سنجش و مقایسه سرمایه اجتماعی در گونههای متفاوت محلات شهری (نمونه موردی: محله سلطان میر احمد و فین کاشان) | ||
پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
مقاله 3، دوره 7، شماره 13، اسفند 1397، صفحه 61-89 اصل مقاله (631.59 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2019.14664.1384 | ||
نویسندگان | ||
مونا لقمان1؛ زهرا سادات سعیده زرابادی* 2؛ مصطفی بهزادفر3 | ||
1دانشجوی دکترای شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اجتماع محلّی، مناسبترین بستر برای دستیابی به غنای اجتماعی است، بهگونهای که ارزش بافتهای محلات شهری با الگوهای اجتماعی قابلسنجش است. در جریان گذر از مفهوم سنتی برنامهریزی شهری، مفاهیم جدیدی شکل گرفته که ماهیتاً از تبار علومی چون جامعهشناسی نشایت گرفته و تبیین مشکلات مربوط به نقصان هویت و دلبستگی به محلات از سیر پالایش مفاهیمی چون سرمایه اجتماعی میگذرد. هدف پژوهش جاری، بررسی میزان و مقایسه ابعاد سرمایه اجتماعی در محلات، بخصوص در گونههای متفاوت نظیر دو محله سلطان میر احمد و فین کاشان است که بعد از نتیجهگیری بتوان بهعنوان چارچوب سیاستگذاری برای توسعه شهری مورد استفاده قلمداد کرد. روش نمونهگیری در پژوهش حاضر چندمرحلهای و ابزار گردآوری اطلاعات، بهصورت پرسشنامه بوده که اعتبار آن با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت. فرضیات به روش آزمون تفاوت میانگین دو نمونه مستقل (آزمون t) و آزمون کا اسکوئر (chi-square) مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشاندهنده آن است که تفاوت معنیداری در اندازه شبکه روابط اجتماعی در دو گونه محله وجود داشته که روابط گروهی بیشترین نقش را داشته و میزان اعتماد اجتماعی با توجه به ناهمگونی جمعیتی در گونه محله قدیمی در سطح پایینتری قرار داشته است. در چارچوب سیاستگذاری میتوان از سازوکار کیفی روابط، اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی در محلات، با تأکید بر روابط و اعتماد اجتماعی بهره جست. | ||
کلیدواژهها | ||
محلات شهری؛ سرمایه اجتماعی؛ روابط اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ توسعهیافتگی | ||
مراجع | ||
ابارشی، احمد و حسینی، سیدیعقوب (1391). مدلسازی معادلات ساختاری، انتشارات جامعه شناسان، تهران. امیر احمدی،رحمت اله و نوابخش،مهرداد و زنجانی ،حبیب اله(1395). «بررسی نقش سرمایه فرهنگی – اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت های فرسوده شهری مطالعه موردی؛شهر مشهد»، دو فصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، سال پنجم، 8 :123- 143 . ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1387). جامعهشناسی توسعه، انتشارات نشر کلمه، تهران. الوانی، سیدمهدی و نقوی، میرعلی (1381). «سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریهها»، فصلنامه مطالعات مدیریت، 10، 33 و 34: 3-26. باستانی، سوسن (1387). «بررسی سرمایه اجتماعی شبکه در 10 محله تهران: بررسی جایگاه روابط محلی در شبکههای اجتماعی»، مطالعات اجتماعی ایران، 4: 55-74. برغمدی، هادی (1387). «تأثیر تخریب محله غربت بر سرمایه اجتماعی محله خاک سفید»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، 28: 283-263. بوردیو، پیر (1384). شکلهای سرمایه اجتماعی، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه. پاتنام، رابرت (1384). دمکراسی و سنتهای مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور. کلمن ،جیمزسیمویل و بوردیو،پیر و پورتس،آلهاندرو و وافه،کلاس و فوکویاما،فرانسیس و تاجبخش،کیان و پاتنام،رابرت و وولکاک،مایکل (1384). سرمایه اجتماعى، اعتماد، دموکراسى و توسعه، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نـشر شـیرازه. تاجبخش، کیان و ثقفی، مراد و کوهستانی نژاد، مسعود (1382). «سرمایه اجتماعی و سیاستهای اجتماعی (بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران امروز)»، رفاه اجتماعی، 10(3): 155-200. تنهایی، حسین وحضرتی صومعه، زهرا (1388). «بررسی نظری پژوهشهای سرمایه اجتماعی در جامعه ایران»، فصنامه علوم رفتاری: 29-52. توسلی، غلامعباس و موسوی، مرضیه (1384). «مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه های سرمایه اجتماعی». فصلنامه علوم اجتماعی، 4: 1-32. چلبی، مسعود (1385). تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نشر نی. چلبی، مسعود و مبارکی، محمد (1384). «تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان»، فصلنامه جامعهشناسی ایران، 2(6): 3-44. حاجیپور، خلیل (1385). «برنامه ریزی محله مبنا رهیافتی کارآمد درایجاد مدیریت شهری پایدار»، نشریه هنرهای زیبا،7،26: 37-46. خاکپور، براتعلی و مافی، عزتالله و باوان پوری، علیرضا (1388). «نقش سرمایهی اجتماعی در توسعهی پایدار محله (نمونه: کوی سجادیه مشهد)»، مجلّه جغرافیا و توسعهی ناحیهای، 7(12): 55-81. دادپور، سارا (1391). «راهکارهای افزایش سرمایهی اجتماعی در مقیاس خرد در انطباق با اهداف طراحی شهری»، ماهنامه طاق: 62-63. رسولزاده اقدم، صمد و عدلی پور، صمد و عابدینی، صمد (1396). «مطالعه جامعه شناسی رابطه سرمایه اجتماعی با کجروی فرهنگی؛دانشجویان کارشناسی دانشگاه مدنی آذربایجان»، دو فصلنامه علمی پژوهشی جامعه شناسی معاصر، سال هفتم، 12 :23-43. صرافی، مظفر (1379). «شهر پایدار چیست؟»، مجله مدیریت شهری،1،4: 6-13. عبدالهی، مجید (1392). «ارزیابی ابعاد اجتماعی محله های شهری در چارچوب دیدگاه سرمایه اجتماعی؛ موردپژوهی محله های شهر شیراز»، مدیریت شهری، 32: 163-184. فوکویاما، فرانسیس (1385). پایان نظم – سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه غلامعباس توسلی، تهران: حکایت قلم نوین. فیروزآبادی، احمد و ایمانی جاجرمی، حسین (1385). «سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی - اجتماعی در کلان شهر تهران»، رفاه اجتماعی،6،23: 197-224. فیلد، جان (1385). سرمایه اجتماعی، ترجمه احمد رضا اصغرپور ماسوله، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. فیلد، جان (1386). سرمایه اجتماعی، ترجمه احمد رضا اصغرپور ماسوله، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. کشاورزی، اعظم (1394). شناسایی مؤلفههای سرمایه اجتماعی بهمنظور ارائه مدلی مناسب جهت ارتقاء آن در شرکتهای تعاونی استان بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر: پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسیارشد رشته مدیریت آموزشی. گروسی، سعید و نقوی، علی (1387). «سرمایهی اجتماعی و کیفیت زندگی در شهر کرمان»، مجلهی علمی - پژوهشی رفاه اجتماعی،8، 31 و 32: 61-82. گیدنز، آنتونی (1384). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز. ماجدی، سید مسعود و لهساییزاد، عبدالعلی (1385). «بررسی رابطه ی بین متغیرهای زمینهای، سرمایهی اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی مطالعهی موردی درروستاهای استان فارس»، فصلنامه روستا و توسعه، 92: 231. موسوی، میرطاهر (1385). «مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه های سرمایه اجتماعی»، رفاه اجتماعی: 67-92. مهرگان، نادر و دلیری، حسن (1394). «بررسی ارتباط میان سرمایه اجتماعی و توسعه انسانی در استان های ایران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی رشد و توسعه پایدار، 2: 117-136. Blanco, H., and Cambell, T. (2006). Social capital of cities: emerging networks of horizontal assistance. www.elsevier.com.
Bourdieu, P. (1988). Homo Academicus,. Cambridge: Polity Press.
Coleman, J. (1990). Equality and Achievement in Education. Boulder: Westview Press.
Das, R.J. (2005). “Putting social capital in its place”, Capital and Class, 30: 65-79, DOI: 10.1177/030981680609000105.
Friedman, J. (1993). Toward a none euclidion mode of planning, JAPA journal, Autumn, 43-44.
Lin, N. (2001). Building a Network Theory of Social Capital. In Social Capital: Theory and Research. New York: Aldine de Gruyter.
Portes, A. (1998). “Social capital: It’s original and applications in modern sociology”. Annual review of sociology, 24, 1-24.
Santos, J. R. A. (1999). “Cronbach’s alpha: A tool for assessing the reliability of scales”. Journal of extension, 37(2), 1-5.
Varshney, A. (2000). Ethnic Conflicts and Civic Life: Hindus and Muslims in India. New Haven: Yale University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20,465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 644 |