بررسی علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامی در ایران از منظر کارگزاران حکومت پهلوی: یک پژوهش موضوع‌محور در پروژه تاریخ شفاهی ایران دانشگاه هاروارد | ||
| پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 9، شماره 30، اردیبهشت 1398، صفحه 97-129 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjir.2019.17869.2595 | ||
| نویسندگان | ||
| ابوالفضل اسکندری فاروجی* 1؛ اصغر منتظرالقائم2؛ علی اکبر کجباف3 | ||
| 1دانشجوی دکترای تاریخ انقلاب اسلامی ایران، دانشگاه اصفهان | ||
| 2استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| 3استاد گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| سقوط حکومت‌پهلوی در پی انقلاب‌اسلامی ایران از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران و جهان است. با پیروزی انقلاب‌اسلامی از همان روزهای آغازین بسیاری از کارگزاران حکومت پهلوی، انقلابیون، بازیگران و شاهدان سقوط حکومت پهلوی با انگیزه‌های مختلفی به نگارش خاطرات یا همکاری با پروژه‌های تاریخ شفاهی برای ثبت و ضبط خاطرات خود اقدام کردند. هر یک از آنان از زوایه دید خود به گذشته و بررسی علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامی پرداخته‌اند. در پروژه تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد با بسیاری از کارگزاران حکومت پهلوی با هدف گردآوری تاریخ‌شفاهی عصر پهلوی مصاحبه شده است. از آنجا که کارگزاران حکومت پهلوی به دلیل مناصب و مسئولیت‌های متعدد در آن حکومت، از فضای حاکم بر دربار و دولت عصر پهلوی، سیاست‌ها و برنامه‌های آن آگاهی دارند، نگاه آنها به انقلاب‌اسلامی و علل و عوامل وقوع آن متمایز از دیگران خواهد بود. بنابراین بررسی خاطرات آنها در تاریخ‌نگاری انقلاب‌اسلامی ضروری می‌نماید. فرضیه پژوهش حاضر بر این مبناست، کارگزاران عصر پهلوی مجموعه‌ای از علل و عوامل سیاسی، اداری، اقتصادی و خارجی را در وقوع انقلاب‌اسلامی مؤثر می‌دانند. این مقاله می‌کوشد ضمن معرفی، بررسی و تحلیل ساختاری پروژه تاریخ‌شفاهی ایران، با رویکرد پژوهش موضوع‌محور، علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامی ایران را در تاریخ‌شفاهی کارگزاران حکومت پهلوی بررسی نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انقلاب‌اسلامی؛ کارگزاران حکومت پهلوی؛ تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد؛ پژوهش موضوع‌محور | ||
| مراجع | ||
|
- آبادیان، بهمن (1985)، مصاحبه با آقای بهمن آبادیان، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد1. - ابتهاج، ابوالحسن (1981)، مصاحبه با آقای ابوالحسن ابتهاج، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد4. - ابوالحسنی‌ترقی، مهدی (1390)، نقد و بررسی جایگاه تاریخ‌شفاهی در تاریخ معاصر ایران (1385-1358)، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه اصفهان. - آذر، مهدی (1983)، مصاحبه با آقای مهدی آذر، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد1. - آزموده، حسین (1984)، مصاحبه با آقای حسین آزموده، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 12. - استمپل، جان.دی (1378)، درون انقلاب ایران، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران: خدمات فرهنگی رسا. - آقایان، فیلیکس (1986)، مصاحبه با آقای فیلیکس آقایان، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد1. - اقبال، خسرو (1985)، مصاحبه با آقای خسرو اقبال، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد2. - امیرتیمور، محمدابراهیم (1982)، مصاحبه با آقای محمدابراهیم امیرتیمور، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد،جلد2. - امینی، علی (1376)، خاطرات علی امینی، به کوشش حبیب لاجوردی، تاریخ‌شفاهی ایران، تهران: گفتار. - امینی، علی (1981)، مصاحبه با آقای علی امینی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد1. - باهری، محمد (1982)، مصاحبه با آقای محمد باهری، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد6. - بختیار، شاپور (1380)، خاطرات شاپور بختیار(آخرین نخست‌وزیر رژیم پهلوی)، تهران: زیبا. - بختیار، شاپور (1984)، مصاحبه با آقای شاپور بختیار، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد7. - بقائی، مظفر (1986)، مصاحبه با آقای مظفر بقائی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد5. - بنی‌احمد، احمد (1984)، مصاحبه با آقای احمد بنی‌احمد، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد7. - بهبودی، هدایت‌الله (1383)، «سیر تاریخ‌نگاری انقلاب‌اسلامی»، فصلنامه‌مطالعات‌تاریخی، شماره 5: 8-7. - بهنیا، ابوالحسن (1984)، مصاحبه با آقای ابوالحسن بهنیا، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد7. - پژمان، عیسی (1984)، مصاحبه با آقای عیسی پژمان، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد7. - پهلوی، اشرف (1375)، من و برادرم، تهران: نشر علم. - پهلوی، محمدرضا (1339)، مأموریت برای وطنم، .http://mamooriatbarayevatanam.blogspot.com - پهلوی، محمدرضا (1356)، بسوی تمدن بزرگ، مرکز پژوهش و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی. - پهلوی، محمدرضا (1371)، پاسخ به تاریخ، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران: نشر مترجم. - جفرودی، کاظم (1985)، مصاحبه با آقای کاظم جفرودی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - جم، فریدون (1981)، مصاحبه با آقای فریدون جم، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - حبیب‌اللهی، کمال (1984)، مصاحبه با آقای کمال حبیب‌اللهی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - خردجو، قاسم (1984)، مصاحبه با آقای قاسم خردجو، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - خسروانی(آ)، پرویز (1983)، مصاحبه با آقای پرویز خسروانی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - خسروانی، عطاالله (1983)، مصاحبه با آقای عطاالله خسروانی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 9. - درخشش، محمد (1983)، مصاحبه با آقای محمد درخشش، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 10. - رامبد، هلاکو (1983)، مصاحبه با آقای هلاکو رامبد، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 10. - رمزی‌عطائی، عباس (1985)، مصاحبه با آقای عباس رمزی‌عطائی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 11. - ژیسکاردستن، والری (1368)، قدرت و زندگی: خاطرات یک رئیس‌جمهور، مترجم محمود طلوعی، تهران: پیک ترجمه و نشر. - ساعدی، غلامحسین (1984)، مصاحبه با آقای غلامحسین ساعدی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد11. - سرمست، بهرام و محمد اکبری (1389)، «تأثیر نئوپاتریمونیالیسم بر توسعه‌نیافتگی ایران از سال 1342 تا 1356»، دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، شماره9: 83 -104. - سمیعی، محمدمهدی (1985)، مصاحبه با آقای محمدمهدی سمیعی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 11. - سولیوان، ویلیام (1392)، مأموریت در ایران، مترجم ابراهیم مشفقی‌فر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - شریف‌امامی، جعفر (1380)، خاطرات جعفر شریف‌امامی، ویراستار حبیب لاجوردی، چاپ دوم، تهران: سخن. - شفا، شجاع‌الدین (1379)، جنایات و مکافات، نسخه الکترونیکی دو جلدی. - طوفانیان، حسن (1985)، مصاحبه با آقای حسن طوفانیان، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد،جلد13. - علم، امیراسدالله (1373)، گفتگوهای من با شاه (خاطرات محرمانه امیراسدالله علم)، دوجلد، تهران: طرح‌نو. - علوی‌کیا، حسن (1983)، مصاحبه با آقای حسن علوی‌کیا، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد13. - فردوست، حسین (1369)، ظهور و سقوط سلطنت‌پهلوی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. - فروغی، محمود (1982)، مصاحبه با آقای محمود فروغی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد13. - فوران، جان (1392)، مقاومت شکننده(تاریخ تحولات اجتماعی ایران)، تهران: خدمات فرهنگی رسا. - قره‌باغی، عباس (1364)، اعترافات ژنرال(خاطرات ارتشبد عباس قره‌باغی)، تهران: نشرنی. - مبصر، محسن (1984)، مصاحبه با آقای محسن مبصر، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد15. - مجتهدی، محمدعلی (1986)، مصاحبه با آقای محمدعلی مجتهدی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 16. - مجیدی، عبدالمجید (1985)، مصاحبه با آقای عبدالمجید مجیدی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد16. - محوی، ابوالفتح (بی‌تا)، مصاحبه با آقای ابوالفتح محوی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد16. - مقدم، غلامرضا (1983)، مصاحبه با آقای غلامرضا مقدم، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد17. - ملائی‌توانی، علیرضا (1389)، «چشم‌اندازهای نو در تاریخ‌شفاهی ایران با تأکید بر تاریخ‌نگاری شفاهی»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، دانشگاه الزهرا، سال20، شماره 5: 154-129. - الموتی، مصطفی (1983)، مصاحبه با آقای مصطفی الموتی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 2. - موسوی خمینی، روح اله (امام خمینی(ره)) (1379)، صحیفه امام، جلد21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). - میرفندرسکی، احمد (1984)، مصاحبه با آقای احمد میرفندرسکی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 18. - میلانی، عباس (1392)، نگاهی به شاه، کانادا، پرشین سیرکل. - نهاوندی، هوشنگ (1389)، خمینی در فرانسه، ترجمه دادمهر، امریکا: شرکت کتاب. - نهاوندی، هوشنگ (1985)، مصاحبه با آقای هوشنگ نهاوندی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد19. - نورائی، مرتضی (1382)، مقدمه‌ای بر فلسفه تاریخ‌شفاهی، گنجینه اسناد، شماره 49 و50 : 70-66. - نورائی، مرتضی و ابوالحسنی‌ترقی، مهدی (1394)، تاریخ‌شفاهی و جایگاه آن در تاریخ‌نگاری معاصر ایران 1385-1358، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام. - هاشمی، منوچهر (1985)، مصاحبه با آقای منوچهر هاشمی، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 19. - هاشمی‌نژاد، محسن (1985)، مصاحبه با آقای محسن هاشمی‌نژاد، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد 19. - همایون، داریوش (1385)، صدسال کشاکش با تجدد، هامبورگ: نشر تلاش. - همایون، داریوش (1982)، مصاحبه با آقای داریوش همایون، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، جلد20. - همایون، داریوش (2003)، دیروز و فردا؛ سه گفتار درباره ایران انقلابی، چاپ سوم(الکترونیکی)، تارنمای حزب مشروطه ایران. - یگانه، محمد (1985)، مصاحبه با آقای محمد یگانه، تاریخ‌شفاهی ایران دانشگاه هاروارد، ج20. - Ashraf, Ahmad, (2011). Conspiracy Theories. In Encyclopædia Iranica. Vol. VI. 138–147.
- Federer, Natalie, L. (2015), The Use of Oral History and Narrative Reserch in Broadening The Historical Foundation of The Agricultural Communication Field, Purdue University, PhD thesis of Philosophy.
- https://library.harvard.edu/collections/iranian-oral-history-project.
- Ladjevardi, Habib, (2001), GENERAL INDEX, Iranian Oral HistoryProject.
- National Security Information, (1979), Iran: The Meaning of Moharram.
- Reti, Irene, (2018), Oral History Research and Resources, Library University, https://guides.library.ucsc.edu/oralhist.
- Sampson, Anthony, (1977), The arms bazaar: from Lebanon to Lockheed, United States, Viking Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 845 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 558 |
||