پویایی عبور قیمت نفت بر شاخص قیمتهای داخلی در ایران | ||
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران | ||
مقاله 9، دوره 8، شماره 31، آبان 1398، صفحه 225-253 اصل مقاله (864.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/aes.2019.18236.2805 | ||
نویسندگان | ||
سیاب ممی پور* 1؛ فاطمه صبحی جویباری2 | ||
1عضو هیات علمی گروه اقتصاد انرژی و منابع، دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی سیستمهای اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
اقتصاد کشورهای جهان همواره تحت تأثیر قیمت نفت هستند، زیرا نفت بهعنوان بزرگترین منبع تأمین انرژی کشورها محسوب میشود. ازاینرو، تغییرات قیمت نفت، سهم زیادی در تغییرات قیمت کالاها و خدمات دارد. هدف اصلی این مقاله، بررسی پویاییهای عبور قیمت نفت بر شاخص قیمتهای داخلی ایران در طی زمان است. بدین منظور برای مدلسازی آن از دو مدل «خودرگرسیون با وقفههای توزیعی (ARDL)» و «فضا-حالت (State Space)» طی دوره زمانی 1369-1395 با تواتر فصلی استفاده شده است. نتایج مدل ARDL نشان میدهد در بلندمدت، عبور قیمت نفت روی شاخص قیمتهای داخلی (مصرفکننده و تولیدکننده)، مثبت و معنیدار است درحالیکه عبور کوتاهمدت جزئی قیمت نفت روی شاخص قیمت مصرفکننده، بیمعنی بوده ولی روی شاخص قیمت تولیدکننده، مثبت و معنیدار است. همچنین نتایج مدل تحقیق با لحاظ شکست ساختاری نشان میدهد بعد از سال 1374، عبور قیمت نفت روی شاخص قیمت مصرفکننده کاهش پیدا کرده است درحالیکه این عبور قبل از این سال، مقدار بیشتری داشته است. همچنین عبور قیمت نفت روی شاخص قیمت تولیدکننده، بعد از سال 1389 مثبت و معنیدار است درحالیکه این عبور قبل از این سال شکست، بیمعنی بوده است. نتایج مدل فضا حالت نشان میدهد عبور قیمت نفت روی شاخص مصرفکننده و تولیدکننده در طی زمان یکسان نیست. بهطوریکه در طی سالهای 1374 الی 1376 عبور قیمت نفت در سطح بالاتر و بهصورت نوسانی بوده است ولی بعد از سال 1379، این عبور روی شاخص قیمت تولیدکننده روند نسبتاً ملایم و مثبت را نشان میدهد و این عبور در مقایسه با شاخص قیمت مصرفکننده، در سطح بالاتری اتفاق افتاده است؛ بنابراین، در حالت کلی میتوان نتیجه گرفت نوسانات قیمت جهانی نفت روی تورم اقتصاد ایران بهعنوان یک کشور صادرکننده نفت اثرگذار بوده و شدت این اثرگذاری به شیوه مدیریت درآمدهای نفتی در داخل کشور بستگی دارد. بهطوریکه نقش تأسیس حساب ذخیره ارزی در سال 1379 و صندوق توسعه ملی در سال 1390 در کنترل شدت نوسانات عبور قیمت نفت روی تورم، مشهود است. ازاینرو، تأکید بر نقش تثبیتی صندوق توسعه ملی بهمنظور جلوگیری از انتقال بار تورمی تغییرات شدید قیمت نفت بر تورم، از توصیههای سیاستی تحقیق حاضر برای برنامهریزان و تصمیمگیران اقتصادی کشور است. | ||
کلیدواژهها | ||
قیمت نفت؛ عبور در طی زمان؛ شاخص قیمت مصرفکننده؛ شاخص قیمت تولیدکننده؛ مدل ARDL؛ مدل فضا-حالت؛ ایران | ||
مراجع | ||
اثنیعشری، ابوالقاسم؛ ندری، کامران؛ ابوالحسنی، اصغر؛ مهرگان، نادر و بابایی سمیرمی، محمدرضا. (1395). «تأثیر تکانههای قیمت نفت بر تورم، رشد و پول، مطالعه موردی ایران»، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 6(22)، 102-185. التجائی، ابراهیم و ارباب افضلی، محمد. (1391). «اثر نامتقارن درآمدهای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایـران: کـاربردی از الگوهای GARCH و SVAR»، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 7، 11-89. امامی، کریم و ادیبپور، مهدی. (1388). «بررسی اثرات نامتقارن شوکهای نفتی بر تولید»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 10، 1-26. بهبودی، داوود؛ متفکرآزاد، محمدعلی و رضازاده، علی. (1388). «تأثیر نوسانات قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی در ایران»، فصلنامه اقتصاد انرژی 6(20)، 31-1. پاشاییفام، رامین، پازوکی، محمدرضا و امیرخانی، پاتریس. (1392). «تبیین و تحلیل تـأثیر نوسـانات قیمـت نفـت اوپـک بـر تـورم کشورهای واردکننده نفت OECD»، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 9، 89-116. جعفریصمیمی، احمد؛ بالونژاد نوری، روزبه و طهرانچیان، امیرمنصور. (1395). «بررسی اثر تکانه درآمدهای نفتی بر تولید و تورم در شرایط وجود چسبندگی در قیمت و دستمزد»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 12(48)، 1-32. جعفریصمیمی، احمد؛ طهرانچیان، امیرمنصور؛ ابراهیمی، ایلناز و بالونژاد نوری، روزبه (1393). «اثر تکانههای پولی و غیرپولی بر تولید و تورم در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی در شرایط اقتصاد باز: مطالعه موردی اقتصاد، ایران»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران،3(10)، 32-1. حسینینسب، ابراهیم و میرکاظمی مود، منا. (1388). «اثر تکانههای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصادی منتخب کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت»، فصلنامهعلوم،اقتصادی، 2(7)، 43-27. حیدری، حسن و صالحیان صالحینژاد، زهرا. (1391). مدلهای حالت فضا و کاربردهای آن در اقتصاد، اولین همایش بینالمللی اقتصادسنجی روشها و کاربردها. خوشاخلاق، رحمان و موسوی محسنی، رضا. (1385). «شوکهای نفتی و پدیده