مطالعه تاثیر سازندهای زمین شناسی بر کیفیت آب شرب وکشاورزی منابع آب رودخانه ارداک، مشهد | ||
یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
دوره 16، شماره 31، تیر 1401، صفحه 80-96 اصل مقاله (1.14 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2021.23542.1448 | ||
نویسندگان | ||
محمد ابراهیم فاضل ولی پور* 1؛ الهام رمضانی ازغندی2؛ محمد جوانبخت1 | ||
1استادیارگروه زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسیارشد زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
حوضه آبریز ارداک، واقع در استان خراسان رضوی، منبع جدید آب شرب و کشاورزی مشهد و حومه محسوب میگردد و به لحاظ منطقهبندی ساختاری در حوضه رسوبی کپهداغ واقع شده است. با توجه به بحران آب و اهمیت دسترسی به آب با کیفیت مناسب و قابل شرب درکشور بخصوص درچند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب و شناسایی عوامل موثر درکاهش کیفیت آن جهت برنامهریزی بهینه امر مهمی به شمار میرود. به همین جهت در پژوهش حاصل سعی شده است تاثیر سازندهای زمینشناسی درکیفیت منابع آب منطقه بررسی گردد. جهت دستیابی به این هدف 11 نمونه آب برداشت و پارامترهای فیزیکی از قبیل PH،TDS ، EC و TH در محل نمونهبرداری از منطقه توسط مولتیمتر اندازهگیری شد. آب رودخانه ارداک با میانگین TDS 185 میلیاکیوالان در لیتر، میانگین EC 271 میکروموس برسانتیمتر، میانگین PH 89/7 و میانگین TH 776 میلیگرم در لیتر دارای وضعیت مناسبی از لحاظ شرب وکشاورزی قرار دارد. براساس نمودار پایپر رخساره و تیپ اغلب آبها در منطقه جز رخساره کلسیک و تیپ بیکربناته بوده و در برخی نمونهها نیز تیپ سولفاته میباشد، که با سازند آهکی مزدوران، سازند آهکی - مارنی تیرگان و سازند مارنی، گچی و ماسهسنگی شوریجه مرتبط میباشد. دیاگرام شولر نشان داد، آب منطقه مورد مطالعه علیرغم متاثر بودن از سازندهای زمینشناسی، از لحاظ شرب مناسب است و از لحاظ کشاورزی مناسب و کمی شور میباشد. بررسیهای آماری نشان داد که بیشترین تاثیر در محتوای شیمیایی آب رودخانه ارداک متاثر از سازند مزدوران 3 و سپس سازند تیرگان و شوریجه میباشد. از آنجائیکه بیشترین مساحت حوضه را سازند مزدوران3 به خود اختصاص داده و لیتولوژی آن را سنگهای کربناته تشکیل میدهد این نتیجه قابل تایید میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
ارداک؛ آب آشامیدنی؛ تیپ آب؛ سازند زمینشناسی؛ هیدروژئوشیمی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، ا.، امین، م.، هاشمی، ح.، فولادی فرد، ر.، وحید دستجردی، م (1389) بررسی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه راوند، نشریه تحقیقات نظام سلامت، دوره6، شماره ویژه نامه، ص 918-926.
پیران قرنی نمین، س.، جاوید، ا.، قدوسی، ا (1397) بررسی تاثیر سازندهای زمینشناسی بر روی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی دشت اردبیل)، نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره20، شماره3.
ترشیزیان، ح.، موسویحرمی، ر.، نجفی، م (1379) مطالعه زمینریختشناسی کارست و بررسی پتانسیل آب در سازندهای سخت گستره مشهد- چناران، چهارمین همایش انجمن زمینشناسی ایران.
جوانبخت، م.، اسدی، و.، دبیری، ر (1399) ارزیابی ویژگیهای هیدروژئوشیمیایی و روند تکاملی آبهای زیرزمینی دشت جاجرم، شمال شرق ایران، نشریه محیطزیست و مهندسی آب، دوره 6، شماره 3، ص 206-218.
حیدری، م.، مصداقینیا، ا.، میرزاده، ا.، یونسیان، م.، ندافی، م.، محوی،ک (1390) بررسی کیفیت میکروبی از نوشیدن آب در روستاهای شهرستان کاشان و نقش روستایی شرکت آب و فاضلاب در آن، نشریه سلامت سیستم، جلد 6، ص 898-907.
قبادی، م.، عثمانپور، ا.، عباسی، ع (1399) تاثیر سازندهای زمینشناسی بر کیفیت شرب منابع آب زیرزمینی مجتمع روستایی آرندان سنندج، نشریه محیطزیست و مهندسی آب، دوره 6، شماره2، ص173-184.
