سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه بوعلی سینا

نجفی ایوکی, علی, کدخدایی, مرضیه سادات. (1400). مفهوم‌سازیِ کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده‌کاران در نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 9(36), 83-99. doi: 10.22084/nahj.2022.24099.2650
علی نجفی ایوکی; مرضیه سادات کدخدایی. "مفهوم‌سازیِ کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده‌کاران در نهج‌البلاغه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 9, 36, 1400, 83-99. doi: 10.22084/nahj.2022.24099.2650
نجفی ایوکی, علی, کدخدایی, مرضیه سادات. (1400). 'مفهوم‌سازیِ کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده‌کاران در نهج‌البلاغه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 9(36), pp. 83-99. doi: 10.22084/nahj.2022.24099.2650
نجفی ایوکی, علی, کدخدایی, مرضیه سادات. مفهوم‌سازیِ کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده‌کاران در نهج‌البلاغه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1400; 9(36): 83-99. doi: 10.22084/nahj.2022.24099.2650

مفهوم‌سازیِ کار بیهوده و تصویرسازی از بیهوده‌کاران در نهج‌البلاغه

فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
دوره 9، شماره 36، اسفند 1400، صفحه 83-99    اصل مقاله (830.45 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2022.24099.2650
نویسندگان
علی نجفی ایوکی* 1؛ مرضیه سادات کدخدایی2
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
2دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده
کتاب گران‌سنگ نهج‌البلاغه مشتمل بر تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از عبارت­های دال بر مفهوم بیهوده­کاری است که امام علی(ع) برای ترسیم میزان درجه عبث بودن یک کار، القای دور بودن خود از آن امور  و در راستای به تصویر کشیدن میزان نزدیکی و خوگرفتن جبهه مقابل به آنها، از آن تعابیر بهره برده که با توجه به جنبه اقناعی آن تعابیر، شناسایی، استخراج و تحلیل آنها بسیار پراهمیت می­نماید و نقش محوری در دریافت مفاهیم موردنظر امیر سخن دارد. در پرتو اهمیت مسأله، پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی می­کوشد ضمن شناساییِ تعابیر دال بر بیهوده­کاری و بیهوده­کارانی که در نهج‌البلاغه حضور یافتند، به این موضوع بپردازد که در خطبه­ها و نامه­های نهج‌البلاغه، عمل مورد بحث، با چه استراتژی­ای مفهوم­سازی شده، چه شخص یا اشخاصی کارشان، نمود بیهودگی و بیهوده­کاری است و چه تصویری از آنان ارائه‌شده و عموماً ریشه آن امور در چیست. بررسی­ نشان از آن دارد که حضرت کوشیده در راستای اصلاح امور و روشنگری، با کاربست تشبیه و عینی­سازی امور موردنظر، مخاطبان بیهوده­گرا را متوجه گژفهمی­شان نماید و در همان حال با تصویرسازی بی­بدیل، مانایی و ماندگاری مفهوم سخن خود را در ذهن مخاطب بالا ببرد. دیگر اینکه بحث زمامداری و خلافت، محور بیشتر سخنان مشتمل بر بیهودگی و بیهوده­کاری بوده است.
کلیدواژه‌ها
نهج‌البلاغه؛ کار بیهوده؛ عینیت‌بخشی؛ تشبیه؛ اقناع
مراجع
  • قرآن کریم.
  • ابن‌ابی‌الحدید. (۱۳۶۷). جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه. ترجمه: محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
  • --------. (1987). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم. الطبعة الأولی. بیروت: دارالجیل.
