بررسی آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی ناشی از محدودیت عرضه در زیربخش‌های صنعت بر سایر بخش‌های اقتصادی با استفاده از الگوی اصلاح‌شده ماتریس حسابداری اجتماعی عرضه محور | ||
| فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران | ||
| مقاله 7، دوره 5، شماره 19، آبان 1395، صفحه 155-185 اصل مقاله (787.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/aes.2016.1602 | ||
| نویسندگان | ||
| علی فریدزاد* 1؛ پریسا مهاجری2 | ||
| 1استادیار گروه اقتصاد انرژی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2استادیار گروه اقتصاد نظری دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| چکیده | ||
| محاسبات حاکی از آن است که حدود 60 درصد از کل واردات واسطه‌ای به‌طور مستقیم توسط زیربخش‌های صنعت و در فرآیند تولید آنها استفاده می‌شود. در این مقاله با به‌کارگیری ماتریس حسابداری اجتماعی به هنگام شده سال 1390 مرکز پژوهش‌های مجلس و در قالب الگوی اصلاح‌شده ماتریس حسابداری اجتماعی عرضه محور با رویکرد مقداری (تولید)، این پرسش مهم مورد بررسی قرار گرفته است که اگر محدودیتی در عرضه (یا واردات) هر یک از زیربخش‌های صنعت رخ دهد، چه آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی در پی خواهد داشت. نتایج محاسبات صورت گرفته در بخش آثار و تبعات ناشی از محدودیت عرضه در زیربخش‌های صنعت حاکی از آن است که نخست، بیشترین محدودیت عرضه واردات واسطه در بخش ساخت کک، فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی رخ می‌دهد که با کاهش 87 هزار میلیارد ریالی، بالاترین میزان کاهش تولید را در کل اقتصاد ایجاد می‌نماید. همچنین در تمامی سناریوها، به‌جز محدودیت واردات واسطه در بخش صنایع غذایی و آشامیدنی، مازاد عملیاتی بیشترین سهم را در کاهش درآمد عوامل تولید به خود اختصاص داده است که تقریباً بیش از 50 درصد از کل کاهش درآمد عوامل تولید را شامل می‌گردد. درآمد مختلط نیز پس از مازاد عملیاتی ناخالص بیشترین سهم از کاهش درآمد عوامل تولید را به خود اختصاص داده است. در تمامی زیربخش‌های صنعت که با محدودیت واردات واسطه مواجه بوده‌اند، به‌جز بخش ساخت کک، تولید فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی، در سایر موارد مطابق انتظار خانوارهای شهری بیشترین کاهش درآمد را نسبت به خانوارهای روستایی و شرکت‌ها تجربه کرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محدودیت عرضه؛ الگوی اصلاح‌شده ماتریس حسابداری اجتماعی؛ ضرایب فزاینده تقاضا به تولید؛ ضرایب فزاینده تولید به تولید | ||
| مراجع | ||
|
انصاری، وحیده؛ سلامی، حبیب‌الله و صالح، ایرج (1390)، «منابع رشد در بخش کشاورزی ایران: تحلیلی در چارچوب جداول داده-ستانده»، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 2، شماره 1: 17-1. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی، قابل‌دسترس در سایت www.cbi.ir. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، آمارها و داده‌های اقتصادی، گزیده آمارهای اقتصادی، تراز پرداخت‌ها در سال‌های مختلف، قابل‌دسترسی در سایت www.cbi.ir. بانوئی، علی‌اصغر (1391)؛ «ارزیابی شقوق مختلف نحوه منظور کردن واردات و روش‌های تفکیک آن با تأکید بر جدول متقارن سال 1380»، فصلنامه سیاستگذاری اقتصادی، دوره 4، شماره 8: 31-74. بانوئی، علی‌اصغر (1390)؛ «آثار کاهش تولید بخش کشاورزی بر تولید سایر بخش‌ها در قالب الگوهای مختلط با تأکید بر شرایط متعارف و ویژه»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 79: 186-155. بانوئی، علی‌اصغر و مؤمنی، فرشاد (1389)؛ «تحلیل‌های