بررسی تأثیر ابعاد توسعۀ‌مالی بر توزیع درآمد با تأکید بر داده‌های بورس اوراق بهادار تهران

منصوری, سید امین; افقه, مرتضی; باوی, معصومه

doi:10.22084/aes.2022.25664.3394

	بررسی تأثیر ابعاد توسعۀ‌مالی بر توزیع درآمد با تأکید بر داده‌های بورس اوراق بهادار تهران
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مقاله 9، دوره 12، شماره 45، فروردین 1402، صفحه 223-258 اصل مقاله (1.55 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/aes.2022.25664.3394
نویسندگان
سید امین منصوری^* ¹؛ مرتضی افقه²؛ معصومه باوی³
¹استادیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
²دانشیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
³کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده
هدف اصلی در این ‌تحقیق بررسی تأثیر ابعاد توسعۀ مالی بر نابرابری درآمد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تحقیق‌های داخلی در زمینۀ توسعۀ ‌مالی معمولاً از یک شاخص پولی استفاده شده است. این ‌درحالی است که شاخص توسعۀ مالی یک مفهوم چندبُعدی است که هم شاخص‌های پولی را دربر می‌گیرد و هم مؤلفه‌های بازار سرمایه را دربر دارد. بر این‌اساس در این‌ تحقیق با استفاده از داده‌های شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و ترکیب آن با آمارهای پولی استانی، شاخص‌های مختلفی از توسعۀ مالی که دربر گیرندۀ مؤلفه‌های پولی و مالی است، ایجاد و بر توزیع درآمد آزمون شده است. بدین‌منظور از داده‌های تابلویی در دورۀ زمانی 1389 تا 1397 و از روش EGLS (داده‌های وزنی مقطعی بر پایۀ اثرات ثابت) استفاده می‌شود. شاخص‌های دسترسی مالی، عمق مالی، بی‌ثباتی مالی و آزادسازی مالی به‌عنوان ابعاد توسعۀ مالی استفاده شده‌اند؛ همچنین متغیرهای درآمد سرانه، تورم، تجارت آزاد، فاصلۀ جغرافیایی و اندازۀ دولت به‌عنوان متغیر کنترلی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که متغیرهای نسبت اعتبارات خصوصی به تولید، تسهیلات اعطایی به بخش خصوصی و تعداد کارگاه‌های صنعتی با مالکیت خصوصی تأثیر مثبت بر ضریب جینی داشته و موجب افزایش نابرابری درآمدی می‌شوند و متغیرهای نسبت ارزش معاملات بورس اوراق بهادار به تولید، نرخ بهره بلندمدت و تغییرات نوسانات قیمت سهام شرکت‌های منتخب تأثیر منفی داشته و موجب بهبود توزیع درآمد می‌شوند؛ متغیر تولید سرانه، نسبت بودجۀ استان به تولید و تورم موجب افزایش نابرابری درآمدی و نسبت مجموع صادرات و واردات به تولید و فاصلۀ سرانه تا مرکز باعث کاهش آن می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
توسعۀ مالی؛ داده‌های تابلویی؛ EGLS؛ توزیع درآمد؛ ایران

مراجع
- ابراهیمی، محسن؛ و آل‌مراد، محمود، (1390). «توسعه بازار های مالی و نابرابری درآمد در ایران». پژوهش‌های پولی-بانکی، 2 (6): 109-132. - افشاری، زهرا؛ و بیک‌زاده، سمانه، (1395). «توسعه‌مالی، نابرابری درآمدی و فقر در ایران. سیاست‌های پیشرفت اقتصادی». 5 (1): 9-28. - امیری، سعیده، (1395). «تأثیر تسهیلات بانکی بر توزیع درآمد در کشور های منتخب». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده ی اقتصاد و حسابداری. - آذربایجانی، کریم؛ نجفی، زهرا؛ و جمالی، سمیه، (1398). «بررسی اثر توسعه‌مالی بر سطح فقر: شواهدی از کشورهای عضو کنفرانس اسلامی». سیاست گذاری اقتصادی، 11 (21): 171-194. - آذری‌کیان، حسین؛ و منیره، دیزجی، (1395). «بررسی تأثیر توسعه‌مالی بر فقر در کشورهای درحال توسعه منتخب». اقتصاد کاربردی، 6 (18): 55-66. - بتول، رفعت؛ و الهه، جزی‌زاده، (1395). «بررسی اثر توسعه‌مالی استانی بر توزیع درآمد استانی در ایران». تحقیق‌های رشد و توسعه پایدار (تحقیق‌های اقتصادی سابق)، 16(3): 29-46. - پیرایی، خسرو؛ و قناعتیان، آزاده، (1385). «اثر رشد اقتصادی بر فقر و نابرابری درآمد در ایران، اندازه‌گیری شاخص رشد به نفع فقر». تحقیق‌های اقتصادی ایران، 8 (29): 113-141. - توکلیان، حسین؛ و صیامی‌عراقی، ابراهیم، (1399). «تعیین قاعده مالی برای دولت در اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 9(35): 1-39. doi: 10.22084/aes.2020.20993.3012 - جابری‌خسروشاهی، نسیم؛ محمدوند ناهیدی، محمدرضا؛ و نوروزی، داود، (1391). «تأثیر توسعه‌مالی بر نابرابری درآمد در ایران». پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 2 (6): 173-208. - حسین، اختر؛ و چودری، انیس، (١٣٨٢). سیاست‌های پولی و مالی در کشورهای درحال‌توسعه. ترجمه: محمد آسیایی و مسعود باباخانی، انتشارات تحقیق‌کدۀ امور اقتصادی. - حسینی، سید مهدی؛ و خزاعی، صادق، (1393).