کانی شناسی و کانه زایی عناصر نادر خاکی در کمپلکس چاپدونی-پشت بادام، ایران مرکزی | ||
یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
مقاله 6، دوره 18، شماره 35، تیر 1403، صفحه 92-109 اصل مقاله (3.6 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2023.27131.1541 | ||
نویسندگان | ||
محمدباقر احمدخانی1؛ محمد یزدی* 2؛ مهرداد بهزادی2؛ خالق خشنودی3؛ بشیر شکوه سلجوقی4 | ||
1دانشجوی دکترا، گروه زمینشناسی، دانشکده علومزمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
2استاد گروه زمینشناسی، دانشکده علومزمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
3پژوهشکده چرخه سوخت هستهای، پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، سازمان انرژی اتمی، تهران، ایران | ||
4سازمان انرژی اتمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
کمپلکس چاپدونی-پشت بادام در زون ساختاری ایران مرکزی و در شمال شرق استان یزد واقع شده است. منطقه مورد مطالعه از مناطق با پتانسیل بالا برای کانیسازی عناصر نادر خاکی به شمار میرود. در این پژوهش برای بررسی کانیشناسی و کانهزایی عناصر نادر خاکی، مطالعات صحرایی، کانیشناسی با میکروسکوپ نور عبوری- انعکاسی، میکروسکوپ الکترونی و روش پراش اشعه مجهول (XRD)، آنالیز شیمایی به روش ICP-MS مورد استفاده قرار گرفته است. پس از بررسیهای انجام شده نتایج مطالعات، غنیشدگی عناصر نادر خاکی در منطقه را نشان میدهد. در این بین عناصر Ce با عیار میانگین p pm 1353 و La با عیار میانگین ppm 745 و Y با عیار میانگین ppm 252 از 170 نمونه آنالیز شده از غنیشدگی بالایی برخوردار بوده و عناصر Dy-Sm-Gd-Yb-Er ناهنجاری جزئی را نشان میدهد. گنیس، گرانیت، گرانیت-گنیس، میگماتیت و شیست از مهمترین سنگهای میزبان برای کانهزایی در منطقه هستند. این سنگها عمدتا دگرسان و دگرگون شده هستند. متاسوماتیتی شدن سنگ میزبان از بارزترین شواهد دگرسانی برای غنیشدگی عناصر نادر خاکی است. انواع مختلفی از کانیها در منطقه شناسایی شده است که کانیهای اصلی عناصر نادر خاکی شامل باستنازیت، مونازیت و آلانیت است و کانیهایی که میتوانند حاوی مقادیری عناصر نادر خاکی باشند شامل توریت، زیرکن، اورانوتوریت، آپاتیت، فلوئوروآپاتیت و تیتانیت است. کانیهای توریت و اورنوتوریت که پاراژنز با کانهزایی عناصر نادر خاکی هستند را میتوان به عنوان کانیهای ردیاب کانیسازی در منطقه در نظر گرفت و از روش رادیومتری گاما برای پیجویی و اکتشاف زونهای کانیسازی عناصر نادر خاکی استفاده نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
عناصر نادر خاکی؛ کانی شناسی؛ کانه زایی؛ چاپدونی-پشت بادام؛ ایران مرکزی | ||
مراجع | ||
Aghanabati, S. A (2004) Geology of Iran, Tehran, Geological Survey of Iran, first edition, 606 pp. (in Persian).
Ahmad Khani, M. B., Yazdi, M., Behzadi, M., Khoshnoodi, Kh., Shokouh Saljoghi, B (2022) Determination of Th-REE mineralization type using network modeling in Chapdoni-Posht-e-Badam complex, Central Iranian structural zone, Journal of nuclear science and tecnology, 43 (4): 132-140, (in Persian).
Babakhani, A. R., Majidi, J (1999) Geological map of iran, Saghand 1:100000 series, geological survey of Iran, Tehran, 1pp.
Deymar, S., Behzadi, M., Yazdi, M., Rezvanianzadeh, M (2018) Relation of alkali-metasomatism and Ti-REE-U (Th) mineralization in the Saghand mining district, Central Iran, Iranian Journal of Economic Geology, 10 (2): 471-496, (in Persian).
Geological survey of Iran and the ministry of industry, Mines and Trade (2015) Exploration of rare earth elements (REEs) in Iran (second phase), Technical and field studies to identify promising areas of mineralization of rare earth elements in Yazd province. 926 pp.
Haghipor, A (1977) Geological map of iran, Posht-e-badam 1:100000 series, geological survey of Iran, Tehran, 1pp.
Mokhtari, Z., Torabi, Q (2012) Petrology of the amphibolites of the Posht Badam ophiolite and Chapdoni complex (northeast of Yazd province), M.Sc. Thesis, University of Isfahan, Isfahan, Iran, 219 pp. (in Persian).
Mokhtari, M, A (2015) Posht-e-Badam metallogenic block (Central Iran), A suitable zone for REE mineralization, Central European geology, 58 (3): 199-216, doi: 10.1556/24.58.2015.3.1.
Maanijou, M., Rasa, I., Lentz, D (2008) Petrography and alteration of Chehelkureh copper deposit: Mass balance of elements and behavior of REE, Scientific quarterly journal of geosciences, 17 (67): 86-101, doi.org/10.22071/gsj.2009.57786.
Nabavi, M. H., Hoshmandzadeh, A (2000) Geological map of iran, Bayazeh 1:100000 series, geological survey of Iran, Tehran, 1pp.
Qarachahi, Z., Torabi, Q (2010) Petrology of Eocene volcanic rocks in the formation and Chapdoni regions (Yazd province), M.Sc. Thesis, University of Isfahan, Isfahan, Iran, 241 pp. (in Persian).
USGS (2014) The rare earth elements vital to modern technologies and lifestyles. USGS mineral resources program. fact sheet 2014–3078. ISSN 2327–6932 (online).
Voncken, J. H. L (2016) The rare earth elements an introduction, Springer briefs in earth sciences, ISBN 978-3-319-26809-5 (eBook), pp 127.
Zakipour, Z., Torabi, Gh (2015) Study of Eocene type S granites in the Chapdoni ring metamorphic complex (northeast of Yazd province, Central Iran), Iranian Journal of Petrology, 7 (25): 33-50, doi.org/10.22108/ijp.2016.20831. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 658 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 75 |