بازشناسی هویت فرهنگی ارامنۀ جلفای اصفهان با تأکید بر روابط بینافرهنگی با ایرانیان | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
دوره 12، شماره 34، دی 1401، صفحه 295-330 اصل مقاله (1.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.17612.1842 | ||
نویسندگان | ||
بهاره نیک روش1؛ علیرضا خواجهاحمدعطاری* 2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. | ||
2دانشیار گروه صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران . | ||
چکیده | ||
ارمنستان ازجمله مناطقی است که در طول تاریخ دستخوش حملات پیاپی اقوام متفاوت گردیده و در تقابل با فرهنگهای سایر اقوام قرار داشته است. پس از حملات مکرر عثمانیها به این سرزمین و مهاجرت این قوم در دورۀ «شاهعباساول» به ایران و واگذاری امتیازات ازسوی وی به آنان مبنیبر بهرهگیری ارامنه در اوضاع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، میتوان شاهد ایجاد ارتباط بینافرهنگی با ایرانیان و در عینحال ماندگاری هویت قومی ارامنه بود. این امر به پیشینۀ تاریخی مشترک این دو قوم در ایران باستان و پیش از دورۀ صفوی بازمیگردد، چهبسا سرزمین ارمنستان در ادوار باستانی ایران توسط پادشاهان ایرانی اداره میگشت. پژوهش حاضر درپی پاسخگویی به این پرسش است که، چه عواملی باعث ایجاد روابط بینافرهنگی ایرانیان با ارامنۀ ارمنستان شد؟ ازاینرو، فرض بر آن است که زمینههای مشترک تاریخی و فرهنگی ایرانیان و ارامنه از دوران باستان باعث ایجاد تعامل میان این دو قوم در دورۀ صفوی شده است. باتوجه به اهمیت مهاجرت ارامنه به ایران در دورۀ صفوی، پرداختن به چگونگی ایجاد تعامل میان آنان با ایرانیان حاکی از ضرورت انجام این پژوهش است که در اینراستا هدف پژوهش حاضر، شناخت زمینههای ایجاد روابط بینافرهنگی ایرانیان با ارامنۀ ارمنستان، بررسی مؤلفههای مؤثر در هویت قومی ارامنه و نیز واکاوی اشتراکات فرهنگی ایرانیان و ارامنه میباشد. این پژوهش ازنظر هدف بر شیوۀ توسعهای استوار است و ازلحاظ روش و ماهیت برمبنای تحقیقات تاریخی و توصیفی-تحلیلی میباشد؛ لذا با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای و منابع معتبر سعی در پیشبرد اهداف داشته است. نتایج حاصل نمایانگر آن است که در ادوار ایران باستان، حکومتهای هخامنشیان و اشکانیان نسبت به سایر دولتها از تعامل قابلتوجهی با سرزمین ارمنستان برخوردار بوده و پیشینۀ مشترک آنها حاکی از تعاملات این دو قوم در زمینههایی همچون: زبان، اعیاد، موسیقی و معماری است. با اینوجود هویت آنان دارای مشخصههای عینی و ذهنی مستقل بود که موجب حفظ ارزشها و ماندگاری هویت قومی ارامنه در ایران دورۀ صفوی گشت. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ ارامنه؛ جلفای نو؛ هویت؛ روابط بینافرهنگی | ||
مراجع | ||
- اسمیت، آنتونیدی، 1383، ناسیونالیسم، نظریه ایدئولوژی تاریخ. ترجمۀ منصور انصاری، تهران: انتشارات تمدن ایرانی، مؤسسه مطالعات ملی.
- اسمیت، فیلیپ، 1387، درآمدی بر نظریه فرهنگی. ترجمۀ حسن پویان، تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- باکاک، رابرت، 1386، صورتبندیهای فرهنگی جامعه مدرن. ترجمۀ مهران مهاجر، تهران: نشر نی.
- بایبوردیان، واهان، 1375، نقش ارامنه در تجارت بینالمللی تا پایان سدۀ هفدهم میلادی. ترجمۀ ادیک باغداساریان (گرمانیک)، تهران: نشر مؤلّف.
