گونهشناسی نگرش به زن در پژوهشهای علمی در پرتو کلام امام علی (ع) | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
دوره 8، شماره 32، بهمن 1399، صفحه 81-97 اصل مقاله (763.48 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2020.21841.2489 | ||
نویسندگان | ||
مهدیه اسماعیلی1؛ کبری خسروی* 2؛ علی نظری3 | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته نهجالبلاغه، گرایش اصول دین و معارف علوی | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران | ||
3استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران | ||
چکیده | ||
نوع نگرش امام علی(ع) به زن، ازجمله مهمترین و بحثبرانگیزترین موضوعات نهجالبلاغه است که تاکنون صاحبنظران بسیاری را به قلمفرسایی واداشته است که نظرات اغلب آنان با یکدیگر و چهبسا با حقیقت، فاصله بسیار دارد. در این مقاله که به دو شیوۀ توصیفی و تحلیل محتوایی انجام شده، دیدگاه محققان و ایدهپردازان در اغلب شروح نهجالبلاغه و نیز کتابها و مقالات علمی، بررسی و گونهشناسی شده و در چهار گروه فکری قرار گرفتهاند: گروه اول سخنان امام علی(ع) را حمل بهظاهر کردهاند؛ گروه دوم با ارائۀ دلایلی به توجیه منطقی سخنان حضرت پرداختهاند؛ گروه دیگر انتساب کلام به حضرت را منتفی میدانند و گروه چهارم با نگاهی سطحی، به امام علی(ع) نسبت زنستیزی دادهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد که محیط جغرافیایی و شرایط زمانی، اجتماعی و دینی در شیوه تبیین کلام امام(ع) اثرگذار بوده است. با وجود شرحها و پژوهشهای فراوان، جنبه نوآوری در برخی از آنها کم و یا حتی در برخی موارد تکرار سخن شارحان پیشین است. در این میان نظرات شارحان معاصر نسبت به زن منطقیتر بوده و افراطوتفریط کمتری در آنها به چشم میخورد. | ||
کلیدواژهها | ||
امام علی(ع)؛ نهجالبلاغه؛ گونهشناسی؛ مسأله زن؛ شروح نهجالبلاغه؛ پژوهشهای علمی | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - آملی، عزالدین جعفربنشمسالدین. (1355). ترجمه و شرح نهجالبلاغه. مشهد: امور فرهنگی و اجتماعی آستان قدس. - ابنابیالحدید، عزالدین ابوحامدعبدالحمید. (1337). شرح نهجالبلاغه. قم: کتابخانۀ عمومی آیتالله مرعشی نجفی. - ابن میثم بحرانی، میثم بنعلی. (1366). اختیار مصباحالسالکین. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. - برقعی، زهره. (1383). «جایگاه حقوقی زن در نهجالبلاغه». پژوهشهای نهجالبلاغه. شمارههای 9 و 10، 135-170. - بیهقی کیذری، قطبالدین محمدبنحسن. (1375).حدائق الحقائق فی شرح نهجالبلاغه. چاپ اول. قم: بنیاد نهجالبلاغه. - پورحسینی، مریم. (1379). «زن در نهجالبلاغه، پاسخ به چند شبهه». مشکات. شمارههای 68 و 69، 190-202. - ثقفی، محمد. (1385). «پایگاه اجتماعی زن در نهجالبلاغه». جامعهشناسی. شماره 6، 61-80. - جعفری، محمدتقی. (1376). ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - جمالی، نصرتالله. (1381). زن در نهجالبلاغه. قم: مهدیه. - جوادی آملی، عبدالله. (1385). زن در آیینۀ جلال و جمال. چاپ سیزدهم. قم: مرکز نشر اسراء قم. - خویی، ابراهیمبنحسین. (بیتا). الدرةالنجفیة. (بیجا)، (بینا). - خویی، میرزا حبیبالله. (1358). منهاجالبراعة فی شرح نهجالبلاغه. به تصحیح سید ابراهیم میانجی. چاپ چهارم. تهران: مکتبة الإسلامیة. - دشتی، محمد. (1379). ترجمه نهج البلاغه، قم: مشهور. - شوشتری، محمدتقی. (1376).بهجالصباغة. تهران: دار امیرکبیر للنشر. - صارمی گروی، سکینه و مجیدی، حسن. (1391). «جایگاه و حقوق زن در نهجالبلاغه». زن و فرهنگ. سال چهارم، شماره سیزدهم، 31-42. - صالح، صبحی. (1414). نهج البلاغه. قم: موسسه دارالهجرة. - صالح الجواد، نجوی. (1384). زن در نهجالبلاغه. ترجمه ورود سلامی. چاپ اول. تهران: انتشارات زمزم زندگی. - صراطی، ژیلا. (1383). «زن و اساطیر (ایزد بانوان)». فصلنامه ادبیات فارسی. شماره 2، 183-189. - طباطبایی امین، طاهرهسادات و افسر دیر، حسین. (۱۳۹۲). «معناشناسی ایمان در احادیث إنَّ النساء نواقص الإیمان»، پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال اول، شماره4، 52-71. - عبده، محمد. (بیتا). شرح نهجالبلاغه. به تصحیح محمدمحیالدین عبدالحمید. قاهره: مطبعة الاستقامة. - علایی رحمانی، فاطمه. (1383). «تحلیلی بر خطبه ۸۰ نهجالبلاغه». پژوهشهای نهجالبلاغه. شمارههای 9 و 10، 112-132. - فتاحیزاده، فتحیه؛ رسولی راوندی، محمدرضا و حاتمیراد، الهه. (1394). «بررسی روایات امام علی(ع) در توصیف ویژگیهای فردی زن». پژوهشنامۀ علوی. سال ششم، شماره2، 45- 80. - مدرس وحید، احمد. (بیتا). شرح نهجالبلاغه. قم: نشر احمد مدرس وحید. - معینالاسلام، مریم. (فروردین 1391). «زن در نهجالبلاغه با نگرش روانشناختی، قسمت اول». نامه جامعه، شماره 91، 20-25. - -------------. (اردیبهشت 1391). «زن در نهجالبلاغه با نگرش روانشناختی، قسمت دوم». نامه جامعه، شماره 92، 22-25. - -------------. (خرداد 1391). «زن در نهجالبلاغه با نگرش روانشناختی، قسمت سوم». نامه جامعه، شماره 93، 10-15. - -------------. (تیر 1391). «زن در نهجالبلاغه با نگرش روانشناختی، قسمت چهارم». نامه جامعه. شماره 94، 10-13. - مغنیه، محمدجواد. (1358). فی ظلال نهجالبلاغه. چاپ سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. - مکارم شیرازی، ناصر. (1390). پیام امام امیرالمؤمنین شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه. چاپ اول. قم: انتشارات امام علی ابن ابیطالب. -موسوی، سیدعباس. (1376). شرح نهجالبلاغه. چاپ اول. بیروت: دارالمحجة البیضاء. - میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن. (بیتا). قوانین الأصول. تهران: مکتبة العلمیة الإسلامیة. - Inloes, A. (2016). “Was Imam ÝAli a Misogynist? The Portrayal of Women in Nahj al‑Balaghah and Kitab Sulaym ibn Qays”. Journal of Shi'a Islamic Studies. The Islamic College, London, UK. Vol. VIII, No.3.
پایگاه اینترنتی: - جاوید، مینو. https://zandiq.com/2008/11/21/simaye-zan-dar-nahjol-balaghe | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 477 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 692 |