تحلیل نقش شرکای وارداتی در آسیبپذیریِ تورمی اقتصاد ایران: ارزیابی بر اساس یک مدل تصحیح خطای برداری جهانی (GVECM) | ||
| فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران | ||
| مقاله 7، دوره 7، شماره 25، اردیبهشت 1397، صفحه 131-154 اصل مقاله (900.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/aes.2018.14468.2520 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی حاج امینی* | ||
| استادیار گروه اقتصاد دانشگاه یزد | ||
| چکیده | ||
| اقتصاد ایران به دلیل وابستگی به صادرات نفت، واردات غذا و سهم بالای غذا و انرژی در سبد کالایی، آسیبپذیریِ تورمی زیادی دارد. بر این اساس، تورم ایران نه تنها به‌طور مستقیم از تکانههای قیمت نفت و غذا آسیب میبیند، بلکه از تورم شرکای تجاریاش - به دلیل تأثیرپذیری آنها از تکانههای جهانی- تأثیر میپذیرد که آثار سرریز نامیده میشود. پژوهش حاضر با برآورد مدل تصحیح خطای برداری جهانی(GVECM) شامل 34 کشور برای دوره 4Q1988-1Q2013 این سرریزهایِ تورمی را بررسی میکند. یافتهها بدین شرح است. 1) آثار سرریز تکانه نفت مخالف تأثیر مستقیم آن است، به‌طوری‌که تأثیر اولیه تا حدودی از طریق تورم شرکای تجاری خنثی میشود؛ اما آثار سرریز تکانه قیمت غذا موجب افزایش بیشتر تورم ایران میشود. 2) تورمهای چین و آمریکای لاتین بیشترین حساسیت را نسبت به تکانه قیمت نفت و غذا داشته و از طرف دیگر، تورم ایران بیشترین تأثیر را از تکانههای تورمیِ آنها میپذیرد. پس این کشورها میتوانند آثار سرریز قابل توجهی بر اقتصاد ایران تحمیل کنند. 3) کشورهای توسعهیافته (اروپا، ژاپن و کره جنوبی) به طور معمول تکانههای تورمی نفت و غذا را مهار کرده و آن را به شرکای تجاریشان منتقل نمیکنند. 4)تنوع شرکای وارداتی ایران از اواسط دهه 1380 به نفع تمرکز بر کشورهای درحال‌توسعه و آسیبپذیرتر تغییر کرده است؛ بنابراین پراکنده کردن تجارت خارجی در میان کشورهای توسعهیافته و نوظهور میتواند مصونیت اقتصاد ایران را در برابر تکانههای تورمی آینده بهبود بخشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تورم؛ سرریز؛ شرکای تجاری؛ تصحیح خطای برداری جهانی (GVECM) | ||
| مراجع | ||
|
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، آمار واردات و صادرات، http://www.tccim.ir. اثنی‌عشری، ابوالقاسم؛ ندری، کامران؛ ابوالحسنی، اصغر؛ مهرگان، نادر و بابایی سمیرمی، محمدرضا (1395). «تأثیر تکانههای قیمت نفت بر تورم، رشد و پول، مطالعه موردی ایران»، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 6(22): 85-102. آرمن، سید عزیز؛ قرباننژاد، مجتبی و کفیلی، وحید (1396). «نگاهی دوباره به تورم ایران: رویکرد VARX»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(22): 99-121. پیشبهار، اسماعیل و باغستانی، مریم (1393). «بررسی اثرات اقتصادی شوکهای قیمتی نفت و مواد غذایی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران»، پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 14(3): 45-64. دمیری، فاطمه؛ اسلاملوییان، کریم؛ هادیان، ابراهیم و اکبریان، رضا (1396). «تأثیر تکانه نفتی بر تراز تجاری و متغیرهای کلان اقتصاد ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(23): 35-60. ربیع همدانی، هستی و پدرام، مهدی (1393). «اثر ثروت و فشار هزینه ناشی از شوک قیمت نفت در اقتصاد ایران: یک رویکرد نوکینزی»، پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، 22(70): 246-223. رجبی، مصطفی و کریمی، محدثه (1395). «تحلیل اثرات تکانههای قیمت نفت بر فعالیتهای اقتصادی و سیاستهای پولی در اقتصاد ایران (1392-1369) رویکرد الگوی خود توضیح برداری ساختاری»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(20): 253-274. سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. دادههای سری زمانی و گزارشات اقتصادی سالیانه. سرزعیم، علی (1386). «بررسی اثر تکانههای قیمت نفت بر متغیرهای اقتصادی در یک مدل VAR»، مطالعات انرژی، 4(12): 27-51. کرباسی، علیرضا و نقوی، سمیه (1392). «حساسیت عرضه به تغییر قیمت محصولات کشاورزی در کشورهای منتخب آسیایی»، اقتصاد کشاورزی، 7(1): 1-14. گزارش «کمبود غذا در جهان: سفرههای گران». مجله اقتصاد ایران، خرداد 1387. گمرک جمهوری اسلامی ایران، آمار سالیانه/http://www.irica.gov.ir/Portal/home/?4599 محمدزاده، اعظم و توکلی، اکبر (1392). «بررسی اثر سیاستهای اقتصادی دولت بر شاخص قیمت مصرفکننده- به‌عنوان یک شاخص ثبات اقتصادی کشور- با رویکرد سیستم دینامیکی»، راهبرد اقتصادی، 2(7): 131-151. مقدم، محمدرضا و سزاوار، محمدرضا (1391). «بررسی تأثیر قیمتهای جهانی نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی-ایرانی)، 12(47): 197-216. منظور، داود و توکلنیا، محمدرضا (1381). «تأثیر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران: رویکرد مدلهای خودرگرسیوبرداری»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، 16: 147-173. مهدوی عادلی، محمدحسین؛ قزلباش، اعظم و دانشنیا، محمد (1391). «اثر تغییرات قیمت نفت بر متغیرهای عمده کلان اقتصاد ایران»، اقتصاد محیط‌زیست و انرژی، 1(3): 131-170. مهرآرا، محسن؛ طیبنیا، علی و دهنوی، جلال (1391). «بررسی عوامل تأثیرگذار بر تورم در اقتصاد ایران با استفاده از الگوی سری زمانی غیرخطی نوع STR»، تحقیقات اقتصادی، 47(4): 221-242. نادری، اسماعیل؛ گندلی علیخانی، نادیا و امیری، اشکان (1393). «آیا قیمت نفت از نرخ تورم در ایران عبور میکند؟»، انرژی ایران، 17(2): 139-158. همتی، عبدالناصر و مباشرپور، علیرضا (1388). «شناسه تکانههای قیمت نفت، عرضه و تقاضای کل در اقتصاد ایران با استفاده از VAR ساختاری»، مطالعات انرژی، 23: 71-90. British Petroleum Company. BP Statistical Review of World Energy. http://www.bp.com/statisticalreview.
