مؤلفههای روشی مدیریت نظامی در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
دوره 8، شماره 32، بهمن 1399، صفحه 99-119 اصل مقاله (634.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2021.21706.2477 | ||
نویسندگان | ||
علینقی لزگی* 1؛ رضا جعفری2 | ||
1دکترای علوم قرآن و حدیث و مدرس گروه الهیات و معارف دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه الهیات و معارف دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
نیروهای مسلح هر کشور در حفظ امنیت و خنثی نمودن تهدیدات بالفعل و بالقوه دشمنان، نقشی حیاتی برعهده داشته و فرماندهان نظامی در هدایت و اثربخشی این نیروها، از جایگاهی ویژه برخوردارند که برای پیشبرد اهداف نظامی، متناسب با باورها و ارزشهای ملی مکتبی خود، مؤلفههای روشی خاصی به کارمیگیرند و مسألۀ اصلی پژوهش حاضر، استخراج و ارائۀ این مؤلفهها از نهجالبلاغه بوده است. بنابراین، هدف اساسی پژوهش، کشف مؤلفههای روشی مدیریت نظامی نهجالبلاغه بهمنظور تسرّی معارف علوی در متون آموزشی نظامی و نهادینهکردن این آموزهها در روح و جان آحاد نیروهای مسلح کشور و عملیاتیکردن آنها میباشد. روش انجام کار از نوع تحلیل مضمون بوده بهگونهای که ابتدا با مطالعهی متن نهجالبلاغه، اطلاعات مرتبط با مدیریت نظامی، فیشبرداری و سپس بهصورت مفهومی کدگذاریشدهاند. به این ترتیب، 112 کد مفهومی کشف و با ترکیب مفاهیم هممضمون، 17 مؤلفۀ؛ امر به معروف و نهی از منکر، مشورت با افراد متخصص، برنامهریزی، سازماندهی هدفمند، ایجادوافزایش انگیزه، چارهاندیشی، ارزیابی، مدارا همراه با قاطعیت، دلسوزی و مهربانی، حقمداری و قانونگرایی، ترغیب بهکار، پرهیز از جنگافروزی، تشویق و تنبیه بهموقع، رسیدگی به مشکلات اقتصادی زیردستان، عذرپذیری، جاذبه ودافعه، رفتار نیک با فرمانبران تشکیل و در نهایت، با محاسبهی کمّیِ مؤلفهها با نرمافزار spss، از جهت فراوانی مفاهیم، درصد فراوانی نسبی و درصد فراوانی تجمعیِ کدهای مفهومی تشکیل دهندۀ آنها، این نتایج حاصل گردید: مؤلفة امر به معروف و نهی از منکر با فراوانی 12/5 درصد، بیشترین فراوانی و مؤلفههای مدارا همراه با قاطعیت، ارزیابی و ارزشیابی و چارهاندیشی در حوادث، با فراوانی 2/7 درصد، کمترین فراوانی را دارابودهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
امام علی(ع)؛ نهجالبلاغه؛ مؤلفههای روشی؛ مدیریت نظامی؛ فرماندهی | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم - احمدخانی، مسعود. (1379). الگوسازی رفتار مدیران با توجه به نامههای حضرت امیر(ع) در نهجالبلاغه، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته معارف اسلامی و مدیریت، تهران، دانشگاه امام صادق(ع). - ایمان، محمد تقی. (1390). «تحلیل محتوای کیفی». نشریه پژوهش، سال سوم، شماره 2، 44-15. - ترکزاده، جعفر؛ امیری طیبی، مسلم و محمدی، قدرتالله. (1396). «تدوین الگوی مدیریت جهادی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری»، فصلنامۀ راهبردی بسیج، سال بیستم، شماره 75. - حسینی، سیدغلامحسین. (1380). «قاطعیت ومدار از دیدگاه امام علی(ع)»، مجله حوزه و دانشگاه، فصلنامه علوم انسانی ـ اجتماعی، شماره 26، 65-45. - حیدری، کیومرث و