مطالعه تطبیقی منابع اجتماعی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ( بررسی موردی دولتهای اصلاحات( دولت های هفتم و هشتم) و اصول گرا (دولت های نهم ودهم)) | ||
| پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 4، دوره 8، شماره 26، اردیبهشت 1397، صفحه 71-94 اصل مقاله (658.35 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjir.2018.14365.2191 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا سیمبر1؛ تاج الدین صالحیان* 2؛ معصومه رادگودرزی3 | ||
| 1استاد تمام گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان | ||
| 2دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان | ||
| 3استادیار دانشگاه گیلان | ||
| چکیده | ||
| امروزه به واسطه ارتباطات وسیع و روزافزون بین کشورها و ملت ها، سیاست خارجی، نقش تعیین کننده ای در سرنوشت آن ها بازی می کند. به همین دلیل، بررسی زوایای گوناگون سیاست خارجی کشورها، جزو دغدغه اندیشمندان حوزه روابط و سیاست بین الملل به شمار می رود. از جمله عوامل مؤثر در شکل گیری سیاست خارجی همه کشورها و از آنجمله جمهوری اسلامی ایران، که کمتر مورد کنکاش واقع شده است، «منابع اجتماعی» است. روشهای گوناگونی برای بررسی سیاست خارجی کشورها وجود دارد.یکی از روش هایی که در سالهای اخیر جهت بررسی سیاست خارجی کشورها مورد استفاده ی اندشمندان قرار گرفته است ، استفاده از چارچوبه ای است که نظریه های روابط بین الملل به دست می دهند. در این مقاله، نویسندگان با بهره گیری از نظریه سازه انگاری، با روش تحلیلی – توصیفی و گردآوری مطالب بصورت کتابخانه ای و استفاده از منابع الکترونیکی، دریافته اند که؛ با توجه به تعدد هسته های اصلی هویتی در ایران (اسلامیت، ایرانیت و تجدد خواهی)، و با توجه به هویت اجتماعی شکل گرفته در هر دوره پس از انقلاب اسلامی و منابع و مولفه های اجتماعی مؤثر در آن هویت، سیاست خارجی نیز دستخوش تحول گردیده، به گونه ای که بعنوان نمونه، در دوره ی موسوم به اصلاحات و اصول گرایی، محورهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران متاثر از منابع و هویت اجتماعی حاکم، با همدیگر متفاوت بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدی: “سیاست خارجی”؛ “جمهوری اسلامی ایران”؛ ” منابع اجتماعی”؛ ” هویت”؛ ” سازه انگاری” | ||
| مراجع | ||
|
- ازغندی، علیرضا (1381)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر قومس. - اسمیت، استیو؛ هدفیلد، امیلیا و دان، تیم (1391)، سیاست خارجی، نظریه‌ها، بازیگران و موارد مطالعاتی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، محسن محمودی و ایوب کریمی، انتشارات سمت، جلد اول. - اشپولر، برتولد (1373)، تاریخ ایران در نخستین قرن اسلام، ترجمه‌ی جواد فلاطوری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - آپتون، جوزف، ام (1361)، نگرشی بر تاریخ ایران نوین، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات نیلوفر. - آقایی، سیدداود و رسولی، الهام (1388)، «سازه‌انگاری و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال اسرائیل»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دوره 39، شماره 1، بهار، 16- 1. - بخشایشی اردستانی، احمد (1379)، اصول سیاست خارجی ج.ا. ایران، تهران: انتشارات آوای نور، چاپ دوم. - بشیریه، حسین (1381)، جامعه شناسی سیاسی، نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشر نی. - بشیریه، حسین، (1385)، دیباچه‌ای بر جامعه شناسی ایران در دوره جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نگاه معاصر. - تاجیک، محمدرضا (1383)، سیاست خارجی؛ عرصه فقدان تصمیم و تدبیر، تهران: فرهنگ گفتمان. - تاجیک، محمدرضا و دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1382)، «الگوهای صدور انقلاب در گفتمان‌های سیاستخارجی ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 27، بهار. - توکلی طرفی، محمد (1382)، تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: نشر تاریخ ایران. - جعفری ولدانی، اصغر ( 1382)، روابط خارجی ایران (بعد از انقلاب اسلامی)، تهران: انتشارات آوای نور. - جوادی ارجمند، محمدجعفر و چابکی، ام البنین (1389)، «هویت و شاخص‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 1، بهار. صفحات 59- 39. - حسینی، محمدتقی (1387)، «تحول نقش ایران و چالش‌های پیش رو»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و دوم، شماره 4. - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1388)(الف)، «منابع ملی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 39، شماره 3، پاییز. - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1388)(ب)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت. - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1395)، کلیات روابط بین‌الملل، تهران: نشر مخاطب. - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و نوری، وحید (1391)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره اصولگرایی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و نوری، وحید (1391)، سیاست خارجی در دوران اصول گرایی، تهران: انتشارات امام صادق(ع). - رسولی ثانی آّبادی، الهام (1390)، هویت و سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران. - رمضانی، روح اله (1380)، چارچوب تحلیلی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی. - سریع القلم، محمود (1369)، «دیدگاهی پیرامون ماهیت نظام بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهارم، شماره 3، پاییز. - صفوی همامی، سیدحمزه (1387)، کالبد شکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). - عشقی، لیلی (1379)، زمانی غیر زمان‌ها: امام، شیعه و ایران، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. - عمیدزنجانی، عباسعلی (1367)، فقه سیاسی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم. - عیوضی، محمدرحیم (1380)، طبقات اجتماعی در رژیم شاه، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - فوزی، یحیی و رمضانی، ملیحه (1388)، «طبقه متوسط جدید و تأثیرات آن در تحولات سیاسی بعد از