- بورکهارت، تیتوس، 1390، مبانی هنر مسیحی. ترجمۀ امیر نصیری، تهران: نشر حکمت.
- بیرو، آلن، 1380، فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمۀ باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
- پادماگریان، الکساندر؛ و آقاسی، گیو، 1352، تاریخ اجتماعی و سیاسی ارامنه. ترجمۀ فرامرز برزگر، تهران: انتشارات سازمان فرهنگی پاد.
- پاسدرماجیان، هراند، 1377، تاریخ ارمنستان. ترجمۀ محمد قاضی، تهران: انتشارات زرین.
- پاکباز، رویین، 1396، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز. تهران: نشر نارستان.
- پورجعفر، محمّدرضا؛ و شریفشهیدی، محمد، 1388، معماری کلیسا (در دوران آغاز مسیحیت بیزانس، رومانسک، گوتیک، رنسانس، باروک، روکوکو و معاصر). تهران: نشر سیمای دانش.
- تاج پور، محمدعلی، 1353، تاریخ دو اقلّیّت یهودی و مسیحی. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی فراهانی.
- تاورنیه، ژان باتیست، 1389، سفرنامۀ تاورینه. ترجمۀ ابوتراب نوری، با تجدید نظر کلّی: حمید شیرانی، تهران: انتشارات کتابخانه سنایی.
- تقیزاده، کتایون، 1385، «آموزههایی از سازههای طبیعی درسهایی برای معماران». نشریۀ هنرهای زیبا، (28): 84-75.
- جناب، میرسید علی، 1376، الاصفهان. به اهتمام: عباس نصر، انتشارات شهرداری اصفهان، اصفهان: امور فرهنگی نشر گلها.
- جنکینز، ریچارد، 1391، هویت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
- جواهرکلام، علی، 1348، زندهرود یا جغرافیای تاریخی اصفهان و جلفا. تهران: انتشارات ابنسینا.
- چلبی، مسعود، 1395، جامعهشناسی نظم. تهران: نشرنی.
- خاچی، 1340، «موسیقی ارمنستان»، نشریۀ موسیقی، 57: 25-31.
- خورِناسی، موسس (موسی خورنی)، 1984، تاریخ ارمنستان. ترجمۀ گئورگی نعلبندیان، یروان: دانشگاه یروان.
- دارابی، هلیا، 1393، «چارچوبهای شناختی در مباحث بینافرهنگی هنر». مجلۀ نقد کتاب هنرف 1 (1 و 2): 185-189.
- درنرسسیان، سیرارپی، 2537، ارمنیان. ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی آسیا.
- درهوهانیان، هارتون، 1379، تاریخ جلفای اصفهان. ترجمۀ لئون میناسیان و موسوی فریدنی، اصفهان: زندهرود.
- دلاواله، پیترو، 1392، سفرنامۀ پیتر دلاواله (قسمت مربوط به ایران). ترجمۀ شعاءالدین شفا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- دولیهدلاند، آندره، 1353، زیباییهای ایران. ترجمۀ محسن صبا، تهران: انجمن دوستداران کتاب.
- رائین، اسماعیل، 1356، ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- رابینز، استیفنپی؛ و دیسنزو، دیویدای، 1394، مبانی مدیریت. ترجمۀ سیدمحمد اعرابی، محمدعلی حمیدرفیعی و بهروز اسراریارشاد. تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- سایکس، سرپرسی، 1391، تاریخ ایران. ترجمۀ سید محمدتقی فخردائیگیلانی، تهران: نشر علمی.
- ستودهنژاد، شهاب، 1382، «پیوندهای تاریخی و فرهنگی مابین ارمنستان و ایران». فصلنامۀ فرهنگی پیمان، (26).
- سیوری، راجر، 1397، ایران عصر صفوی. ترجمۀ کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز.
- شاردن، ژان، 1393، سفرنامۀ شاردن. ترجمۀ حسین عریضی، اصفهان: نشر گلها.
