ارزیابی پتانسیل ژئوتوریسم غار اسپهبد خورشید، جنگل و رودخانه اطراف بر اساس مدل های پرالونگ و کوچین در شهرستان سوادکوه | ||
| یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
| دوره 16، شماره 31، تیر 1401، صفحه 97-112 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2021.24024.1463 | ||
| نویسندگان | ||
| قربان وهاب زاده کبریا* 1؛ سیدرمضان موسوی2 | ||
| 1دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| 2استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران | ||
| چکیده | ||
| امروزه ژئوتوریسم با تکیه بر پدیدههای زمینشناسی و ژئومورفولوژی بطور فزایندهایی در حال رشد است. در نتیجه شناسایی و ارزیابی این پدیدههای طبیعی به عنوان اهداف گردشگری میتواند در توسعه منطقه کمک نماید. بنابراین هدف این مقاله ارزیابی پتانسیل غار اسپهبد خورشید، جنگل و رودخانه اطراف آن در منطقه شهرستان سوادکوه در حوزه آبخیز تالار برای گردشگری و ایجاد اشتغال میباشد. برای انجام این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی شامل مطالعات کتابخانهای و میدانی استفاده شد. جهت دستیابی به این هدف نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی و اطلاعات حاصل از بازدیدهای میدانی و پرسشنامه به عنوان اطلاعات اولیه و ابزار تحقیق بودهاند. این اطلاعات با روشهای پرالونگ و کوچین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج مربوط به روش پرالونگ نشان داد که غار اسپهبد خورشید به عنوان معروفترین غار استان مازندران، بیشترین امتیاز (74/0) را از نظر عیار گردشگری به خود اختصاص داده و جنگل و رودخانه خطیرکوه به ترتیب با امتیاز 53/0 و 51/0 در رتبههای دوم و سوم قرار دارند. از نظر عیار میزان بهرهوری، امتیاز غار اسپهبد خورشید و رودخانه خطیر کوه تقریبا مساوی بوده (87 و 88) ولی امتیاز جنگل با مقدار 81/0 اندکی کمتر است. همچنین امتیاز کیفیت بهرهوری غار (31) و جنگل و رود خطیرکوه 25/0 محاسبه شده است. میانگین ارزش بهرهوری رود خطیرکوه 65/0، غار 59/0 و جنگل 53/0 بدست آمده است. به طور کلی این مقادیر در مدل پرالونگ مبین پتانسیل گردشگری بالا هستند. بر اساس نتایج حاصل از روش کوچین، غار اسپهبد خورشید با ارزش نهایی 5/18، رودخانه خطیرکوه با ارزش نهایی 75/16 و جنگل اطراف غار با ارزش نهایی 75/11 به ترتیب در اولویت سرمایهگذاری و توسعه گردشگری قرار دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غار اسپهبد خورشید؛ پرالونگ و کوچین؛ حوزه آبخیز تالار؛ ژئوتوریسم | ||
| مراجع | ||
|
آرا، ه.، شاهوردی قهفرخی، ش.، خرازی، پ.، و کیانیان م. ک (1393) ارزیابی پتانسیل گردشگری لندفرمهای انحلالی براساس مدل اصلاح شده پرالونگ (کوچین) و مدل پرالونگ (مطالعه موردی: سه غار سرآب، سید عیسی و چهل پله در استان چهارمحال و بختیاری). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، شماره 25، سال هشتم، ص 158-142.
اثنیعشری، ا و موچشی، ا (1398) زمین میراث (میراث زمین شناختی): تعریف، طبقهبندی و ارزیابی آن بصورت کیفی و عددی، ارتباط آن با گردشگری با ذکر ظرفیتهای ایران، نشریه یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 13، شماره 26، ص 141-155.
اسلامفرد، ف.، علیزاده، م. ر.، علمالهدی، م. ع.، و فرحی، ف (1394) ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریسمی لندفرمها با مدل پرالونگ (مطالعه موردی: منطقه پنج دانگ ساری). مجله آمایش جغرافیایی فضا، شماره 18، سال پنجم، ص 168-153.
اهدایی، ا و بنیصفار، م (1391) ارزیابی توانمندیهای ژئوموفوتوریستی لندفرمهای دره الموت براساس روش پرالونگ. اولین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی.