‌«تأثیر توسعه‌مالی بر فقر و نابرابری در کشورهای عضو اکو»/ تحقیقات توسعه اقتصادی، 16: 22-1. - خوشنودی، عبدالله؛ دشتبان فاروجی، مجید؛ و اسعدی، زهرا، (1398). «تأثیر توسعه‌مالی بر نابرابری درآمد شهری و روستایی در ایران: رویکرد GMM». فصلنامه علمی-تحقیقی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 11(4): 71-98. - دهمرده، نظر؛ و شکری، زینب، (1389). «اثرات توسعه‌مالی بر توزیع درآمد در ایران». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقصادی، 18 (54): 147-164. - سالم، علی‌اصغر؛ و عرب‌یارمحمدی، جواد، (1390). «بررسی رابطه توسعه‌مالی و توزیع درآمد در اقتصاد ایران». روند تحقیق‌های اقتصادی، 19 (58): 128-151. - سیفی‌پور، رویا؛ و رضایی، محمدقاسم، (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با تأکید بر مالیات‌ها». تحقیقنامه مالیات، 19 (10): 121-142. - صامتی، مجید؛ و السادات سجادی، زهرا، (1389). «تأثیر توسعه‌مالی بر نابرابری توزیع درآمد: مطالعه موردی منتخبی از کشورهای در حال توسعه». پژوهشنامه اقتصاد کلان، 7 (14): 130-148. - طیب‌نیا، علی؛ زارعی، عباس؛ و یاری، حمید، (1389). «بررسی تأثیر توسعه‌مالی بر نابرابری درآمدی، مطالعه موردی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا». مطالعات و سیاست‌های اقتصادی 6 (2): 137-154. - عصاری، عباس، و همکاران، (١٣٨٧). «توسعه‌مالی و رشد اقتصادی». تحقیقات اقتصادی، 82: ١٦1. علمی، زهرا؛ و آریانی، فائزه، (1392). «اثر توسعه‌مالی بر توزیع درامد در ایران». پژوهشنامه بازرگانی، 69: 133-158. - قنبری، علی؛ آقایی، مجید؛ رضاقلی‌زاده، مهدیه؛ (1390). «بررسی تأثیر توسعه‌مالی بر توزیع درآمد در ایران». پژوهشنامه اقتصادی، (40)11: 1-29. - مریدی، زینب؛ فتاحی، شهرام، و سهیلی، کیومرث، (1399). «تأثیر توسعه بازار سهام بر دهک‌های بالا و پایین درآمدی». راهبرد مدیریت مالی، 8 (28): 98-120. - مهدوی‌عادلی، محمدحسین، و رنجبرکی، علی، (1384). «بررسی رابطه بلندمدت بین رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران». تحقیقنامه اقتصادی، 5 (3: 18): 113-137. - میرباقر هیر، میرناصر؛ و شکوهی‌فرد، سیامک، (1395). «بررسی تطبیقی اثرات توسعه‌مالی برتوزیع درآمد و فقر در کشورهای منتخب اسلامی، رویکرد داده‌های تابلویی». رشد و توسعه اقتصادی، 7 (25): 97-112. - نیکوقدم، مسعود؛ و ابوترابی، محمدعلی، (1398). «تأثیر تورم بر رابطه علّی توسعه‌مالی-رشد اقتصادی در ایران». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 8(29): 269-299. doi: 10.22084/aes.2019.17671.2752 - همایونی‌فر، مسعود؛ چشمی، علی؛ و یاقوتی‌جعفراباد، فاطمه، (1395). «بررسی تأثیر توسعه‌مالی بر نابرابری درآمد در کشورهای منتخب اسلامی». مطالعات اقتصاد اسلامی، 9 (1): 37-58. - Afshari, Z. & Azari, S., (2017). “Financial Development, Income Inequality and Poverty in Iran”. Iranian Economic Development Analyses, 5(1): 9-28. doi: 10.22051/edp.2018.20989.1162 (in persian) - Assari, A., (2009). “Impact of Financial Developments on Poverty and Inequality in OPEC Countries”. The Economic Research, 9(3): 29-51. (in Persian) - Azarbayjani, K.; Najafi, Z. & Jamali, S., (2019). “On the effects of financial development on poverty: Empirical evidence from the member countries of the Islamic conference”. The Journal of Economic Policy, 11(21): 