ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت کهریز و مقایسه روند تغییرات آن در طی سال های اخیر | ||
| یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 28، دی 1399، صفحه 1-17 اصل مقاله (1.71 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2020.3545 | ||
| نویسندگان | ||
| رویا بهرامی نصب1؛ حسین پیرخراطی* 2؛ علی رضا عباس فام3؛ زهرا شیخی آلمان آباد1 | ||
| 1گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه | ||
| 2گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه | ||
| 3کارشناس‌ارشد سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، ارومیه | ||
| چکیده | ||
| دشت کهریز در استان آذربایجان غربی و در امتداد دریاچهی ارومیه واقع شده و جزء از حوضهی آبریز دریاچه است. با توجه به نزدیکی این دشت به دریاچه و تغییرات سطح آب زیرزمینی در این منطقه، این پژوهش به منظور بررسی کیفیت آب زیرزمینی از نتایج 12 ایستگاه نمونهبرداری در طی سه دورهی آبی 89-88، 92-91 و 95-94 دورهی خشک (شهریور ماه) به صورت مقایسهای استفاده شد. نتایج مطالعات نشان داد تیپ آب در دورهی اول سدیک- منیزیک- کلراته بوده و به تیپ کلسیک-کربناته-کلراته تغییر نموده است که نشان از اثر متقابل- آب سنگ در منطقه است. کیفیت آب زیرزمینی برای آشامیدن و کشاورزی نشان داد که در هر سه دورهی مذکور بخش شمالی و مناطق منتهی به دریاچهی ارومیه به دلیل بالا بودن شوری و مقدار سدیم از کیفیت مطلوبی برخودار نبوده و دارای محدودیت استفاده میباشند. جهت جریان آب زیرزمینی در منطقه از سمت غرب به سمت دریاچه ارومیه بوده و به همین منوال مقدار هدایت الکتریکی و همگام با آن کل جامدات محلول نیز از سمت غرب به سمت دریاچه افزایش نشان میدهد. بیشترین میزان همبستگی بین پارامترهای هدایت الکتریکی و کل جامدات محلول مشاهده شد (9/0<r و 05/0>p) و همچنین یونها همبستگی بالایی نشان داده و دارای منشا مشترکی میباشند. بررسی شاخصهای درصد سدیم، نسبت جذب سدیم، نفوذپذیری، خطر منیزیم و نسبت کیلی نشان دهندهی محدودیت کم تا متوسط در استفاده از آب زیرزمینی در سامانههای آبیاری میباشند. از عوامل کنترل کنندهی کیفیت آب زیرزمینی براساس نسبتهای ژئوشیمیایی اثر انحلال کانیهای تبخیری، تبخیر وسیع، احتمال نفوذ آب شور میباشد. از نظر هدایت الکتریکی 25% نمونهها در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته و برای مناطق شمالی شامل اراضی گلتپه و اراضی جمالآباد، قوشچی و قولنجی محدودیت بالا تا متوسط را نشان میدهد. بنابراین بکار گرفتن روشهای مختلف مانند آبشویی و اصلاح الگوی کشت مورد نیاز میباشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کهریز؛ کیفیت آب زیرزمینی؛ دریاچه ارومیه؛ کشاورزی | ||
| مراجع | ||
|
آقانباتی، ع (1383) زمینشناسی ایران، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، 586 ص. اسدزاده، ف.، شکیبا، س.، و کاکی، م (1396) ارزیابی و تحلیل روند کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت عجبشیر برای مصارف کشاورزی. نشریه یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی، دروه 11، شماره 21، ص 114-124. اصغریمقدم، ا.، و محبی، ی (1395) ارزیابی عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت کهریز با استفاده از روشهای آماری و هیدروشیمیایی. نشریه هیدروژئولوژی، سال اول، شماره 1، ص 92-76. بشارتی، ک.، و فضلنیا، ع (1395) بررسی میزان غلظت عناصر در آب‌های زیرزمینی منطقه آستانه اشرفیه-کوچصفهان. نشریه یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 10، شماره 19، ص 40-50. شکیبا، س.، نوینپور، ا.، حسینی، م.، و اکبرپور، ر (1395) ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی روستای کیلک در بالا دست محل دفن زباله‌های شهر سنندج از نظر مصرف شرب. نشریه یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 10، شماره 19، ص 92-104. عبدالهی، م.، قشلاقی، ا.، و عباسنژاد، ا (1394) هیدروژئوشیمی زیست‌محیطی منابع آب زیرزمینی دشت راور (شمال استان کرمان). نشریه محیط شناسی، (1)41، ص 81-95. فرخنژاد، ل (1397) ارزیابی هیدروژئوشیمیایی کیفیت آب زیرزمینی شهرستان نقده در فصل کم آبی. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه ارومیه، 86 ص. لک، ر.