  • ابن أثیر. (1385). الکامل فی التاریخ. الطبعة الأولی. بیروت - لبنان: دارصادر.
  • ابن سعد، محمدبن سعد. 1418). الطبقات الکبری. الطبعة الثانیة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • ابن هشام. (بی­تا). السیرة النبویة. تعلیق: مصطفی السقا، ابراهیم الأنباری و عبدالحفیظ شلبی. الطبعة الأولی. بیروت – لبنان: دارالمعرفة.
  • انوری، حسن. (۱۳۸۴). فرهنگ امثال عربی. تهران: انتشارات سخن.
  • انیس، ابراهیم؛ منتصر، عبدالحلیم و الآخرون. (۱۳۷۴). المعجم الوسیط. الطبعة الأولی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • بحرانی، کمال‌الدین میثم بن علی بن میثم. (۱۳۷۵). شرح نهج‌البلاغه. مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی.
  • البلاذری، أحمدبن یحیی بن جابر بن داود. (1417). أنساب الأشراف. تحقیق: سهیل زکار و ریاض الزرکلی. الطبعة الأولی. بیروت: دارالفکر.
  • التفتازانی، سعدالدین. (۱۴۱۱). مختصر المعانی. الطبعة الأولی. قم: دارالفکر.
  • ثعالبی، ابو منصور عبدالملک. (1908). ثمار القلوب فی المضاف والمنسوب. قاهره.
  • جرجانی، عبدالقاهر. (1992). دلائل الإعجاز. الطبعة الثالثة. مصر: مطبعة المدنی.
  • جعفری، محمدتقی. (۱۳۷۶). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • الخوئی، یعقوب یوسف بن طاهر. (۲۰۰۰). فرائد الخرائد فی الامثال معجم فی الامثال و الحکم النثریة و الشعری. تحقیق: عبدالرزاق حسین. دارالنفائس للنشر و التوزیع.
  • دشتی، محمد.‌ (۱۳۷۹). ترجمه نهج‌البلاغه. قم: چاپخانه بهمن.
  • دیکسون کندی، مایک. (1385). دانشنامه اساطیر یونان و روم. ترجمه رقیه بهزادی، تهران: انتشارات طهوری.
  • الزمخشری، محمودبن عمر. (۱۹۸۷). المستقصی فی امثال العرب. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • شهیدی، سید جعفر. (۱۳۷۰). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • صالح، صبحی. (۱۳۷۰). فرهنگ نهج‌البلاغه. ترجمه: مصطفی رحیمی­نیا. تهران: اسلامی.
  • طبری آملی، محمدبن جریر. (۱۳۹۴). تاریخ طبری «تاریخ الرسل و المملوک». مترجم: ابوالقاسم پاینده. بی­جا: اساطیر.
  • الطیبی، حسین بن محمد. (۱۹۸۷). التبیان فی علم المعانی والبدیع والبیان. الطبعة الأولی. عالم الکتب،‌ مکتبة النهضة العربیة.
  • العسکری، ابوهلال. (۱۹۸۸). جمرة الامثال. تحقیق: محمدابوالفضل ابراهیم و عبدالمجید قطامش. بیروت: دارالجیل.
  • عظیمی، محمد. (۱۳۸۲). فرهنگ مثل­ها و اصطلاحات متداول در زبان فارسی. چاپ سوم. نشر قطره.
  • عمر، احمد مختار و جماعة من کبار اللغویین. (۱۹۹۸). المعجم العربی الاساسی. تونس: المنظمة العربیة للتربیة و الثقافة و العلوم.
  • فیض‌الاسلام اصفهانی، علی نقی. (۱۳۶۵). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. تهران: بی­نا.
  • مغنیه، محمدجواد. (۱۹۷۳). فی ظلال نهج‌البلاغه. الطبعة الأولی. بیروت: دارالعلم للملایین.
  • مکارم شیرازی، ‌ناصر. (۱۳۸۳) پیام امام امیرالمؤمنین(ع). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  • نجفی ایوکی، علی، حسین­پور، معصومه و جعفرنژاد، صدیقه. (1394). «گونه­های نزاهت در نهج‌البلاغه». پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال سوم، شماره 12، 109-128.
  • الهاشمی الخوئی، حبیب الله. (بی تا). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة. تصحیح: السید ابراهیم المیانجی. طهران: مکتبة الإسلامیة.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 347
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 241