- شعبانی، رضا، 1387، تاریخ ایران از آغاز عصر مادها تا پایان دوران قاجاریه. تهران: انتشارات سخن.
- شفقی، سیروس، 1383، جغرافیای اصفهان. تهران: انتشارات دانشگاه اصفهان.
- شوازی، آگوست، 1395، تاریخ معماری. ترجمۀ لطیف ابوالقاسمی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- عاملی، سعیدرضا، 1387، مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران، بهاهتمام: عباس کاظمی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
- عاملی، سعیدرضا، 1395، مطالعات جهانیشدن: دوفضاییشدنها و دوجهانیشدنها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علومانسانی دانشگاهها (سمت).
- عمید، حسن، 1357، فرهنگ فارسی عمید. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
- غوگاسیان، وازگن س، 1395، تاریخ ارامنه ایران در قرن هفدهم میلادی. ترجمۀ سعید کریمپور، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- فلسفی، نصرالله، 1391، زندگانی شاهعباس اول. تهران: نشر نگاه.
- فوکویاما، فرانسیس، 1386، پایان نظم: بررسی سرمایه اجتماعی و حفظ آن. ترجمۀ غلامعباس توسلی، تهران: نشر جامعه ایرانیان.
- فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، 1363، سفرنامۀ سفیر اسپانیا در دربار شاهعباس اول. ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو.
- قازاریان، مانیا، 1363، هنر نقاشی جلفای نو (جلفای اصفهان). ترجمۀ ادیک گرمانیک، تهران: نشر ندا.
- قمری، داریوش، ۱۳۸۴، همبستگی ملی در ایران. تهران: مؤسسه مطالعات ملی، انتشارات تمدن ایرانی.
- کاراپتیان، کاراپت، 1385، خانههای ارامنه جلفای نو اصفهان. ترجمۀ مریم قاسمیسیچانی، تهران: نشر فرهنگستان هنر.
- کرویس، دیرک وان در، 1396، شاردن و ایران (تحلیلی از اوضاع ایران در قرن هفدهم میلادی). ترجمۀ حمزه اخوان تقوی، تهران: نشر پژوهش فرزان روز.
- کومُن، فرانتس، 1393، آیین پر رمز و راز میترایی. ترجمۀ هاشم رضی، تهران: انتشارات بهجت.
- گودرزی، حسین، 1384، گفتارهایی درباره جامعهشناسی هویت در ایران. تهران: مؤسسه مطالعات ملی، نشر تمدن ایرانی.
- گیبرنا، مونترات، 1387، مکاتب ناسیونالیسم. ترجمۀ امیرمسعود اجتهادی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- گیرشمن، رومن، 1395، ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ محمّد معین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ماروتخانیان، ژنیا، 1382، «نقوش تزئینی ارمنی». فصلنامۀ پیمان، (26): 65-36.
- مالخاسیان، استپان، 1361، فرهنگ ارمنی به ارمنی. تهران: کتابفروشی نائیری.
- ملکمیان، لینا، 1380، کلیساهای ارامنه ایران/ از ایران چه میدانم. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- ملکمیان، لینا، 1389، تعاملات و تشابهات ایران و ارمنستان از دیرباز تاکنون. تهران: نشر نائیری.
- مانوکیان، آرداگ، 1378، اعیاد کلیسای ارمنی. ترجمۀ هرایر خالاتیان، تهران: خلیفهگری تهران.
- معماریان، غلامحسین، 1390، معماری ایرانی. تقریر: محمّدکریم پیرنیا، تهران: نشر سروش دانش.
- منجّم یزدی، مولانا جلالالدین محمد، 1366، تاریخ عباسی یا روزنامۀ ملاجلال. بهکوشش: سیفالله وحیدنیا، تهران: انتشارات وحید.
- میرعظیمی، نعمتاله، 1379، اصفهان(زادگاه جمال و کمال). اصفهان: انتشارات گلها.
- میناسیان، لئون، 1370، ارامنه ایران. اصفهان: جلفا.