عبدی، فریدون. (1391). «جنگهای آینده و مشخصات آن با تحلیلی بر دیدگاه برخی صاحبنظران نظامی غرب»، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت نظامی، سال دوازدهم، شماره 48. - دانش آشتیانی، محمدباقر. (1384). «نظام جامع مدیریت راهبردی دفاعی- امنیتی(نظامی)»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، ش 21، 45-25. - دشتی، محمد. (1381). ترجمه نهجالبلاغه. تهران، چاپ پنجم، موسسه فرهنگی انتشاراتی زهد. - ---------. (1380). «مدیریت بحران در حکومت امامعلی(ع)»، نشریه دانش انتظامی، ش 8، 85-65. - دلشاد تهرانی، مصطفی و جعفری، رضا. (1394). «واکاوی مؤلفههای راهبرد نظامی در نهج البلاغه»، مجله سیاست دفاعی، دانشگاه امام حسین(ع)، ش90، 140-109. - دهقانان، حامد؛ صوفی، بامداد؛ محمدی مقدم، یوسف و جوادیان، رضا. (1394). «ابعاد و مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی پلیس (مورد مطالعه: پلیس راهور ناجا)»، فصلنامه علمی پژوهش مدیریت منابع انسانی در نیروی انتظامی، سال سوم، ش 2، 120-99. - رشیدزاده، فتحالله و جعفری، رضا. (1399). «ابعاد و مؤلفههای راهبردی فرماندهی نظامی براساس آموزههای امیرالمؤمنین، امام علی(ع)، در نهجالبلاغه»، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت نظامی، سال بیستم، ش 1، 160-121. - سپهر، میرزامحمدتقی. (1354). ناسخ التواریخ، تهران، کتابفروشی الاسلامیّه. - سیادت، سیدعلی و مختاریپور، مرضیه. (1388). «بررسی ویژگیهای مدیران و مهمترین راهکارهای اجرایی در ایجاد انگیزه و کارایی در کارکنان از دیدگاه امام علی(ع)»، مجله علوم انسانی، ش 76، 46-24. - عزیزی، محمد. (1398). «مؤلفهها و شاخصهای فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگهای آینده»، فصلنامۀ علمی پژوهشی مدیریت نظامی، سال نوزدهم، شماره 1، 105-78. - قائدان، اصغر. (1379).«فن و هنر جنگ از دیدگاه امامعلی(ع)»، فصلنامه گلستان قرآن، شماره 10، 86-65. - قوچانی، محمود. (1374). فرمان حکومتی پیرامون مدیریت، تهران: مرکز آموزشی مدیریت دولتی . - کرسول، جان. (2009). طرح پژوهش «رویکردهای کمی، کیفی و شیوه ترکیبی»، مترجمان؛ حسن داناییفرد و علی صالحی، تهران: انتشارات مهربان نشر. - لزگی، علینقی. (1392). شناسایی و تحلیل مؤلفههای مدیریت نظامی در نهجالبلاغه، پایاننامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شاهد. - محمدی ریشهری، محمد، (1375). میزان الحکمه، قم: دارالحدیث. - ناظمی اردکانی، مهدی. (1388). «ویژگیهای نظام مدیریتدولتی در کشورهای درحال توسعه و ضرورت مهندسی فرهنگی آنها»، پژوهشنامه علمی پژوهشی فرهنگی، دوره سوم، ش 5، 185-165. - منابع عربی - ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبه الله. (1404). شرح نهجالبلاغه، قم، کتابخانه عمومی آیتالله مرعشی نجفی. - العاملی، شیخحر. (1409). وسائل الشیعه، قم: انتشارات مؤسسه ال البیت علیهم السلام. - الهلالی، سلیم بن قیس. (1405). سلیم بن قیس هلالی، قم: انتشارات الهادی. - Creswell, J. W. (1999). “Mixed-method designs: Introduction and application”. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 531 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 528 |