171-194. doi: 10.22034/epj.2019.1546 (in Persian) - Azarikian, H. & Dizji, M., (2016). “Investigating the impact of financial development on poverty in selected developing countries”. Applied Economics, 6(18): 55-66 (in Persian) - Banerjee, A. V. & Newman, A. F., (1993). Occupational Choice and the Process. - Beck, T.; Demirgüç-Kunt, A. & Levine, R., (2004). Finance, inequality, and poverty: Cross-country evidence: The World Bank. - Beck, T.; Demirgüç-Kunt, A. & Levine, R., (2007). “Finance, inequality and the poor”. Journal of economic growth, 12(1): 27-49 - Bencivenga, V. R.; Smith, B. D. & Starr, R. M., (1995). “Transactions costs, technological choice, and endogenous growth”. Journal of economic theory, 67(1): 153-177. - Chakroun, M., (2020). “Threshold effects in the relationship between financial development and income inequality”. International Journal of Finance & Economics. - Chiu, Y.-B. & Lee, C.-C., (2019). “Financial development, income inequality, and country risk”. Journal of International Money and Finance, 93: 1-18. - Dashtban, M.; Khoshnoodi, A. & Asaadi, Z., (2019). “The effect of financial development on urban and rural income inequality in Iran: A GMM Approach”. Agricultural Economics Research, 11(44): 71-98. (in Persian) - Dehmardeh, N. & Shukri, Z., (2009). “Effects of financial development on income distribution in Iran”. Quarterly journal of economic research and policies, 18(54): 147-164. (in Persian) - Demirgüç-Kunt, A.; Beck, T. & Honohan, P., (2008). Finance for All? Policies and Pitfalls in Expanding Access. Washington, DC: World Bank. - Ebrahimi, M. & Ale Murad, M., (2011). “Financial Markets Development and Income Inequality in Iran”. Journal of Monetary and Banking Research, 2(6): 109-132 (in Persian). - Elmi, Z. & Ariyani, F., (2014). “Financial Development and the Distribution of Income in IRAN”. Iranian Journal of Trade Studies, 18(69): 133-158. (in Persian) - Galor, O. & Moav, O., (2004). “From physical to human capital accumulation: Inequality and the process of development”. The review of economic studies, 71(4): 1001-1026. - Galor, O. & Zeira, J., (1993). “Income distribution and macroeconomics”. The review of economic studies, 60(1): 35-52. - Greenwood, J. & Jovanovic, B., (1990). “Financial development, growth, and the distribution of income”. Journal of political Economy, 98(5, Part 1): 1076-1107. - Homayonifar, M.; Cheshmi, A. & Yaqouti Jafarabad, F., (2015). “Investigation of the effect of financial development on income inequality in selected Islamic countries”. Two quarterly research-scientific journals of Islamic economic studies, 9(1): 37-58. (in Persian) - Hossein, A. & Chowdary, A., (2003). Monetary and financial policies in developing countries. translated by: Mohammad Asiai and Masoud Babakhani, Publications of the Research Institute of Economic Affairs. (in Persian) - Jung, S. M. & Vijverberg, C.-P. C., (2019). Financial development and income inequality in China–A spatial. - Kavya, T. & Shijin, S., (2020). Economic development, financial development, and income inequality nexus. Borsa Istanbul Review. - King, R. G. & Levine, R., (1993). “Finance and growth: Schumpeter might be right”. The quarterly journal of economics, 108(3): 717-737. - Kuznets, S., (1955). “Economic growth and income inequality”. The American economic review, 45(1): 1-28. - Levine, R. & Zervos, S., (1998). “Stock markets, banks, and economic