گونه شناسی و طبقه بندی فرهنگ سفالی سیلک III6-7 در پرتو یافته های کارگاه جنوبی محوطه ی میمنت آباد | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 11، آبان 1395، صفحه 57-74 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2016.1739 | ||
نویسندگان | ||
روح الله یوسفی زشک1؛ مجید ضیغمی2؛ خلیل الله بیک محمدی* 3؛ سعید باقی زاده4؛ نسرین بیک محمدی5؛ مهدی گلچه6 | ||
1استادیار گروه باستان شناسی دانگاه آزاد ورامین-پیشوا | ||
2دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا. | ||
3دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی. | ||
4دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی. | ||
5دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان. | ||
6دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ابهر | ||
چکیده | ||
پژوهشهای باستانشناسی در تپهی میمنتآباد به سال 1389 هـ.ش. با هدف لایهنگاری انجام گرفت که در نهایت منجر به شناسایی ادوار فرهنگی مختلف موجود در این تپه گردید. تپهی میمنتآباد، شامل دو برجستگی اصلی شمالی و جنوبی است. در خِلال مطالعات تپهی میمنتآباد بر اساس لایهنگاری انجام شده، یک دورهی فرهنگی استقراری اصلی مسوسنگ جدید شناسایی شده است. کاوش لایهنگاری در تپهی میمنتآباد و ارائهی جدول گاهنگاری نسبی آن منجر شد تا اطلاعات جدیدی از دورههای فرهنگی و بهویژه در مورد عصر مسوسنگ جدید و فرهنگ سیلک III6-7 و سیلک IV1 در این تپه آشکار گردد. از اهداف دنبال شده در پژوهش حاضر، با در نظر گرفتن دو برجستگی مجزا از هم که از نظر توالی گاهشناختی در امتداد هم و در طی دورههای زمانی متفاوت سکونت داشتهاند، ارائهی گاهنگاری تپهی جنوبی با تکیه بر یافتههای سفالی بوده تا بتواند تصویر مناسبتری از فرآیند تحولات گاهشناختی را ارائه نماید. حال سؤال این است که چه قرابت فرهنگی و زمانی، بین تپهی جنوبی میمنتآباد با سایر استقرارهای همجوار خود در مرکز فلات ایران وجود داشته است؟ مطالعهی گونهشناختی یافتههای باستانشناسی میمنتآباد، نشانگر شباهتهای نزدیکی میان مراحل استقراری این محوطه با فرهنگهای شناختهشدهی مرکز فلات از دشت قزوین تا کاشان در نیمهی هزارهی چهارم ق.م. و اواخر آن است. از آنجاییکه تاکنون تنها مرجع سفالهای دورهی سیلک III6-7 گزارش کاوش تپهی سیلکجنوبی بوده است؛ طبقهبندی سفالهای دورهی مسوسنگ جدید این محوطه میتواند در مطالعات آتی راهگشا باشد. بنابر مطالعات، مراحل استقراری I تا IIb میمنتآباد قابلمقایسه با تپههای قبرستان IV6-4، سیلک III6، سگزآباد، اسماعیلآباد و شیذر بوده و مرحلهی استقراری III0 آن، قابلمقایسه با تپههای قبرستان IV6-4، سیلک III7، سگزآباد، اسماعیلآباد، شیذر و اریسمان B است. پژوهش پیشِرو با روش توصیف و طبقهبندی، به مطالعهی سفالهای مربوط به دورهی مسوسنگ جدید تپهی میمنتآباد پرداخته است که با سایر سفالهای مشابه دیگر مناطق از جنبههای مختلف مقایسه هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
فلات مرکزی؛ میمنت آباد؛ مس سنگی جدید؛ سیلک III6-7 | ||
مراجع | ||
- دارک، کن، 1379، مبانی نظری باستانشناسی، ترجمه: کامیار عبدی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران. - رحیمی، قاسم، 1390، «طبقهبندی و گونهشناسی یافتههای باستانشناختی دورهی آغازشهرنشینی بر اساس بررسی روشمند محوطهی میمنتآباد (میمونآباد)، رباطکریم»، پایاننامهی کارشناسیارشد باستانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران (منتشر نشده). - طلایی، حسن، 1385، عصر مفرغ ایران، انتشارات سمت، تهران. - علیبیگی، سجاد، 1385، «گزارش تعیین حریم محوطهی باستانی میمنتآباد شهرستان رباطکریم»، آرشیو سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان تهران (منتشر نشده). - فاضلینشلی، حسن، 1380، «بررسیهای باستانشناسی در دشت تهران»، مجلهی علمی-پژوهشی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 84، شمارهی 160، صص 197-216. - فاضلینشلی، حسن، دارابی، حجت، فلاحیان، یوسف، 