بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشاء آن ها در شرق شهرستان ازنا، استان لرستان | ||
یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 28، دی 1399، صفحه 29-44 اصل مقاله (1.5 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2020.21037.1403 | ||
نویسندگان | ||
امین جمشیدی* ؛ رامین ساریخانی؛ گلناز کرمی؛ آرتیمس قاسمی دهنوی | ||
گروه زمینشناسی، دانشکده علومپایه، دانشگاه لرستان، خرمآباد | ||
چکیده | ||
این تحقیق به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشاء آنها در شرق شهرستان ازنا در استان لرستان انجام شده است. به همین منظور، فلزات سنگین ۱۱۳ نمونه خاک سطحی (عمق ۱۵-۵ متر) در بخش شرقی شهرستان ازنا با دستگاه طیفسنج جذب اتمی شعلهای AAS آنالیز شدند. شاخصهای منشاءیابی و تعیین درجه آلودگی شامل فاکتور غنیسازی (Ef ) و درصد آن، زمینانباشت (Igeo)، فاکتور آلودگی (Cf) برای ارزیابی آلودگی خاک محاسبه شدند. بر اساس نتایج بهدست آمده، میانگین غلظت فلزات سنگین شامل Zn,Y,V,Sn,Sr,Sc,Pb,Ni,Cu,Cr,Cd,B,Br به ترتیب ۳۹۳، ۱۰۲، ۷/۰، ۹/۲۲، ۳۴، ۴/۶۵، ۶/۳۲، ۲۶، ۱۶۰، ۵/۱۴، ۱۶۱، ۵۱ و ۹/۸۶ میلیگرم بر کیلوگرم است که باریم بیشترین و کادمیوم کمترین میانگین را دارند. مقادیر حداکثر و حداقل فاکتور غنیسازی نیز به ترتیب مربوط به کادمیوم و باریم هستند. نتایج نشان داد که منطقه بررسی شده آلودگی کلی نسبت به فلزات سنگین ندارد ولی غلظت برخی از فلزات به صورت نقطهای در برخی از نقاط بسیار بالاست و در صورت منشاء طبیعی آلودگی (سنگ و خاک)، میتوان از این نقاط به عنوان نقاط دارای پتانسیل معدنکاری و منبع اقتصادی استفاده کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
فلزات سنگین؛ آلودگی؛ خاک؛ شهرستان ازنا | ||
مراجع | ||
افشاری، ع.، خادمی، ح.، حجتی، س (۱۳۹۴) ارزیابی پتانسیل خطرپذیری آلودگی فلزات سنگین در خاکهای مرکزی استان زنجان بر اساس انواع شاخصهای آلودگی، نشریه پژوهشهای حفاظت آب و خاک، شماره ۶، سال دهم، ص ۴۰-۲۱. باقری، ه (۱۳۹۱) نمونهبرداری و تجزیه دستگاهی نمونههای معدنی و زیستمحیطی، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، ۳۴۲ ص. پورخباز، ح.، جوانمردی، س.، یوسفنیا، ح.، اسلامی، م.، مکرونی، س.، اقدر، ح (۱۳۹۵) ارزیابی زیستمحیطی آلودگی فلزات سنگین در خاکهای اطراف کارخانه سیمان بهبهان، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شماره ۳، سال ۲۷، ص ۱۰۳-۸۸. دهرآزما، ب.، آذرپیکان، آ.، مدبری، سروش،. سیاره، ع (۱۳۹۳) ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در خاک منطقه معدن متروکه سرب – روی آی قلعه سی، جنوب خاور تکاب، مجله زمینشناسی مهندسی و محیطزیست، شماره ۹۴، سال بیست و چهارم، ص ۱۳۸-۲۹. ستوهیان، ف.، حجتی، لیلا.، شریفی، س (۱۳۹۳) تاثیرات محیط زیستی سرب و روی زهآباد قزوین، فصلنامه انسان و محیطزیست، شماره بیست و هشتم، ص ۲۹-۱۸. سیستانی، ن.، معینالدینی، م.، خراسانی، ن.، حمیدیان، ا.، طالشی، م.، عظیمی، ر (۱۳۹۶) آلودگی فلزات سنگین در خاکهای مجاور صنایع فولاد کرمان، مجله سلامت و محیط زیست، شماره ۱، سال دهم، ص ۸۶-۷۵. قدیمی، س.، مقیمی، ه (۱۳۹۰) مطالعه زیستمحیطی معدن روی و سرب انگوران زنجان، پنجمین همایش تخصصی زمینشناسی، دانشگاه پیام نور مرکز ابهر. قربانینژاد، س.، دانشفر، م.، رحمتی، آ.، فلاح، ف.، حقیزاده، ع.، طهماسبیپور، ن (۱۳۹۶) پتانسیلیابی منابع آبهای زیرزمینی دشت ازنا- الیگودرز با استفاده از میانبرهای طبیعی، مجله سنجش از راه دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، شماره۲۰، سال هشتم، ص ۷۸-۶۲. کرباسی، ع.، نبی بیدهندی، غ.، معطر، ف.، برزگری، ز (۱۳۸۶) بررسی منشاء و دسترسی بیولوژیکی عناصر سنگین در خاک ارتفاعات شمال غرب تهران، مجله علوم و تکنولوژی محیطزیست، شماره ۳، سال یازدهم، ص ۴۱-۳۰. Alloway, B. J (1990) Heavy metals in soils. Blackie and Sons. Ltd. Glasgow and London.
