عقلانیت و تأکید بر زبان در نظام فلسفی هابرماس و رورتی | ||
| پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
| مقاله 4، دوره 7، شماره 12، شهریور 1397، صفحه 71-102 اصل مقاله (588.46 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2018.12660.1248 | ||
| نویسندگان | ||
| علی حسینی* 1؛ زهرا رفیع نژاد2 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه دانشگاه یاسوج | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه یاسوج | ||
| چکیده | ||
| جهان امروز سرشار از ایده‌پردازی‌های فراوانی ست که هرکدام در پی حل معضلات جامعه‌ی آرمان‌گرای کنونی است. بشر هماره در پی رسیدن به سعادت و خوشبختی بوده است و در این راه دین‌ها، نحله‌های فلسفی، اجتماعی، ادبی و... گوناگونی سر برآورده‌اند. هدف اصلی این پژوهش بیان دیدگاه ریچارد رورتی و یورگن هابرماس دو فیلسوف-جامعه‌شناس برای ترسیم جامعه‌ای است که در آن بشر به رهایی برسد. نگاه هم‌سو رورتی با هابرماس ما را بر این داشت به نگاهی تطبیقی بین این دو متفکر برای رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب‌تر بپردازیم. تحقیق پیش‌رو به عقلانیت و زبان از دیدگاه این دو متفکر پرداخته که چگونه در جامعه‌ی مدرن برای رهایی از مشکلات تعریفی جدید از عقلانیت مطرح می‌کنند و نیل به مقصود را به کاربرد زبان گره می‌زنند. نظریات این دو فیلسوف در رابطه با عقلانیت و زبان با اندکی اختلاف هدف مشترکی را در برمی‌گیرد؛ و آن هم تفاهم و توافق و آزادی فردی در جوامع است. رورتی فیلسوف پست‌مدرن و هابرماس مدافع پروژه ناتمام مدرنیته راه‌کارهای مشابه و بعضاً متفاوتی در عقلانیت و زبان دارند؛ اما هر دو رویای رهایی از عقل ابزاری نیز دست‌یابی به یک جامعه‌ی آرمانی را در سر می‌پرورانند که این رویا را به عرصه‌ی عمل می‌کشانند. نتایج تحقیق نشان داد آن‌ها مؤلفه‌های عقلانیت و زبان را ابزارهایی برای حل مسائل و مشکلات بشر در جامعه مدرنیته به کار می‌برند و نیز با نفی معنای خاصی از عقلانیت به دنبال جایگزین کردن معنای دیگر عقلانیت به‌عنوان واسطه‌ی امکان ایجاد یک ارتباط و گفتمان فارغ از فشار بیرونی و ترس و تهدید برای رسیدن به هم‌فهمی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عقلانیت؛ زبان؛ واقعیت و توافق بین اذهانی | ||
| مراجع | ||
|
اوث ویت، ویلیام (۱۳۸۶). هابرماس معرفی انتقادی، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر اختران. اباذری، یوسف (۱۳۸۹). خرد جامعه‌شناسی، تهران: نشر طرح نو. اصغری، محمد و سلیمانی، نبی‌الله (۱۳۹۰). «مفهوم زبان در اندیشه ریچارد رورتی»، کتاب ماه فلسفه، شماره ۶: 51-66. اصغری، محمد (۱۳۸۷). «تلاقی پراگماتیسم و پست‌مدرنیسم در فلسفه ریچارد رورتی»، معرفت فلسفی، شماره 2: 165-194. اصغری، محمد (۱۳۸۶). «فلسفه سنتی از نگاه ریچارد رورتی»، پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز، شماره ۲۰۲: 113-142. اکبری تختملشو، جواد (۱۳۹۰). «آرای روش‌شناختی و فلسفی هابرماس»، فلسفه علم، شماره 1: 1-36. پوپر، کارل (۱۳۸۸). ناکجاآباد و خشونت، ترجمه خسرو ناقد، رحمان افشاری، چاپ دوم، تهران: مؤسسه فرهنگی – هنری جهان کتاب. باقری، خسرو (1386). «تأثیر ریچارد رورتی بر نوعملگرایی»، کتاب ماه فلسفه، شماره 6: 35-86. تقوی، محمدعلی (۱۳۸۷). «ریچارد رورتی و عقلانیت مبتنی بر همبستگی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 13: 85-108. توماسن، لاسه (۱۳۹۵). معمای هابرماس، ترجمه محمدرضا غلامی، چاپ اول، تهران: دنیای اقتصاد. حاجی حیدری، حامد (۱۳۸۳). «عقلانیت ارتباطی به جای عقلانیت