تجربه جوانی و تولید فضای اجتماعی: مردمنگاری انتقادی پرسه‌زنی جوانان در فضاهای شهری (مورد مطالعه: خیابان پاسداران شهر سنندج) | ||
| پژوهش های جامعه شناسی معاصر (علمی - پژوهشی) | ||
| مقاله 3، دوره 7، شماره 12، شهریور 1397، صفحه 45-69 اصل مقاله (558.52 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2018.12284.1220 | ||
| نویسندگان | ||
| جمال محمدی* 1؛ جهانگیر محمودی2 | ||
| 1دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان | ||
| 2کارشناسی ارشد جامعه شناسی | ||
| چکیده | ||
| سیطره‌ی سرمایه‌داری بر زندگی روزمره و میل آن به ساماندهی حیات عمومی/خصوصی همواره از رهگذر سازماندهی فضا تحقق یافته است. ازجمله فضاهای سازماندهیشده فضاهای شهریاند که هویتیابی، لذتجویی، معناسازی و کلاً تعاملهای روزمره‌ی افراد را تنظیم و کنترل میکنند. در شهر سنندج خیابان پاسداران یگانه خیابانی است که دارای حالوهوایی متفاوت است. پژوهش حاضر کوشیده است تا این تولید فضای شهری را با تکیه بر دستگاه مفهومی لوفور و به‌کارگیری روش مردمنگاری انتقادی تحلیل کند. برای انجام این کار از چند مجرا وارد میدان مطالعه شدهایم: مصاحبه‌ی عمیق و فوکوس گروپ با پرسهزنان (جوانان ١٨-٣٠ سال)، مشاهده‌ی مستقیم فضا و مشاهده‌ی مشارکتی. تحلیل تماتیک دادهها نشانگر آن است که پراکتیسها، قواعد و بازنمایی‌های فضایی حاکم بر این خیابان از پرسهزنانِ جوان «سوژههایی مدگرا» ساخته و عمل فراخواندن جوانان به پذیرش گفتار مصرفگرایی را با موفقیت انجام میدهد. این فضا با «اِعمال تدابیر خُرد انضباطی» بر جوانان آنها را غرق در زندگی روزمره‌ی خیابانی میکند که تماماً متناسب با قواعد خود فضا شکل گرفته است. جوانان در متن این نوع ساختارها و سامانه‌های فرهنگی حاکم به عمل «نمایش جوانی» (نمایش مردانگی و نمایش زنانگی) دست میزنند؛ اما این عمل گویای هیچگونه مقاومت رادیکالی در برابر قواعد فضا نیست. بهعلاوه، این نمایش جوانی پیوندی ناگسستنی با سنوسال جوانان دارد و همین نشان میدهد که «تجربهکردن زندگی» در این فضا بههیچرو دال بر گشودگی خود فضا نیست. آنچه بر این فضا سیطره دارد ساختارهای اجتماعیِ «مناسبات سرمایه» است که به میانجی ساختارهای فرهنگی حاکم، تجربه جوانی را تولید و بازتولید می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فضای شهری؛ تجربه جوانی؛ پرسه‌زنی؛ سوژه مدگرا؛ ایماژهای مصرفی؛ نمایش جوانی؛ ساختارها و مناسبات سرمایه | ||
| مراجع | ||
|
الدن، استوارت (١٣٩٤). سیاست فضا وجود دارد، زیرا فضا سیاسی است، در درآمدی بر تولید فضا، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: نشر تیسا. بارکر، کریس (١٣٩١). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد، ترجمه مهدی فرجی و نفیسه حمیدی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. بنت، اندی (١٣٨٦). فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمه لیلا جوافشانی، تهران: نشر اختران. توانا، سهیل (١٣٩٤). «پرسه‌زنی، جامعه‌شناسی انتقادی و زندگی روزمره (نمونه موردی: خیابان گلسار شهر رشت)»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 11(41): ٣٩-٦٨. دوسرتو، میشل (١٣٨٢). راه رفتن در شهر، در مطالعات فرهنگی (مجموعه مقالات)، سایمون دورینگ، ترجمه شهریار واقفی‌پور، نیما ملک محمدی، تهران: نشر تلخون رهبری، لادن و شارع‌پور، محمود (١٣٩٣). «جنسیت و حق به شهر: آزمون نظریه لوفور»، جامعه‌شناسی ایران، سال ١٥، شماره 1، 24-46. ژلینتین، آندری (١٣٩٤). تولید فضای هانری لوفور، در درآمدی بر تولید فضا، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: انتشارات تیسا. شفیعی، معصومه و علی‌خواه، فردین (١٣٩٣). «فضا و بازتولید قدرت: مطالعه‌ای درباره تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌های تهران»، تحقیقات فرهنگی ایران، 7 (شماره ١(پیاپی٢٥)): ١٢٢-٩٥. کاظمی، عباس و اباذری، یوسف (١٣٨٣). «زندگی روزمره و مراکز خرید در شهر تهران»، مجله انسان‌شناسی، 3(6): ١١٦-٩٧. کاظمی، عباس (١٣٨٨). پرسه‌زنی و زندگی روزمره ایرانی، تهران: نشر آشیان. گاتدینر، مارک (١٣٩٤). مارکس زمان ما: لوفور و تولید فضا، در درآمدی بر تولید فضا، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: نشر تیسا. لاجوردی، هاله (١٣٨٤). «نظریه‌های زندگی روزمره»، نامه علوم اجتماعی، 26: ١٤٠-١٢٣. لوفور، هانری (١٣٩٤). فضا، فرآورده اجتماعی و ارزش مصرفی، درآمدی بر تولید فضا، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: نشر تیسا. محمدپور، احمد و بهمنی، مریم (١٣٨٩). «زنان، پاساژ و مصرف نشانه‌ها»، دو فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، 12(47): ٤١-٧٢. Habersack, S. (2010). The lived space of the youth: the social production and reproduction of urban space at night in Pune, India, University of Wien.
Highmore, B. (2002). Everyday Life and Cultural Theory, London: Routledge.
Lefebvre, H (1971). Everyday Life in the Modern World, London: Allen Lane the Penguin Press.
Lefebvre, H. (1991). The production of space, Oxford: Blackwell.
Merrifield, A. (2006). Henri Lefebvre: A Critical Introduction, London & New York: Taylor & Francis Group.
Schmidt, C. (2008). Henri Lefebvre Theory of the production of space: Towards a three-dimensional dialectic, in Space, Difference, Everyday life, London: Routledge.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 899 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,259 |
||