- نوریزاده، احمد، 1389، تاریخ و فرهنگ ارمنستان از آغاز تا امروز. تهران: نشر چشمه.
- نیّرنوری، حمید، 1355، دین مهر در عهد اشکانیان. تهران: انتشارات وزارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- ورمازرن، مارتین، 1393، آیین میترا. ترجمۀ بزرگ نادرزاده، تهران: نشر چشمه.
- هنوی، جونس، 1368، هجوم افغان و زوال دولت صفوی. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: نشر یزدان.
- هویان، آندرانیک،1380، ارمنیان ایران. تهران: ناشر مراکز بینالمللی گفتگوی تمدنها با همکاری انتشارات هرمس.
- هویان، آندرانیک، 1383، روابط فرهنگی ایرانیان و ارامنه. تهران: انتشارات دستان.
- هویان، آندرانیک، 1386، جلفا ازایران چه میدانم. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- هویان، آندرانیک، 1387، ایرانیان ارمنی/ از ایران چه میدانیم. تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- Abrahamian, L., 2006, Armenian in a changing world. Costa Mes, CA: Mazda publishers.
- Ameli, S., 2008, Cultural studies, cultural consumption and daily life in Iran, To the attention of Abbas Kazemi. Tehran: Academic Jahad Publications.
- Ameli, S., 2011, Globalization studies: bispatializations and biglobalizations. Tehran: Organization for Studying and Compiling Humanities Books of Universities (Samt).
- Amid, H., 1978, Amid’s Persian culture. Tehran: Amir Kabir Publishing House.
- Bayburdian, V., 1996, The role of Armenians in international trade until the end of the 17th century AD. Translated by Adik Baghdasarian (Germanic), Tehran: Moalef publication.
- Bennett, M. J., 1986, “A Developmental Approach to Training for Intercultural Sensitivity International”. Journal of Intercultural Relations, 10 (2).
- Beyro, A., 2001, Social science culture. Translated by Bagher Sarukhani. Tehran: Kayhan Publications.
- Buckcock, R., 2007, Cultural formations of modern society. Translated by Mehran Mohajer, Tehran: Ney publication.
- Burkhart, T., 2011, Basics of Christian Art. Translated by Amir Nasiri, Tehran: Hekmat Publication.
- Chalabi, M., 2015, Sociology of order. Tehran: Ney Publication.
- Darabi, H., 2013, “Cognitive frameworks in intercultural issues of art”. Art book review Journal, 1(1 and 2): 185-189.
- Delawaleh, P., 2012, Peter Delawaleh’s travelogue (the part related to Iran). Translated by Shoa’eddin Shafa, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
- Derhohanian, H., 2000, History of Jolfa of Isfahan. Translated by Leon Minassian and Mousavi Ferey-dani, Isfahan: Zindarood.
- Dernarsesian, S., 1978, Armenian. Translated by Masoud Rajabnia, Tehran: Asia Cultural Center Publica-tions.
- Dolieh Deland, A., 1974, The beauties of Iran. Translated by Mohsen Saba, Tehran: Book Lovers Associ-ation.
- Du Mans, R., 1890, Estate de la perse en 1660. ed, C.Schefer, paris.
- Eriksen Hylland, T., 2002, Ethnicity and Nationalism. London: Pluto press. second Ed.
- Falsafi, N., 2012, Life of Shah Abbas I. Tehran: Negah Publication.
- Figuerva, D. G., 1984, Travelogue of the Spanish ambassador in the court of Shah Abbas I. Translated by Gholam Reza Samiei, Tehran: New Publishing.
- Fukuyama, F., 2007, The end of order: examining social capital and maintaining it. Translated by Gholam Abbas Tavasoli, Tehran: Iranian Society Publishing.
- Ghamari, D., 2004, National Solidarity in Iran. Tehran: Institute of National Studies, Iranian Civilization Publications.
- Ghazarian, M., 1984, The art of painting New Jolfa (Isfahan Jolfa). Germanic Edik Translation, Tehran: Neda Publishing.