ابزاری»، راهبرد، شماره 32: 331-366. ریتزر، جورج (۱۳۹۳). نظریه جامعه‌شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی. رورتی، ریچارد (۱۳۸۵). اولویت دموکراسی بر فلسفه، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: نشر طرح نو. رورتی، ریچارد (۱۳۹۳). فلسفه و امید اجتماعی، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، نگار نادری، تهران: نشر نی. رورتی، ریچارد (۱۳۸۵). پیشامد، بازی و همبستگی، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز. رورتی، ریچارد (۱۳۸۶). «پراگماتیسم و نسبی‌گرایی و ضدیت با عقل‌گرایی»، ترجمه سعیده کوکب، کتاب ماه فلسفه، شماره 6: 69-82. رورتی، ریچارد (۱۳۸۹). فلسفه و آیینه‌ی طبیعت، ترجمه مرتضی نوری، تهران: نشر مرکز. رورتی، ریچارد (۱۳۹۲). حقیقت پست مدرن، ترجمه محمد اصغری، چاپ دوم، تهران: انتشارات الهام. زرشناس، شهریار (۱۳۸۷). مبانی نظری غرب مدرن، چاپ سوم، تهران: نشر کتاب صبح. علیخواه، فردین (۱۳۷۶). «کنش ارتباطی و زبان در اندیشه هابرماس»، راهبرد، شماره 13: 71-78. فرهادی، محمد (۱۳۹۲). «زبان، عمل و سوژگی»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره 7: 7-46. محمدی، سید محمد (۱۳۸۶). «هابرماس و پروژه ناتمام مدرنیته»، نامه مفید، شماره 59: 53-66. میلر، پیتر (۱۳۹۴). سوژه، استیلا و قدرت، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، تهران: نشر نی. نوروزی، رضاعلی و شهدادی خواجه عسکری، علی (۱۳۸۵). «درآمدی بر نظریات هابرماس»، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 47: 115-135. نوذری، حسینعلی (۱۳۷۲). جایگاه عقلانیت در اندیشه سیاسی یورگن هابرماس، استاد راهنما حسین بشیریه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. هابرماس، یورگن (۱۳۹۲). نظریه‌ی کنش ارتباطی، ترجمه کمال پولادی، تهران: نشر مرکز. هابرماس، یورگن (۱۳۹۲). دگرگونی ساختار حوزه عمومی، مترجم جمال محمدی، تهران: نشر افکار. Beak, U. (1992). Risk Socity: Towards a New Modernity. Landon: Sage.
Dalton, Thomas Carlyle, Becoming John Dewey: (2001) Dilemmas ao a philosopher & Naturalist, Indiana University Press Date.
Habermas, J. (1973). Theory and Practice, Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1984). the teory of communcative action vol. london: heine man.
Habermas, J. (1987). the teory of communcative action vol. 2. Lifword and System. A Critique of Funcationalist Reason. Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1987). The Philosophical Discourse of Modernity: Twelve Lectures. Cambridge, Mass: MIT Press
Habermas, J. (1994). the past as future, interviwed by michael haller, lincoln: university of nebraska press.
Lance and O leary- Hawthronce. (1997). For instance, Object to Davidson that he is Committed to Verificationism about inter pretation.
Rorty, R. (1998). Achieving Our Country: Leftist Thought in Twentieth Century America (Harvard University press, Cambridge, Mass.
Rorty, R. (1982). Consequences of Progmatism (University of Minnesota, min neapolis, p. 165. See Rorty, Philosophy and the Mirror of Nature. Rorty, R. (1991). Objectivity, Relativism and Truth: Philosophical Papers I. Cambridge: Cambridge University Press.
Rorty, R. )1989(. Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,594 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 865 |
||