بررسی تأثیر جنسیت بر محتوا در آثار گُلی ترقی برپایۀ نظریۀ لیکاف | ||
| پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
| مقاله 3، دوره 10، شماره 19، اسفند 1400، صفحه 71-88 اصل مقاله (491.69 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2022.23748.1937 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی سلطانیان1؛ لیلا هاشمیان* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از شاخه‌های جامعه‌شناسی زبان، زبان‌شناسی جنسیت است که به بررسی تأثیر جنسیت نویسنده بر محتوای اثر می‌پردازد. زبان از عناصر بنیادی در داستان‌نویسی به‌شمار می‌رود. یکی از مباحث مهم در بررسی زبان، توجّه به جنسیّت و رابطۀ آن با زبانِ اثر است. بسیاری از پژوهشگران معتقدند میان زبان و نوشتارِ زنان و مردان تفاوت بسیاری وجود دارد. در این مقاله، به شیوۀ استقرایی و تحلیلی زبان زنانه و مردانه در مجموعۀ آثار «گُلی ترقی» براساس نظریه‌های زبان‌شناسان اجتماعی و ازمنظر دستور زبان مقایسه شده است، تا میزان تأثیر جنسیت نویسنده بر زبان داستان و سطح موفقیت او در ایجاد زبانی متناسب با جنسیت شخصیّت‌های هم‌جنس و غیرهم‌جنس، ارزیابی شود. برای این‌منظور، زبان زنانه و مردانه در حیطۀ دستور زبان براساس متغیرهای پیشِ‌رو مورد بررسی قرار گرفت؛ واژگان ازقبیل: دش‌واژه‌ها و رنگ‌واژه‌ها، و جملات ازقبیل: تعدیل‌کننده‌ها و تصدیق‌گرها. یافته‌ها نشان می‌دهد، زبان شخصیّت‌ها تحت‌تأثیر جنسیت نویسنده قرار دارد و کلیشه‌های زبان زنانه در این اثر با بسامد بیشتری تکرار شده است. هم‌چنین براساس متغیرهای فوق مشخص شد، نویسنده از بسیاری جهات توانسته زبانی متناسب با جنسیت شخصیت‌ها به‌کار بگیرد. در مواردی که تناسبی بین زبان و جنسیت، به‌ویژه در شخصیت‌های زن دیده نمی‌شود، بیشتر به‌دلیل روحیات نویسنده و تعمد اوست، که خواسته زنان را در برابر سلطه‌گری جامعۀ مردسالار حاکم فراهنجار نشان دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گُلی ترقی؛ رُمان؛ جنسیت؛ زبان زنانه؛ زبان مردانه؛ لیکاف | ||
| مراجع | ||
|
- امین، سیدحسن، (1384). ادبیات معاصر ایران. تهران: دایرة‌المعارف ایران‌شناسی. بهمنی، یدالله، و باقری، نرگس، (1391). «مقایسۀ زبان در آثار سیمین دانشور و جلال آل احمد». فصلنامۀ زن و فرهنگ، سال 3، شمارۀ 11، صص 43-59. - ترادگیل، پیتر، (1376). زبان‌شناسی اجتماعی، درآمدی بر زبان و جامعه. ترجمۀ محمد طباطبایی، تهران: آگه، چاپ اول. - توسلی، ناهید، (1385). «اختاپوس. به‌مناسبت سومین سالمرگ سیمین دانشور». نشریۀ آدینه، شمارۀ 138، صص: 86-87. - جان‌نژاد، محسن، (1380). «زبان و جنسیت: پژوهشی زبان‌شناختی اجتماعی تفاوت‌های زبانی میان گویشوران مرد و زن ایرانی در تعامل مکالمه‌ای». رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران. - فارسیان، محمدرضا، (1378). «جنسیت در واژگان». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران. - محمدی‌اصل، عباس، (1388). جنسیت و زبان‌شناسی اجتماعی. تهران: گل‌آذین، چاپ اول. - مدرّسی، یحیی، (1387). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران: چاپ اول. - میرعابدینی، حسن، (1385). هشتاد سال داستان کوتاه ایران. جلد 2، تهران: کتاب خورشید، چاپ اول. - نوشین‌فر، ویدا، (1381). «زبان و جنسیت». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی بیرجند، شمارۀ 2، صص: 181-188. - یزدانی‌خرم، مهدی، (1388). «آن‌ها دنیا را از چشم خود دیدند: به‌مناسبت سالروز تولد صادق هدایت». نشریۀ چلچراغ، شمارۀ 88، صص: 34-35. - یاحقی، محمدجعفر، (1378).جویبار لحظه‌ها. تهران:جامی، چاپ نهم. - Aragamon, Sh.; Koppel & Moshe, Fine, Jonatahan & Shimoi, A. R., (2003). “Gender, genre, and writing style in formal written texts”. Interdisciplinary Journal for the Study of Discourse. Vol. 23, Issue 3, Pp: 321–346. - Courtney, M. B.; Philip, M. M. & Danielle, S. M., (2006). “Variations in Language Use across Gender: Biological versus Sociological Theories”. In: R. Sun & N. Miyake (Eds.), Proceedings of the 28th Annual Conference of the Cognitive Science Society (Pp: 1009). Mahwah, NJ: Erlbaum. - Khosronejad, A., (2007). “The Role of Gender on Content Analysis of English and Persian Short Stories”. Trbiat Moallem University. - Nemati, A. & Bayer, M. J., (2007). “Gender differences in the use of linguistic forms in the speech of men and women-A comparative study of Persian and English”. Glossa, No. (3)1, Pp: 185-201. - Ghafar Samar, R. & Alibakhshi, G., (2007). “The Gender Linked Differences in the Use of Linguistic Strategies in Face-to-face Communication”. Linguistics Journal, Vol. 3, Issue 3, Pp: 59-71. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 393 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 500 |
||