Bradl, H. B (2005) Heavy elements in environment, Elsevier Ltd, 283 pp.
Deely, J. M., Fergusson, J. E (2017) Heavy metal and organic matter concentration and distributions in dated sediment of small adjacent to a small urban area. Science of the Total Environment, 153: 97-111.
Hakanson, L (1980) Ecological risk index for aquatic pol - lution control, a sedimento logical approach. Water Research, 14:975-1001.
Heling, D. Rothe., P. Förstner., U. Stoffers., P (1990) Sediments and Environmental Geochemistry. Berlin: Springer.
Hooda, P. S (2016) Trace elements in soil, Blackwell Publishing Ltd, London, 618 pp.
Karimi Nezhad, M. T., Tabatabaii, S. M., Gholami, A (2015) Geochemical assessment of steel smelter-impacted urban soils, Ahvaz, Iran. Journal of Geochemical Exploration, 152: 91-109.
Mitra, S., Kebbekus, B. B (1997) Environmental chemical Analysis. Newyork: CRC Press.
Muller, G (1979) Index of geoaccumulation Sediments of the Rhine River. Geo Journal, 2: 108 -119.
Niencheski, L. F. H., Baraj, B., Franca, R. G., Mirlean, N (2002) Lithium as a normalizer for the assessment of an thropogenic metal contamination of sediment of the southern area of patos lagoon. Aquatic Ecosystem Health and Management, 5: 473-483.
Loska, K., Wiechula, D (2003) Application of principal component analysis of source of heavy metal con - tamination in surface sediments from the Rybnik Reservoir. Chemosphere, 51(8): 723-733.
Sutherland, R (2000) Bed sediment-associated trace metals in an urban stream, Oahu, Hawaii. Environmental Geology, 39 (6): 611-627.
Taheri, M., Mehrzad, J., Mahmudy Gharaie, M. H., Afshari, R., Dadsetan, A., Hami, S (2016) High soil and groundwater arsenic level sinduce high body arsenic loads, health risk and potential anemia for inhabitants of northeastern Iran. Environmental Geochemistry and Health, 38: 469–482.
Tahmasebi, P., MahmudyGharaie, M. H., Ghasemzadeh, F., Karimi Karouyeh, A (2015) A survey on heavy metals pollution in water resources of Kouhe Zar Mining area (The West of Torbat Heydarieh, Iran). Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 7(3): 244–253.
Wang, Y. Q., Zhang, X. Y., Arimoto, R., Cao, J. J., shen, Z. X (2005) Characteristics of carbonate content and carbon and oxygen isotopic composition of northern china soil and dust aerosol and its application to tracing dust sources. Atmospheric Environment, 39: 2631-2645.
Weber, J., karczewska, A. (2004) Biogeochemical processes and cycling of elements in the environment. Geoderma, 122: 2-4.
Webster, R. T., Burges, M. (2002) Optimal interpolation and isarithmic mapping of soil properties III-changing drift and universal kriging. Journal of Soil Science, 31: 505-524.
Zonta, R., Botter, M., Cassin, D., Zaggia, L (2007) Sediment chemical contamination of shallow water area close to the industrial to the industrial zone of Porto Mar - ghera (Venice Lagoon, Italy). Marine Pollution Bulletin, 55: 529-542.
Loska, K., Wiechula, D. (2003) Application of principal component analysis of source of heavy metal contamination in surface sediments from the Rybnik Reservoir. Chemosphere, 51(8): 723-733. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 712 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 328 |