guo, Ch., (2020). “The influence of perceived social support on hope: A longitudinal study of older-aged adolescents in China”. Children and Youth Services Review: 119. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 671 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 495 |
||