مسألهیابی موزههای حاصل از تغییر کاربری ابنیه تاریخی: مطالعه موردی موزههای استان مازندران | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
دوره 11، شماره 29، شهریور 1400، صفحه 245-263 اصل مقاله (713.03 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2017.4209. | ||
نویسندگان | ||
محمد حسن زال* 1؛ عابد تقوی2 | ||
1دانشیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشکدۀ دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
2استادیار گروه باستان شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
چکیده | ||
موزهها، نهادهایی فرهنگی محسوب میشوند که ویژگیهای فرهنگی اقوام و ملل مختلف را بهطور جمعی و یکجا بهنمایش میگذارند. موزهها از منظر موضوعی و ساختاری گونههای مختلفی دارند که موزههای باستانشناسی و مردمشناسی در گروه نخست و موزههای استاندارد و موزۀ خانههای تاریخی در گروه دوم قرار میگیرند. موزۀ خانههای تاریخی از مرمت احیا و تغییر کاربری بناها و خانههای سنتی ایجاد میشوند که یکی از راهکارهای وارد کردن بناهای سنتی به چرخۀ حیات، بهرهگیری و محافظت از آنها محسوب میشوند. مازندران ازجمله استانهای تاریخی ایران است که در آن موزۀ خانههای تاریخی متعددی احداث شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی چالشهای عملکردی فراروی موزۀ خانههای تاریخی در مازندران است. در پژوهش پیشِرو، سه موزۀ صنایعدستی ساری، موزۀ تاریخ آمل و موزۀ گنجینۀ بابل بهعنوان نمونه موردی انتخاب شدهاند. گردآوری دادهها با روش مطالعات اسنادی و میدانی انجام شده است. از اینرو، اساسیترین پرسش مطرح شده در این پژوهش عبارتنداز: سه موزۀ یادشده، بهعنوان نمونه موزههای حاصل از مرمت و احیاء بناهای تاریخی در مازندران، تا چه اندازه مطابق با استانداردهای موزهای و موزههای استاندارد عمل میکنند؟ و چالشهای اساسی این گونه از موزهها کدامند؟ مطالعات میدانی در این پژوهش ازطریق طراحی و توزیع پرسشنامه محقق ساخت و گردآوری دیدگاههای متخصصان دو حوزۀ معماری و باستانشناسی انجام شده است. متغییرها و ابعاد مورد بررسی در پرسشنامه، حوزههای ساختار فیزیکی، ساختار حفاظتی، کیفیت عملکرد و امکانات جانبی را دربر میگیرد. برای پردازش دادهها از نرمافزار آماری SPSS و برای تحلیل دادهها نیز از آمارههای توصیفی و آزمونهای استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، مؤلفههای کیفیت عملکرد در وضعیت مطلوبتری قرار دارند، اما با توجه به سطح میانگین آنها، این بخش نیازمند ارتقاء اساسی است. همچنین تمام معیارهای مرتبط با شاخص ساختار فیزیکی، در وضع نامطلوبی قرار دارند که این امر نشاندهندۀ عدم تطابق ساختار فیزکی ابنیۀ تاریخی با ساختار فیزیکی موزههای استاندارد است. بازتاب این مشکلات را میتوان از رضایت و یا عدم رضایت مخاطبان و بازدیدکنندگان از موزه نیز دریافت؛ بنابراین وضعیت موجود باید ازسوی نهادهای مرتبط همچون سازمان میراث بهبود یابد. | ||
کلیدواژهها | ||
خانۀ موزه های تاریخی؛ تغییر کاربری؛ چالش های عملکردی؛ مازندران | ||
مراجع | ||
- انصاری، جمال، 1387، تاریخ فرهنگ ایران. چاپ دوم، تهران: انتشارات سبحان نور. - بوآس، فرانتس، 1391، مردمشناسی هنر (هنر ابتدایی). ترجمۀ جلالالدین رفیعفر، تهران: نشر گل آذین. - پانوف، میشل؛ و پرن، میشل، 1386، فرهنگ مردمشناسی. ترجمۀ اصغر عسکریخانقاه، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت. - چبرا، دیپک، 1398، بازریابی پایدار گردشگری فرهنگی و میراث. مترجمان: محمدحسن زال و روزبه میرزایی، چاپ اول، تهران: انتشارات مهکامه. - چشمهنور، محیا، 1395، سیری در اصول طراحی موزه. چاپ اول، تهران: انتشارات پشتیبان. - دارک، کن. آر، 1387، مبانی نظری باستانشناسی. ترجمۀ کامیار عبدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی. - دو بوکور، مونیک، 1387، رمزهای زندهجان. ترجمۀ جلال ستاری، تهران: نشر مرکز. - رامین، علی، 1389، مبانی جامعهشناسی هنر. چاپ دوم، تهران: نشر نی. - رفیعفر، جلالالدین، 1381، پیدایش و تحول هنر. تهران: انتشارات برگ زیتون. - روحالامینی، محمود، 1384، زمینۀ فرهنگشناسی. چاپ هشتم، تهران: انتشارات عطار. - زاهدی، محمد؛ خیامباشی، مریم؛ و حاجیها، بهاره، 1388، موزه، موزهداری و موزهها. چاپ دوم، اصفهان: انتشارات چهارباغ. - فربد، محمدصادق، 1388، مبانی انسانشناسی. چاپ پنجم، تهران: انتشارات پشوتن. - فکوهی، ناصر، 1391، انسانشناسی هنر: زیبایی، قدرت، اساطیر. تهران: نشر ثالث. - فکوهی، ناصر، 1385، پارههای انسانشناسی: مجموعه مقالههای کوتاه، نقدها و گفتگوهای انسانشناختی. تهران: نشر نی. - قرائیمقدم، امانالله، 1382، انسانشناسی فرهنگی. چاپ دوم، تهران: انتشارات ابجد. - کلانتری، خلیل، 1391، پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی با استفاده از نرمافزار SPSS. چاپ پنجم، تهران: انتشارات فرهنگ صبا. - گیرو، پیر، 1387، نشانهشناسی. ترجمۀ محمد نبوی، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگه. - ملک شهمیرزادی، صادق، 1382، ایران در پیش از تاریخ. چاپ دوم، تهران: انتشارات میراثفرهنگی. - صادقپورفیروزآباد، ابوالفضل؛ میرعزیزی، محمود؛ خلیلزادهمقدم، مریم، 1394، مدیریت موزه. تهران: انتشارات مهکامه. - نفیسی، نوشیندخت، 1387، موزه و موزهداری. تهران: انتشارات سمت. - هال، جیمز، 1383، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