1390، «گاهنگاری مطلق و نسبی تپهی سگزآباد دشت قزوین»، مجلهی مطالعات باستانشناسی، دوره 3، شمارهی 1، تابستان، صص 133-159. - کامبخشفرد، سیفالله، 1383، سفال و سفالگری در ایران، از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر، انتشارات ققنوس، چاپ دوم، تهران. - گیرشمن، رومن، 1983، سیلک کاشان، ج اول، تهران، ترجمه: اصغر کریمی، سازمان میراثفرهنگی کشور. - مجیدزاده، یوسف، 1370، «باستانشناسی و سفال»، مجلهی باستانشناسی و تاریخ، سال پنجم، شمارهی دوم، شماره پیاپی 10، صص 7-14. - مجیدزاده، یوسف، 1389، کاوشهای محوطهی باستانی ازبکی، ج اول، هنر و معماری، ادارهی کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان تهران، تهران. - مجیدزاده، یوسف، 1389، کاوشهای محوطهی باستانی ازبکی، ج. دوم: سفال، ادارهی کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان تهران، تهران. - ملکشهمیرزادی، صادق، 1378، ایران در پیشازتاریخ، باستانشناسی ایران از آغاز تا سپیده دم شهرنشینی، پژوهشکدهی باستانشناسی، پژوهشگاه میراثفرهنگی، تهران. - ملکشهمیرزادی، صادق، 1384، واژهنامهی باستانشناسی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم، تهران. - یوسفیزُشک، روحالله، 1389، «گزارش لایهنگاری محوطهی میمنتآباد- رباطکریم»، آرشیو پژوهشکدهی باستانشناسی، تهران (منتشر نشده).
- Alden, J. R., 1982, “Trade and Politics in Proto-Elamite Iran”, Curent Anthropology, Washington DC: Smithsonian, 23: 613-640
- Arnold, D. E., 1985, Ceramic Theory and Cultural Process, Cambridge University Press.
- Fazeli Nashli, H., Valipour, H. R. and Azizi Kharanaghi, M.H., 2013, “The Late Chalcolithic and early Bronze age in the Qazvin and Tehran Plains; A Chronological Perspective”, in Ancient Iran and Its Neighbours, Local developments and Long-range interactions in the fourth Millenium B.C., Edited by Cameron A. Petrie, BIPS, Pp. 107-131.
- Ghirshman, R., 1939, Fouilles de Sialk, Volume I, Geuthner, Paris.
- Kohl, P., 1978, “Western Asian Trade in the Third Millennium B.C.”, Current Anthropology: 19, pp. 463-92.
- La Brun, A., 1971, “Recherches Stratigraphiques a L'Acropole de Suse (1969-1971)”, DAFI 1: 163-216.
- Lamberg-Karlovsky, C., 1970, Excavation at Tepe Yahya, Iran; Progress Report I, Cambridge, Massachusete.
- Majidzadeh, Y., 1976, The Early Prehistoric Cultures of the Central Plateau of Iran. An Archaeological History of its Development during the Fifth and Fourth Millennia B.C., Ph.D. diss., University of Chicago, 1976.
- Orton, C., Tyers, p., & Vince, A., 2007, Pottery in Archaeology”, Cambridge university press.
- Nokandeh, G., 2010, “Neue Untersuchungen zur Sialk III-Periode im zentraliranischen Hochland: auf der Grundlage der Ergebnisse des, Sialk Reconsideration Project”, unpublished Ph.D. dissertation, Verlag im Internet GmbH, Berlin.
- Priestman, S., 2007, “Classification of Sassanian Pottery from Gorgan Plain”, Gorgan wall base, the great wall of gorgan project, unpublished report.
- Rice, Prudence, M., 1987, Pottery Analysis; A Sourcebook, University of Chicago Press, Chicago.
- Rothman, M., & Gopnik, H., 2011, On the High Road, the Hitory of Godin Tepe, Iran, Mazda Publisher, Torento, Canada.
- Rouse, I., 1960, “The Classification of Artifacts in Archaeology”, Ameican Antiquity, Vol. 25, No. 3 (Jan., 1960), 313-323.
- Shepard, A. O., 1956, “Ceramics for the archaeologist”, Carnegie Institute of Washington, Publication, No. 609. Washington, DC. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,413 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,438 |