تساوی حقوق در بستر قانون اساسی ایران و نهجالبلاغه | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 8، دوره 4، شماره 15، آذر 1395، صفحه 117-133 اصل مقاله (551.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2016.1650 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین گلی* 1؛ محمدمهدی اله وردیها2؛ علیرضا کاوند3 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک | ||
| 2استادیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور، واحد قزوین | ||
| 3استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم | ||
| چکیده | ||
| موضوع تساوی حقوق از جمله مسائلی است که همواره مورد توجه اندیشمندان و مصلحان تاریخ بشر، بهویژه امام علی(ع) بوده است؛ بهطوریکه در سخنان آن حضرت، زوایای این موضوع بسیار مهم، موج می‌زند. از دیرباز، نگرش‌های مختلف به تساوی حقوق، باعث تفاوت دیدگاه‌ها نسبت به مسأله تساوی حقوق شده است؛ در قانون اساسی ایران، اصل 3، 19، 20، 34 و 35 به مسأله تساوی حقوق پرداخته‌شده و بر مبنای آموزه‌های حقوقی و مدیریتی نهجالبلاغه، می‌توان مبانی دینی- حقوقی این اصول را بهتر درک کرد و دقیقتر تحلیل نمود. نگاه امام علی(ع) دارای ویژگی‌ها و خصوصیاتی است که آن را از سایر نظرات، متمایز و برجسته می‌سازد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر سیره امام علی(ع) و سخنان ایشان بهویژه در نهجالبلاغه بدین یافته‌های مهم دست یافته است: 1- از نظرگاه امام علی(ع)، حقوق نه ناشی از اراده اجتماع یا قدرت‌ها و نه ناشی از سیر تاریخی است، بلکه برخاسته از تکوین عالم خلقت و سرشت هستی است و ریشه در وحی دارد؛ 2- تساوی حقوق، به مفهوم داشتن امکانات یا موقعیت‌های برابر نیست بلکه به معنای امکان بهره‌برداری مساوی، طبق استعداد‌ها و توانمندی‌های افراد یک جامعه است 3- تساوی در کرامت انسانی و بهره‌برداری از امکانات و همچنین اجرای قانون، امری معقول و منطقی است، ولی اعتقاد به تساوی محض در شغل‌ها نامعقول و غیرطبیعی می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهجالبلاغه؛ تساوی حقوق؛ قانون اساسی؛ عدالت؛ اسلام | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - نهجالبلاغه. (1388). ترجمه: محمد دشتی، قم: وجدانی. - ابنابیالحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید. (1967). شرح نهجالبلاغه. بیروت: دارالکتب العربیه، الطبعة الثانیه. - ابن سلامه القضاعی، ابوعبداللهمحمد. (1401). دستور معالم الحکم و مأثور مکارم الشیم. بیروت: دارالکتاب العربی. - ابن شهرآشوب، محمدبنعلی. (1379). مناقب آل أبی طالب(ع). قم: مؤسسة انتشارات علامه. - ابن منظور، محمدبنمکرم. (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر. - اسماعیل‌زاده، محمد. (1393). بررسی عدالت از دیدگاه امام علی(ع) با تکیه بر نهجالبلاغه. تهران: موسسه قرآن و نهجالبلاغه. - افلاطون. (1381). جمهوری. ترجمه: فؤاد روحانی. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی. - آمدی، عبدالواحد. (بیتا). غررالحکم. ترجمه: محمدعلی انصاری، قم: دارالکتاب. - بهشتی، احمد. (1388). «اندیشههای علوی در نامههای نهجالبلاغه؛ نامه 43؛ بخش چهارم: تساوی حقوق». درسهایی از مکتب اسلام. سال چهل و نهم، شماره 5: 26-19. - شریعتی، سعید. (1384). حقوق ملت و دولت در قانون اساسی. تهران: کانون اندیشه جوان. - طباطبایی مؤتمنی، منوچهر. (1380). حقوق اساسی. تهران: میزان. - طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1363). المیزان فی تفسیر القرآن. مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی، تهران: بنیاد علمی فرهنگی علامه طباطبائی. - عنایت، حمید. (1372). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب. تهران: زمستان. - فروغی، محمدعلی. (1367). سیر حکمت در اروپا. تهران: زوار. - قاضی، ابوالفضل. (1370). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران. - کاپلستون، فردریک. (1370). تاریخ فلسفه. ترجمه: جلالالدین مجتبوی، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی. - کاتوزیان، ناصر. (1385). مقدمه علم حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار. - کلینی رازی، ابوجعفرمحمدبن یعقوببناسحاق. (1363). الکافی. تصحیح: علیاکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - گروه نویسندگان. (1364). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی. تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی. - مجد (واحد پژوهش). (۱۳۷۸). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: م‍ج‍م‍ع علمی و فرهنگی مجد. - مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (بیتا). بحارالانوار. بیجا: دار احیاء التراث العربی. - مدنی، سید جلال. (1389). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: پایدار. - مولوی، محمد. (1395). «اصـول و مبـانی اخـلاقی سیاسـت در دیـدگاه امـام علی(ع)». پژوهـشنامه نهجالبلاغه. شماره 14: 18-1. - Lombroso, C. (1876). L'Uomo Delinquente, Mila.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,704 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,087 |
||