- Adams, J. D. 2007, “The historical context of science and education at the American Museum of Natural History”. Springer Science, No. 2, Pp: 393–440. - Blackaby, J. & Sandore, B., 1997, “Building Integrated Museum Information Retrieval Systems: Practical Approaches to Data Organization and Access”. Archives and Museum Informatics, Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands, No. 11, Pp: 117–146. - Cheape, H., 2010, “The Society of Antiquaries of Scotland and their Museum”. Scotland’s National Collection and a National Discourse, Published online: 2 May, No. 14, Pp: 357–373. - Elings, M. & Garcelon, E., 2000, “The Robert Honeyman Jr. Collection Digital Archive: EAD and the Use of Library and Museum Descriptive Standards”. Archives and Museum Informatics, Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands,No. 12, Pp: 205–219. - Branch, G. & Meikle, W. E., 2012, “Taking Students to the Museum”. Interview with Warren, D. Allmon, Judy Diamond, and Martin Weiss, Published online: 28 March, No. 5 Pp: 123–127 - Hodder, I., 1982a, Symbols in Action. Cambridge: Cambridge University Press. - Hodder, I., 1982b, Symbolic and Structural Archaeology. Cambridge: Cambridge University Press. - Hong, J. S; Chen, B. H. & Hung, S. H., 2004, “Toward intelligent styling for digitalmuseum exhibitions”. Modularization framework for aesthetic hypermedia presentations, Department of Computer Science and Information Engineering, National ChiNan University, Taiwan, R.O.C. Published online: 27 July, No. 4 Pp: 64–68. - Hong, J. S.; Chen, B. H.; Hung, S. H. & Hasing. J., 2005, “Toward an integrated digitalmuseum system”.The Chi Nan experiences, Published online: 6 April, No. 5, Pp: 231–251. - Lee, C.; Kim, Y. S.; Nagajyothi, P. C.; Thammalangsy, S. & Goung, S. J. N., 2011, “Cultural heritage”. A potential pollution source in museum, Published online: 27 November, No 18, Pp: 743–755. - Lepouras. G.; Katifori, A.; Vassilakis, C. & Charitos, D., 2004, “Real exhibitions in a virtual museum”. published online: 27 March, No. 7, Pp: 120–128. - Morse, V., 2000, “Untangling the Web: Comparing the Impact of the Internet on the National Archives, the National Library and the Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa”. National Archives of New Zealand, Archives and Museum Informatics, Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands, No. 13, Pp: 1–21. - Novati, G.; Pellegri, P. & Schettini, R., 2005, “An affordablemultispectral imaging system for the digitalmuseum”. published online: 10 February, No. 5, Pp: 167–178. - Niesler, A.; Górny, R. L. & Wlazło, A., 2010, “Microbial contamination of storerooms at the Auschwitz-Birkenau Museum”.Published online: 6 January, No. 26, Pp: 125–133. - Oikawa, T.; Matsui, T.; Matsuda, Y.; Takayama, T.; Niinuma, H.; Nishida, Y.; Hoshi, K. & Yatagai, M., 2005, “Volatile organic compounds from wood and their influences on museum artifact materials I. Differences in wood species and analyses of causal substances of deterioration”. The Japan Wood Research Society, Published online. - Oikawa, T.; Matsui, T.; Matsuda, Y. & Takayama, T., 2006 “Volatile organic compounds from wood and their influences on museum artifact materials II: inference of causal substances of deterioration based on intercomparison of laser Raman spectra of deteriorated products”. The Japan Wood Research Society, Published online: February 5. - Reddy, M. K., 2005, “Indoor air quality at Salarjung museum, Heydarabad, India”. No. 105, Pp: 359–367. - Renfrew, C, & Bahn, P., 2005, Archaeology: Theories, Methods and Practice. Thames & Hudson press, London. - Rayward, W. B. & Twidale, M. B., 2000, “From Docent to Cyberdocent: Education and Guidance in the Virtual Museum”. Archives and Museum Informatics, Kluwer Academic Publisher, Printed in the Netherlands, No. 13, Pp: 23–53. - Robens, E. & Kiefer, S., 2010, “The balance in the museum”. online published, No. 101, Pp: 769–773. - St. John, M. & Perry, D, A., 1993, “Framework for evaluation and research: Science, infrastructure and relationships”. In: S. Bicknell, & G. Farmelo (Eds.), Museums visitor studies in the 90s, London: Science Museum, Pp: 59–66. - Stock. O. & Zancanaro, M., 2007, Adaptive, intelligent presentation of information for the museum visitor in PEACH, Published online: 25 April, No. 17, Pp: 257–304. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 450 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 632 |