مجدی، ح.، غیبی، ل.، سلطانی، ط (1394) بررسی کیفیت میکروبی و فیزیکوشیمیایی آب شرب روستاهای شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی درسال 92، نشریه دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره14، شماره8، ص631-642.
محمدزاده، ف.، اختصاصی، م.، حسینی، ز (1396) بررسی تاثیر سازندهای زمینشناسی برکیفیت آبهای زیرزمینی با کاربرد منطق بولین (مطالعه موردی حوضه آبخیز دشت بجستان)، نشریه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره 6، شماره 1، ص 11-21.
Akter, M., T. Sikder, T., Ullah, A. K. M. A (2014) Water Quality assessment of an industrialzone polluted aquatic body in Dhaka, Bangladesh, Am. J. Environ. Protect, 3232–237.
Alper B.and Orthan, G (2017) Effect of geogenic factors on water quality and its relation to human health around Mount Ida, Turkey. Water, 9(1): 66.
Anonymous (2008) WHO guidelines for drinking water quality secondaddendum to third edition. Geneva World Health Organization. Available: https://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/secondaddendum. 200081119.pdf.
Anonymous (2015) Institute of Standards and Industrial Research of Iran, Drinking water chemical nd Physical properties. National Iranian Standard No 1053 (in Persian).
Berberian, F. M., King, G. C )1981( Toward a pale geography and tectonic evolution of Iran, Canadian Journal of Earth Sciences, 18(2): 210-265.
Bouwer, H (1978) Groundwater Hydrology, McGraw-Hill Book, New York, 480pp.
Cohen, A. S (2003) Paleolimnology: the history and evolution of lake systems. Oxford University press, U. K.
Durov, S. A (1948) Klassifikacija prirodnych vodi graficeskoje izobrazenie ich sostava [Classification of natural waters and graphic representation of their composition]: Doklady Ak. Nauk SSSR, 59 (1): 87-90.
Erfanian Kaseb, H., Torshizian, H. A., Jahani, D., Javanbakht, M., Kohansal Ghadimvand, N (2020) Studying Evolutionary Processes of Petergan Playa Brines in South Khorasan, East of Iran. [in Persian]
Eugster, H. P (1980) Geochemistry of evaporitic lacustrine deposits. Annual Rev. Earth Planet. Sci, 8: 35-63.
Eugester and Haridel, A (1978) Saline lakes, In Lerman A. (Ed), Lakes chemistry, Geology and Physics: Springer Verlage, 237-293.
Gipperth, L., & Elmgren, R (2005) Adaptive coastal planning and the European Union'swater framework directive: A Swedish perspective. AMBIO, 34(2): 157–162.
Gu, Q., Li, J., Deng, J (2015) Eco-environmental vulnerability assessment for large drinking water resource: a case study of Qiandao Lake Area, China. Front. Earth Sci. 9: 578–589.
Guler, C. Thyne, G. D., McCray, J. E., Turner, A. K (2002) Evaluation of graphical and multivariate statistical method for classification of water chemistry data. Hydrogeol, 10(4): 455–474.
Jones, B., F. and Deocampo, D. M (2014) Geochemistry of saline lakes. Treatise Geochem, 7: 437-469.
Madhav, S., Ahamad, A., Kumar, A (2018) Geochemical assessment of groundwater quality for its suitability for drinking and irrigation purpose in rural areas of Sant Ravidas Nagar (Bhadohi), Uttar Pradesh. Geology, Ecology, and Landscapes, 2: 127–136.
Malina, J. F (1996) Water resources handbook. Mc GrawHill. NewYork, 8:1-49.
McIntyre, N. R., & Wheater, H. S (2004) A tool for risk-based management of surface water quality. Environmental Modeling & Software, 19: 1131–1140.
Piper, A. M (1944) A graphical procedure in the geochemical interpretation of water analysis. Am Geophys Union Trans, 25: 914–923.
Qiao, X., Zhao, C., Shao, Q., Hassan, M (2018) Structural characterization of corn stover lignin after hydrogen peroxide presoaking prior to ammonia fiber expansion pretreatment. Energy & Fuels, 32(5): 6022–6030.
Scholler, H (1962) Lex souterraines, Masson, Paris, 642pp.
Sepehr, M (2006) Managment of supply drinking water in rural areas. John Wiley and Sons, 706: 14404-22.
White, K. and Drake, N (1993) Mapping the disterbiution and abudance of gypsum in southcenteral Tunisia from landsat Thematic Mapper data. Zeits cherif Geomorphol, 37: 309-325.
Zhao, C., Qiao, X., Shao, Q., Hassan, M., Ma, Z., Yao, L (2020) Synergistic effect of hydrogen peroxide and ammonia on lignin. Ind Crop Prod, 146: 112-177. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 405 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 241 |