انقلاباسلامی»، فصلنامه، مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، شماره 17، تابستان، 28- 11. - فولر، گراهام (1373)، قبله‌ی عالم: ژئوپلتیک ایران، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز. - قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران. - کرمی، جهانگیر (1383)، «هویت دولت و سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 18، شماره 1، بهار، 1- 38. - کرمی، جهانگیر (1385)، «تحول نظریه پردازی در سیاست خارجی»، ایراس، مؤسسه فرهنگی مطالعات روسیه و آسیای مرکزی و قفقاز، سال اول، شماره دوم، زمستان. - کوبالکووا، وندولکا (1392)، سیاست خارجی در جهان برساخته، ترجمه مهدی میرمحمدی و علیرضا خسروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - مارش، دیوید و استوکر، جری (1378)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - متقی، ابراهیم و کاظمی حجت (1386)، «سازه‌انگاری، هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» فصلنامه سیاست، دوره 37، شماره 4، 238- 209. - محمدنیا، مهدی (1393)، «سازه انگاری کلی گرا: رهیافتی جامع برای توضیح رفتارهای سیاست خارجی ایران»، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول، بهار. - محمدی، منوچهر (1377)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، اصول و مسائل، تهران: انتشارات دادگستر. - محمدی، منوچهر (1380)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: اصول و مسائل، تهران: نشر دادگستر. - مسعودنیا، حسین و محمدی‌فر، نجات (1390)، «طبقه متوسط جدید در ایران: تهدید یا فرصت» فصلنامه پژوهشی سیاسی- اقتصادی، سال بیست و پنجم، شماره 283، بهار. - مشیرزاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. - مشیرزاده، حمیرا (1389)، «تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر سازه‌انگاری»، در؛ نسرین مصفا، نگاهی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم. - مشیرزاده، حمیرا و مسعودی، حیدرعلی (1388)، «هویت و حوزه‌های مفهومی روابط بین‌الملل»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 39، شماره 4، 269- 251. - نخعی، هادی (1376)، توافق و تزاحم منافع ملی و مصالح اسلامی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. - نقیب زاده، احمد (1388)، تأثیر فرهنگ ملی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه. - ونت، الکساندر (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه. - ونت، الکساندر (1387)، «اقتدارگریزی چیزی است که دولت‌ها خودشان می‌فهمند، ساخت‌های اجتماعی سیاست قدرت»، در اندرو لینکلینز، جامعه و همکاری در روابط بین‌الملل، ترجمه‌ی بهرام مستقیمی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. - یاقوتی، محمدمهدی (1390)، «تحلیل سیاست خارجی و هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و پنجم، شماره 1، بهار. - یزدان فام، محمود (1387)، «مقدمه‌ای بر تحلیل سیاست خارجی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره دوم، شماره مسلسل 40، تابستان. - یزدان فام، محمود (1392)، بررسی متون سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - Fearon, James and Wendt, Alexander, (2002), Rationalism Y. Constructivism: A Skeptical view, in Handbook of International Relations, London, SAGE Publication.
- Haynes, J. (2008), "Religion and foreign policy making in the U.S.A, India and Iran", Third world Quatrerly, 29 (1). 143- 156.
- Hopf, Ted, (2000), "The Promise of Constructivism, in International Relations Theory" In: A. Linklater(ed). International Relations: Critical Concepts in political science London: Routledge.
- Jepperson, Ronald. L, Alexander wendt and peter, J. Katzenestein, (1996), "Norms, Identity, and culture in National security" in; Katzenestein ed, The Culture of National security: Norms and Identity in world politics, New York: Clumbia university press.
- Kahl, C. (1999), "Constructing A separate peace", security studies, Vol. 8, No. 2-3, spring.
- Katzenstein, Peter J. (1996), The Cultur of National Security: Norms and Identity in World politics, New York, Columbia University press.
- Mirbagheri, F. (2004), "shiism and Iran's foreign policy", The Muslim world, 94 (3).
- Morgenthau, Hans. Joashime, (1967), Politics among Nations, The struggle for power and Pease, fifth Edition, Revised, (New York: Alfred A. Knoff).
- Neimeyer, Robert, (2003), "Coherent constructivism", Theory psyehologe, Vol. 13.
- Onuf, Nicolase, (1989), World of our Making: Rules and Rule in social Theory and International Relations, Colombia: university of Carolina press.
- Price, R.M, (1998), "Dangerous liaison? Critical International Theory and Constructive", European Journal of International Relations, Vol. 4, No.3.
- Price, Richard and chiristian Reus- Esmit (1998), "Dangerous liaisons? Critical International Theory and Constructivism" European Journal International Relation, No. 4.
- Reus-Smit, Christian (2001), “Constructivism” Theories of International Relations Burchill Scott and Andrew Link lateer (ed), New York, Palgrave.
- Rittberger, Volker, (2002), Approaches to The foreign policy Derived from International Relations Theories, paper prepared Annual meeting of The International studies, New Orleans: March.
- Smith, Steve, (1997), "New Approaches to International Relations Theory" in: John Baylis and steve Smith (eds), The Globalization of world Politics, Oxford univ, press.
- Wendt, Alexander, (1992), "Anarchy is what states make of it", International organizations, Vol. 46, No. 2. Spring.
- Wendt, Alexander, (1999), Social Theory of International Politics, Cambridge: Cambridge univ, press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 933 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 547 |
||