بلوچی، م.، و باقریان، س (1393) بررسی ویژگیهای ژئومورفیک منطقه تفتان و نقش آنها در توسعه توریسم با استفاده از مدل پرالونگ. فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، شماره 13، سال چهارم، ص 98-79.
پازوکی، م و شیخی، د (1395) ژئوموفوتوریسم و قابلیت سنجی ژئومورفوسایتهای جادهایی با استفاده از روش ترکیبی تاپسیس و پرالونگ (مطالعه موردی: جاده ترانزیتی گرمسار) جغرافیا (فصلنامه علمی- پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیایی ایران) سال چهاردهم شماره 49 .
خضری، س ،. شهابی، ه و محمدی، س (1395) ارزیابی توانمندیهای زمین گردشگری غار سهولان به عنوان میراث ژئومورفیک با روش پرالونگ. چهارمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی.
توفیق، س.، فیروزمندی، ب.، و مرتضایی، م (1399) گاهنگاری غار-دژ اسپهبدان بر اساس پیشینه، وجوه تسمیه و دگرگونیهای کاربردی. پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 24، سال دهم، ص 139-121.
روستایی، ش.، و بهرامی، ز (1392) ارزیابی توانمندیهای ژئوتوریستی تالابهای پلدختر به روش پرالونگ. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری، شماره 9، ص 82-69.
سعیدیشهری، س. س.، و زرندیان، ن (1394) ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریستی لندفرمها (مطالعه موردی: منطقه جنوب غربی شهرستان گناباد). فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، شماره 29، سال دهم، ص 67-45.
فتوحی، ص.، تقیزاده، ز.، و رحیمی، د (1391) ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریسمی لندفرمها بر اساس روش پرالونگ (مورد مطالعه: منطقه نمونه گردشگری بیستون). فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 26، سال دوازدهم، ص 46-23.
فخری، س.، علیزاده، م.، رحیمی هرآبادی، س.، اروجی، ح.، هدایی آرانی، م (1391) ارزیابی توانمندیهای گردشگری ژئومورفوسایتهای سواحل مکران با استفاده از روش Reynard. اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران، دانشکده دریانوردی و علوم دریایی چابهار.
فعلی، م.، و محسنی، ا (1397) برنامهریزی توریسم و گردشگری در استان البرز با رویکرد توسعه پایدار، نشریه معماریشناسی، شماره 1، سال اول، ص 7-1.
قنواتی، ع. ا.، کرم، ا.، و فخاری، س (1391) مروری بر روند تحولات ژئوتوریسم و مدلهای مورد استفاده آن در ایران. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 2، سال نهم، ص 93-77.
کامیابی، س.، و ترحــمی، ا (1395) شنـاخت و ارزیــابی جاذبههای طبیعی منطقه گردشگری رودبارک با استفاده از روش پرالونگ. مجله علوم جغرافیایی، شماره 24، سال دوازدهم، ص 93-76.
محمدی دهچشمه، م.، و زنگیآبادی، ع (1387) امکانسنجی توانمندیهای اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری به روش SOWT. مجله محیطشناسی، شماره 47، سال سی و چهارم، ص 10-1.
مختاری، د (1394) ژئوتوریسم، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تبریز، 424 ص.
مقصودی، م.، طلایی، آ.، قلیزاده، ر (1394) ارزیابی ویژگیها و توانمندیهای ژئومورفوسایت چال نخجیر با استفاده از مدل پرالونگ. اولین همایش بینالمللی و چهارمین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیطزیست پایدار، همدان.
مقصودی، م.، و عربعامری، ع. ر (1396) ارزیابی کمی ژئوسایتهای نمکی استان سمنان با روشهای بریلها و پرالونگ با تاکید بر ژئوسایتهای غرب استان. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 2، دوره 49، ص 258-241.
موسوی، س. ر.، و قلینتاج، م. ع (1397) زیبایی پدیدههای زمین گردشگری حوزههای آبخیز آمل با بکارگیری فناوری سنجش از دور و GIS، انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
نادریفر، ح (1395) ارزیابی عیار ژئومورفوتوریستی حوضه آبخیز سیاهرود با استفاده از مدل پرالونگ دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی رساله کارشناسیارشد-گرایش ژئومورفولوژی.