بیماری هلندی در اقتصاد ایران: یک الگوی محاسبهپذیر تعادل عمومی»، مجله تحقیقات اقتصادی، (77)، 117-97. سرزعیم، علی. (1386). «بررسی اثرات تکانههای قیمت نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران»، مطالعات اقتصاد انرژی، 4(51)، 27-12. صوفی مجیدپور، مسعود؛ پورمهر، مهدی. (1394). «ارزیابی اثر افزایش قیمت جهانی نفت بر شاخصهای قیمت تولیدکننده و مصرفکننده در ایران با استفاده از روش داده و ستانده»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 9(2)، 129-111. کمیجانی، اکبر و توکلیان، حسین (1391). «سیاستگذاری پولی تحت سلطه مالی و تورم هدف ضمنی در قالب یـک مـدل تعـادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 8(2)، 87-117. محنتفر، یوسف. (1395). «بررسی تأثیر شوکهای نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران (1350-1390) »، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(17)، 225-242. مقدم، محمدرضا و سزاوار، محمدرضا. (1391). «بررسی تأثیر قیمتهای جهانی نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، 12(47)، 216-197. Álvarez, L. J.; Hurtado, S.; Sánchez, I. & Thomas, C. (2011). “The impact of oil price changes on Spanish and euro area consumer price inflation”. Economic modeling, 28(1-2), 422-431.
Adolfson, M. )2001(. “Export price responses to exogenous exchange rate movements”. Economics Letters, 71(1), 91-96
Berument, H. & Tasci, H. (2002). “Inflationary Effect of Crude Oil Prices in Turkey”. Physica A. 316, 568-580.
Catik, A. N. and Karacuka, M. (2012). “Oil Pass-Through to Domestic Prices in Turkey: Does the Change in Inflation Regime Matter?”, Economic Research, 25(2), 277-296.
Chen, S. Sh. (2009). “Oil price pass-through into inflation”. Energy Economics, 31(1), 126-133.
Choi, S., Furceri, D., Loungani, P., Mishra, S. & Poplawski-Ribeiro, M. (2018). “Oil prices and inflation dynamics: Evidence from advanced and developing economies”. Journal of International Money and Finance, 82, 71-96.
Chou, K. W., Tseng, Y. H. (2011). “Pass-through of oil prices to CPI inflation in Taiwan”. International Research Journal of Finance and Economics, 69, 73-83.
Cologni A., Manera M. (2013). “Exogenous Oil Shocks, Fiscal Policies and Sector Reallocations in Oil Producing Countries”, Energy Economics, 35, 42-57.
De Gregorio, J.; Landerretche, O.; Neilson, Ch.; Broda, Ch.; & Rigobon, R. (2007). “Another pass-through bites the dust? Oil prices and inflation [with comments]”. Economia, 7(2), 155-208.
Dissou, Y. (2010). “Oil Price Shocks: Sectorial and Dynamic Adjustments in A Small-Open Developed and Oil-Exporting Economy”, Energy Policy, 38(1), 562-572.
Fan, Y., Jiao, J-L., Liang, Q-M., Han,Z-Y. & Wei, Y-M. (2007). “The impact of rising international crude oil price on China's economy: an empirical analysis with CGE model”. International Journal of Global Energy, Issues 27(4), 404-424.
Hahn, E (2003). Pass-Through of External Shocks to Euro Area Inflation. Working Paper, No.243, European Central Bank
Ito, K (2008). “Oil price and the Russian economy: A VEC model approach”. International Research Journal of Finance and Economics, 17, 68-74.
Kiptui, M. (2009). Oil price pass-through into inflation in Kenya. African Econometric Society (AES) Conference Proceedings.
Karimli, T.; Jafarova, N.; Aliyeva, H. & Huseynov, S . (2016). Oil price pass-through into inflation: The evidence from oil exporting countries, Graduate Institute of International and Development Studies Working Paper.
LeBlanc, M. & Chinn, M. (2004). Do high oil prices presage inflation?, The evidence from G-5 countries.
Mohanty, D. and John. J. (2015). “’Determinants of inflation in India”. Journal of Asian Economics, 36, 86-96.
Park, J. and Ratti, R. A. (2008). “Oil Price Shocks and Stock Markets in the U.S. and 13 European Countries”, Energy Economics, 30(5), 2587-2608.
Sek, S. K; Teo, X. Q. & Wong, Y. N. (2015). “A comparative study on the effects of oil price changes on inflation”. Procedia Economics and Finance, 26, 630-636.
Sek, S. K. (2017). “Impact of oil price changes on domestic price inflation at disaggregated levels: Evidence from linear and nonlinear ARDL modeling”. Energy, 130, 204-217.
Salisu, A. A., Isaha, K. O.; Oyewoleb, O. J. & Akanni, L.O. (2017). “Modelling oil price-inflation nexus: The role of asymmetries”. Energy, 125, 97-106.
Valcarcel, V. J. and Wohar, M. E. (2013). “Changes in the oil price-inflation pass-through”. Journal of Economics and Business, 68, 24-42. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 575 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 545 |