Chen, S. S. (2009). “Oil price pass-through into inflation”, Energy Economics, 31: 126-133.
Cheung, C. (2009). Are commodity prices useful leading indicators of inflation?, Bank of Canada Discussion Paper 2009-5.
Chudik, A. and Smith, A. (2013). The GVAR approach and the dominance of the US economy. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute Working Paper No. 136.
Ciner, C. (2011). “Commodity prices and inflation: Testing in the frequency Domain”. Research in International Business and Finance, 25: 229-237.
di Mauro, F. and Pesaran, M.H. (2013). The GVAR Handbook: Structure and applications of a macro model of the global economy for policy analysi, S. OUP Catalogue, Oxford University Press.
di Mauro, F.; Smith, L.V.; Dees, S. and Pesaran, M.H. (2007). “Exploring the international linkages of the euro area: a global VAR analysis”. Journal of Applied Econometrics, 22(1): 1-38.
Duma, N., (2008). Pass-Through of external shocks to inflation in Sri Lanka. IMF Working Paper, WP/08/78.
Food and Agriculture Organization, http://www.fao.org/faostat/en/#data.
Galesi, A. and Lombardi, M.J. (2013). External shocks and international inflation linkages. Chapter 5 in The GVAR Handbook: Structure and applications of a macro model of the global economy for policy analysis. OUP Catalogue, Oxford University Press.
Garratt, A.; Lee, K.C.; Pesaran, M.H. and Shin, Y. (2006). Global and national macroeconometric modelling: A long-run structural approach. OUP Catalogue, Oxford University Press.
Harbo, I.; Johansen, S.; Nielsen, B. and Rahbek, A. (1998). “Asymptotic inference on cointegrating rank in partial systems”. Journal of Business & Economic Statistics, 16: 388-399.
Hylleberg, S.; Engle, R.F.; Granger, C.W.J. and Yoo, B.S. (1990). “Seasonal integration and cointegration”. Journal of Econometrics, 44: 215-238.
Johansen, S. (1988). “Statistical analysis of cointegration vectors”. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3): 231-254.
Johansen, S. (1992). “Testing weak exogeneity and the order of cointegration in UK money demand data”. Journal of Policy Modeling, 14(3): 313-334.
Lee, K. and Pesaran, M.H. (1993). “Persistence profiles and business cycle fluctuations in a disaggregated model of UK output growth”. Ricerche Economiche, 47: 293-322.
MacKinnon, J.G.; Haug, A.A. and Michelis, L. (1999). “Numerical distribution functions of likelihood ratio tests for cointegration”. Journal of Applied Econometrics, 14(5): 563-577.
McCarthy, J. (2007). “Pass-through of Exchange Rates and Import Prices to Domestic Inflation in Some Industrialized Economies”. Eastern Economic Journal, 33(4): 511-537.
Mohanty, D. and John, J. (2015). “Determinants of inflation in India”. Journal of Asian Economic, 36: 86-96.
Osorio, C. and Unsal, D.F. (2013). “Inflation dynamics in Asia: Causes, changes, and spillovers from China”. Journal of Asian Economics, 24: 26-40.
Pesaran, M.H.; Schuermann, T. and Smith, L.V. (2009). “Forecasting economic and financial variables with global VARs”. International Journal of Forecasting, 25: 642-675.
Pesaran, M.H.; Schuermann, T. and Weiner, S.M. (2004). “Modelling regional interdependencies using a global errorcorrecting macroeconometric model”. Journal of Business and Economic Statistics, 22: 129-162.
Romero, R. (2008). Monetary Policy in Oil-Producing Economies. Mimeo, Princeton University.
Salehi Esfahani, H.; Mohaddes, K. and Pesaran, M.H. (2012). “Oil exports and the Iranian economy”. The Quarterly Review of Economics and Finance, 53(3): 221-237.
Shioji, E., Uchino, T., (2010). Pass-through of oil prices to Japanese domestic prices. NBER working paper No. 15888.
World Bank, https://data.worldbank.org.
World Economic Forum, (2005-2015). Global Risks Report. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 858 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 705 |
||