نظمفر، ح.، بیگیپور، مطلق، ف.، نوحی، م (1392) ارزیابی توانمندی ژئومورفوتوریستی لندفرمها براساس روش پرالونگ (مطالعه موردی: منطقه کهمان). همایش انجمن کواترنری ایران.
نهتانی، م (1395) تعیین پتانسیل اکوتوریسم با استفاده از روش SWOT (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شش رودبار). پایان نامه کارشناسیارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، 87 ص.
وهابزاده ق. و موسوی س.، ر (1399) گزارش طرح "مطالعه غار اسپهبد خورشید نام کامل طرح درحال داوری". دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
یزدی، ع و دبیری، ر(1394) درآمدی بر ژئودایورسیتی، بعنوان پایهایی برای ژئوتوریسم، نشریه یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 9، شماره 18، ص74-82.
Bahar, A. M. A., Udin, W. S., Hussin, H., Sulaiman, N., Sulaiman, N (2020) Geomorphosite assessment of Renyok River, Jeli, Kelantan. Proceedings of the 2th International Conference on Tropical Resources and Sustainable Science. August 10-11, University of Malaysia, Kelantan, 549(1): 12-23.
Bouzekraoui, H., Barakat, A., Touhami, F., Mouaddine, A., El Youssi, M (2018) Inventory and assessment of geomorphosites for geotourism developmentt: A case study of Aït Bou Oulli valley (Central High‐Atlas, Morocco). Area, 50(3): 331-343.
Hose, T. A (2007) Geotourism in Almeria Province, Southeast Spain. Preliminary Communication, 55(3): 256-276
Hose, T. A (1995) Selling The story of Britains stone. Environmental Interpritasion, 10(2): 16-17.
Jablonska, J., Timcak, G. M., Lenka, P (2009) Geotourism and water quality of river Hornad. Acta Montanistica Slovaca, 14(3): 213-220.
Kollman, H., Mitteaback, R., Weiskopt, K (2009) Intellected and emotion: water and geotourism in the elsenwarzen geopark. New challenges with geotourism. Proceedings of the 8th European Geoparks Coference. September 14-16, Idanha-a-Nova, Portugal, 51-55.
Murătoreanu, G., Frînculeasa, M and Murărescu, O. 2012. Glacial and periglacial. 2012. geo-morphosites in the upper basin of Ialomiţa river Bucegi Massif, Romania, Georeview, 21:134-141.
Newsome, D., Dowling, R (2006) The scope and nature of geotourism. In: R. k. Dowling and Newsome D. (Ed.), Geotourism. Oxford, Burlington, Butterworth-Heineman. 3-25.
Newsome, D., Dowling, R., Leung, Y. F (2012) The nature and management of geotourism: A case study of two established iconic geotourism destinations. Tourism Management Perspectives, 2: 19-27.
Newsome, D., Dowling, R. S (2010) Geotourism: the tourism of geology and landscape, Goodfellow Publishers Limited, Woodeaton, Oxford, 245 p.
Pralong, J. P (2005) A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites. Geomorp-hologie: Relief, Processus, Environnemen, 11(3): 189-196
Ratajczak, S and Magdalena (2014) Znaczenie Dziedzictwa Geomorfologicznego Obszarów Nizinnych w Turystyce w swietle Roznych Metod Badawczych, Acta Geographica Silesiana, 15. WNoZ Us, Sosnowiec, 43–53.
Reynard, E (2005) Geomorphosites et paysages. Geomorphologie: Relief, Processus, Environnement, 11(3): 181-188
Rita, P (2000) Tourism in the European Union. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 12(7): 434-436
Torabi Farsani, N., Coelho, C., Costa, C (2012) Geotourism and geoparks as gateways to socio-cultural sustainability in Qeshm Rural Areas, Iran. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 17(1): 30-48
Vasiljevic, D. A, Markovic, S. B., Hose, T. A., Basarin, B., Lukic, T (2009) The use of Web-based dynamic maps in the promotion of a geotourism destination-the case study of titel loess plateau (Vojvodina, Serbia). Geographia Pannonica, 13(3): 78-84
Zouros, N. C (2007) Geomorphosite assessment and management in protected areas of Greece (Case study of the Lesvos island–coastal geomorphosites). Geographica, 62(3): 169-180. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 177 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 80 |
||