، و درویشیخاتونی، ج (1395) مطالعه محیطهای رسوبی و ترکیب شورابه دریاچه ارومیه با نگرشی بر ارائه راهکار مناسب جهت احیا. نشریه محیط زیست طبیعی، (3) 69، ص 835-851. رضایی، م.، زیوری، ر.، اشجاری، ج.، و کابلی، ع (1396) فرایندهای ژئوشیمیائی مؤثر در شیمی آب زیرزمینی در سازند کربناته خوشییلاق، شمال ایران. محیط شناسی، (2)43، ص 219-231. نجفپور، ن.، ترابی پوده، ح.، و یونسی، ح (1397) ارزیابی روشهای زمین آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی در تحلیل تغییرات مکانی و طبقهبندی کیفیت آب زیرزمینی (یادداشت فنی). تحقیقات منابع آب ایران، سال چهاردهم، شماره 1، ص 257-262. یوسفی، ح.، کاشکی، ع.، کرمی، م.، حسینزاده، ا.، و ریحانی، ا (1397) مقایسهی و پهنهبندی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت بجنورد طی دورههای خشکسالی و ترسالی با استفاده از شاخصهای SPI، RAI و PN. نشریه اکوهیدرولوژی، دوره 5، شماره 3، ص 1005-993. Chadha, D. K (1999) A proposed new diagram for geochemical classification of natural waters and interpretation of chemical data, Hydrogeology journal, 7(5): 431-439. Ehya, F., Marbouti, Z (2018) Groundwater quality assessment and its suitability for agricultural purposes in the Behbahan Plain, SW Iran. Water Practice and Technology, 13(1): 62-78. Ehya, F., Saeedi, F (2018) Assessment of groundwater quality in the Garmez area (Southeastern Khuzestan province, SW Iran) for drinking and irrigation uses. Carbonates and Evaporites, 1-12. ElKashouty, M (2019) Groundwater quality distribution by geostatistical investigation (GIS), Nile Delta, Northern Egypt, Journal of Environmental Chemistry and Ecotoxicology, 11(1): 1-21.
Hem, J. D (1970) Study and interpretation of the chemical characteristics of natural water (No. 1473). US Government Printing Office.
Kelly, W. P (1940) Permissible composition and concentration of irrigated waters. Amer. Soc. Civ. Engin. Trans, 106: 849–855.
Khan, R., Jhariya, D. C (2018) Hydrogeochemistry and Groundwater Quality Assessment for Drinking and Irrigation Purpose of Raipur City, Chhattisgarh. Journal of the Geological Society of India, 91(4): 475-482. Nair, H. C., Padmalal, D., Joseph, A., Gopinthan, V. P (2018) Hydrogeochemistry and water quality assessment of shallow aquifers in the western flanks of Southern Western Ghats, SW India. Arabian Journal of Geosciences, 11(4): 73. Paliwal, K. V (1972) Irrigation with Saline Water. In: Monogram no. 2 (new series). IARI, New Delhi, p. 198. Piper, A. M (1944) A graphic procedure in the geochemical interpretation of water‐analyses. Eos, Transactions American Geophysical Union, 25(6): 914-928. Scofield, C. S (1936) The Salinity of Irrigation Water. Smithsonian Institute, Annual Report, 1935, Washington DC, pp. 275–287. Shabbir, R., Ahmad, S. S (2015) Use of geographic information system and water quality index to assess groundwater quality in Rawalpindi and Islamabad. Arabian Journal for Science and Engineering, 40(7): 2033-2047.
Wagh, V. M., Panaskar, D. B., Jacobs, J. A., Mukate, S. V., Muley, A. A., Kadam, A. K (2019) Influence of hydro-geochemical processes on groundwater quality through geostatistical techniques in Kadava River basin, Western India. Arabian Journal of Geosciences, 12(1): 7. Wilcox, L. V (1958) Determining the quality of irrigation water. Dept. of Agriculture, USA, pp. 6. World Health Organization (2011) Guidelines for drinking water quality, 4th edn. World Health Organization, Geneva. World Health Organization (2003) Arsenic in drinking-water: background document for development of WHO guidelines for drinking-water quality (No. WHO/SDE/WSH/03.04/75). World Health Organization.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 623 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 316 |
||