- Ghogasian, V. S., 2015, History of the Armenians of Iran in the 17th century AD. Translated by Saeed Ka-rimpour, Tehran: Amir Kabir Publications.
- Giberna, M., 2008, Schools of nationalism. Translated by Amir Masoud Ejtehadi, Tehran: Bureau of Po-litical and International Studies, Printing and Publishing Center of the Ministry of Foreign Affairs.
- Girshman, R., 2015, Iran from the beginning to Islam. Translated by Mohammad Moein, Tehran: Scien-tific and Cultural Publications.
- Goudarzi, H., 2005, Speeches about the sociology of identity in Iran. Tehran: Institute of National Studies, Iranian Civilization Publication.
- Greenholtz, J., 2000, “Assessing Cross Cultural Competence in Transnational Education: The Inter cultural Development Inventory”. Higher Education in Europe, 25 (3).
- Henavi, J., 1989, Afghan invasion and the decline of the Safavid government. Translated by Ismail Dolatshahi, Tehran: Yazdan Publishing.
- Hovian, A., 2008, Armenian Iranians/ What do we know about Iran? Tehran: Publishing House of Cultur-al Research.
- Hoviyan, A., 2001, Armenians of Iran. Tehran: Publisher of International Centers for the Dialogue of Civ-ilizations in cooperation with Hermes Publications.
- Hoviyan, A., 2004, Cultural Relations of Iranians and Armenians. Tehran: Dastan Publications.
- Hoviyan, A., 2007, Jolfa, what do I know about Iran. Tehran: Cultural Research Office
- Javaher Kalam, A., 1348, Zendehroud or historical geography of Isfahan and Jolfa. Tehran: Ibne Sina Publi-cations.
- Jenab, M.A., 1997, Al-Isfahan. under the care of Abbas Nasr, Isfahan Municipal Publishing House, Isfa-han: Cultural affairs of publishing Golha.
- Jenkins, R., 2011, Social Identity. Translated by Toraj Yarahmadi, Tehran: Shirazeh.
- Karapetian, K., 2006, Armenian Houses of New Jolfa of Isfahan. Translated by Maryam Ghasemi Sichani, Tehran: Farhangestane Honar Publishing House.
- Kervis, D.V., 2016, Sharden and Iran (An analysis of the situation in Iran in the 17th century). Translated by Hamzeh Akhavan Taghavi, Tehran: Farzan Rooz Research Publishing.
- Khachi, 1969, “Armenian music”. Music Journal, (57): 25-31.
- Khorenasi, M. Kh., 1984, History of Armenia. Translated by: Georgi Nal Bandian, Yerevan: Yerevan Uni-versity.
- Kokot, W.; Toloyan, Kh. & Alfonso, C., 2004, Diaspora, Identity and Relifion: New Direction in theory and Research. London: Routted.
- Kumon, F., 2013, Mithraic Ritual. Translated by: Hashem Razi, Tehran: Behjat Publications.
- Malekmian, L., 2001, Armenian churches of Iran/What do I know about Iran. Tehran: Cultural Research Office.
- Malekmian, L., 2010, Interactions and similarities between Iran and Armenia since long ago until now. Tehran: Naeiri Publishing.
- Malesevic, S., 2004, Sociology of Ethnicity. London: Sage.
- Malkhasian, S., 1982, Armenian to Armenian culture. Tehran: Naeiri bookstore.
- Manoukian, A., 1999, Feasts of the Armenian Church. Translated by Harayer Khalatian, Tehran: Cali-phate of Tehran.
- Marutkhanian, Zh., 1382, “Armenian decorative motifs”. Peyman Quarterly, (26): 65-36.
- Memarian, Gh., 2011, Iranian Architecture. edited by Mohammad Karim Pirniya, Tehran: Soroush Danesh publishing house.
- Minassian, L., 1991, Armenians of Iran. Isfahan: Jolfa.
- Mirazimi, N., 2000, Isfahan (hometown of Jamal and Kamal). Isfahan: Golha Publications.
- Monajem Yazdi, M. J. M., 1987, Tarikh Abbasi or the newspaper of Mulla Jalal. by: Seyfullah Vahidnia, Tehran: Vahid Publications.