growth”. American economic review: 537-558. - McKinnon, R. I., (1973). Money and Capital in Economic Development. New Haven, CT: Yale University Press. - Mirbagheri Hir, M. & Shokohifard, S., (2016). “A Comparative Study of The Effects of Financial Development on Income Distribution and Poverty in Islamic Selected Countries (Panel Data Approach)”. Economic Growth and Development Research, 7(25): 97-112. (in Persian) - Mishkin, F. S., (2007). The economics of money, banking, and financial markets. Pearson education. - Moridi, Z.; Fattahi, S. & Sohaili, K., (2020). “The Effect of Stock Market`s Development on Upper and Lower Income Deciles”. Financial Management Strategy, 8(1)”: 117-142. doi: 10.22051/jfm.2019.24331.1955 (in Persian). - Nikooghadam, M. & Aboutorabi, M. A., (2019). “The Effect of Inflation on Finance-Growth Causality in Iran”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 8(29): 269-299. doi: 10.22084/aes.2019.17671.2752 (in Persian). - OECD, E., (2015). “How to restore a healthy financial sector that supports long-lasting, inclusive growth?”. OECD Economics Department Policy Notes, 27. - Piraee, K. & Ghana'atian, A., (2007). “The Effect of Economic Growth on Poverty and Income Inequality: Measurement of Pro-poor Growth in Urban and Rural Areas of Iran”. Iranian Journal of Economic Research, 8(29): 113-141. (in Persian). - Rafat, B. & Jazizadeh, E., (2016). “The Effect of Financial Development on Income Distribution in Iranian Provinces”. The Economic Research, 16(3): 29-46. (in Persian). - Samati, M. & Al Sadat Sajjadi, Z., (2010). “The effect of financial development on the inequality of income distribution: a case study of selected developing countries”. Macroeconomic Research Letter, 7(14): 130-148. (in Persian). - Schumpeter, J. A., (1911). The Theory of Economic Development. Cambridge, MA: Harvard University Press. - Schwartz, A. J., (1998). “Why financial stability depends on price stability”. In: Money, prices and the real economy (34: 41). Edward Elgar. - Seifeepour, R. & Rezaee, M., (2011). “An Analysis of the effective factors on income distribution in Iran with the emphasis on taxes”. Journal of Tax Research, 19(10): 121-142. (in Persian). - Seven, U. & Coskun, Y., (2016). “Does financial development reduce income inequality and poverty? Evidence from emerging countries”. Emerging Markets Review, 26: 34-63. - Shaw, E. S., (1973). Financial deepening in economic development. - Taeibnia, A.; Zareei, A. & Yari, H., (2010). “The Effect of Financial Development on Income Inequality: A Case Study for the Middle East and North African Countries”. The Journal of Economic Studies and Policies, 0(18): 137-154. doi: 10.22096/esp.2010.26225 (in Persian). - Tavakolian, H. & Mohammadi, T., (2020). “Determining The Fiscal Rule Of The Budget Balance For The Iran Economy, Stochastic Dynamic General Balance Approach (Dsge)”. Quarterly journal of economic research and policies, 9(35): doi: 10.22084/aes.2020.20993.3012 (in persian) - Zhang, R. & Naceur, S. B., (2019). “Financial development, inequality, and poverty: Some international evidence”. International Review of Economics & Finance, 61: 1-1.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 386 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 303

سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

بررسی تأثیر ابعاد توسعۀ‌مالی بر توزیع درآمد با تأکید بر داده‌های بورس اوراق بهادار تهران