- Nalbandian, L., 1963, The Armenian Revolutionary Movement, The Development of Armenian Political Through The Ninteenth centry. California: University of California press.
- Nayernouri, H., 1976, Mehr religion in the Ashkan era. Tehran: Publications of the Ministry of Culture and Islamic Guidance.
- Nourizadeh, A., 2010, History and culture of Armenia from the beginning to today. Tehran: cheshmeh Publication.
- Padmagarian, A. & Aghassi, G., 1973, Armenian social and political history. Translated by: Faramarz Barzegar, Tehran: PAD Cultural Organization Publications.
- Pakbaz, R., 2016, Iranian painting from ancient times to today. Tehran: Naristan Publishing.
- Panossian, R., 2006, The Armenians from kings and prists to Merchants and commissars. London: Hurst.
- Parekh, B., 2005, Dialogue Between Cultures, Democracy, Nationalism and Multiculturalism, Ramon Maiz and Ferran Requjo. UK: Frank Cass Publications.
- Pasdermajian, H., 1998, History of Armenia. Translated by Mohammad Ghazi, Tehran: Zarin Publica-tions.
- Pourjafar, M. R., & Shahidi, M. Sh., 2018, Church architecture (during the beginning of Christianity, Byz-antine, Romanesque, Gothic, Renaissance, Baroque, Rococo and contemporary). Tehran: Simaye Danesh Pub-lishing.
- Raein, I., 1977, Armenian Iranians. Tehran: Amir Kabir Publications.
- Robbins, S. P. & David A. D., 2014, Management basics. Translated by: Seyyed Mohammad Arabi, Mo-hammad Ali Hamid rafiei and Behrouz Asrari Ershad, Tehran: Publishing House of Cultural Research.
- Rogers, E.; Hart, W. & Mike, Y., 2002, Edward T, Hall and History of Intercultural Communication: The United States & Japan. keio Communication Review, (24).
- Shabani, R., 2008, History of Iran from the beginning of the Mad era to the end of the Qajar period. Teh-ran: Sokhan Publications.
- Shafaqi, S., 2004, Geography of Isfahan. Tehran: Isfahan University Press.
- Sharden, J., 2013, Sharden’s travelogue. Translated by: Hossein Arizi, Isfahan: Golha Publication.
- Showazi, A. A., 2015, History of Architecture. Translated by Latif Abolghasemi, Tehran: Tehran Universi-ty Press.
- Siebel, W., 2011, Talent, Toleranz, Technologie: Kritische Anmerkungen zu drei neuen Zauberworten der Stadtpolitiki. In Georg Simmel und die aktuelle Stadtforschung: Springer.
- Siveri, R., 2017, Safavid Iran. Translated by Kambiz Azizi, Tehran: Markaz Publication.
- Smith, A.D., 2004, Nationalism, ideology theory of history. Translated by Mansour Ansari, Tehran: Irani-an Civilization Publications, Institute of National Studies.
- Smith, Ph., 2008, An introduction to cultural theory. Translated by: Hasan Pouyan, Tehran: Publishing House of Cultural Research.
- Sotoudenejad, Sh., 2003, “Our historical and cultural links between Armenia and Iran”. Peyman Cultural Quarterly, (26).
- Sykes, S., 2012, History of Iran. Translated by: Seyyed Mohammad Taghi Fakhr Daei Gilani, Tehran: Sci-entific Publication.
- Taghizadeh, K., 2015, “Teachings from natural structures, lessons for architects”. Fine Art Journal, (28): 75-84.
- Tajpour, M. A., 1974, History of two minorities, Jewish and Christian. Tehran: Farahani Publishing House.
- Tavernieh, J. B., 2010, Tavernie’s travelogue. Translated by: Abutorab Nouri, with a general revision by Hamid Shirani, Tehran: Sanaei Library Publications.
- Vermazern, M., 2013, Mithraic Ritual. Translated by: Bozorg Naderzadeh, Tehran: Cheshmeh Publishing. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 302 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 343 |