ضرایب فزاینده رشد و توزیع درآمد در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی، مورد ایران و کشورهای منتخب»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، شماره 7: 173-168. بانوئی، علی‌اصغر؛ آماده، حمید؛ ورمزیار، حسن و کرمی، مهدی (1389) «تدوین ماتریس حسابداری اجتماعی کشاورزی برای سال 1385 اقتصاد ایران»، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی. بانوئی، علی‌اصغر (1389)؛ «مأخذشناسی نیم‌قرن جدول داده-ستانده و کاربردهای آن در ایران»، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، تهران. بانوئی، علی‌اصغر و پروین، سهیلا (1387)؛ «تحلیل سیاستی آثار حذف یارانه کالاهای اساسی بر شاخص هزینه زندگی خانوارهای شهری و روستایی در چارچوب تحلیل مسیر ساختاری»، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره 5، شماره 4، زمستان 1387: 33-1. بانوئی، علی‌اصغر و عرب‌مازار یزدی، علی (1383)؛ «اهمیت مقوله توزیع درآمد و ابعاد آن در ماتریس حسابداری اجتماعی»، فصلنامه اقتصاد و جامعه، شماره دوم: 179-160. پرمه، زورار؛ ملکی، بهنام؛ بانوئی، علی‌اصغر؛ اندایش، یعقوب و کرمی، مهدی (1390)؛ «برآورد اثرات طرح تحول هدفمندسازی یارانه حامل‌های انرژی بر سطح قیمت کالاها و خدمات»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 58: 32-1. پروین، سهیلا؛ بانوئی، علی‌اصغر؛ کرمی، مهدی و آزاد، سید ایمان (1388)؛ «تحلیل ساختار مسیر تغییرات درآمد پس از حذف یارانه کالاهای اساسی (مطالعه موردی اقتصاد ایران) با استفاده از ماتریس حسابداری و اجتماعی»، انتشارات پاراگراف. حیدری، خلیل و پرمه، زورار (1389)؛ «برآورد آثار اصلاح قیمت نان و حامل‌های انرژی روی سبد هزینه خانوار»، فصلنامه راهبرد (ویژه اقتصادی)، شماره 57، سال نوزدهم: 195-181. خالقی، سعیده؛ بزازان، فاطمه و مدنی شیما (1394)؛ «اثر تغییر اقلیم بر تولید بخش کشاورزی و بر اقتصاد ایران (رویکرد ماتریس حسابداری اجتماعی)»، فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 7، شماره 25: 135-113. سلامی، حبیب‌الله (1382)؛ «تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی؛ راهنمایی برای تخصیص اعتبارات بانکی»، همایش تأمین مالی کشاورزی، تجربه‌ها و درس‌ها به مناسبت هفتادمین سال تأسیس بانک کشاورزی، خرداد 1382، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. سلامی، حبیب‌الله و پرمه، زورار (1380)؛ «اثرات افزایش صادرات بخش کشاورزی و صنعت بر اقتصاد ایران: تحلیلی در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 59: 181-149. فریدزاد، علی؛ بانوئی، علی‌اصغر؛ مؤمنی، فرشاد و آماده حمید (1391)؛ «بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی محدودیت عرضه فرآورده‌های نفتی با استفاده از الگوی مختلط ماتریس حسابداری اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 10: 123-99. فریدزاد، علی؛ پروین، سهیلا و بانوئی، علی‌اصغر (1390)؛ «اثرات قیمتی مالیات بر ارزش‌افزوده با استفاده از تکنیک داده-ستانده (مورد ایران)»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال شانزدهم، شماره 47: 127-105. کیایی‌ها، محمدمهدی (1389)؛ «بررسی توزیع درآمد در چارچوب ضرایب فزاینده قیمت ثابت بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی»، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی. گلشاهی، محمد (1390)؛ «ارزیابی اثر اقتصادی سیاست کنترل مصرف گاز در ایران با استفاده از الگوی SAM»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی. فریدزاد، علی؛ بانوئی، علی‌اصغر؛ مؤمنی، فرشاد و آماده، حمید (1393)؛ «تحلیل سیاستی آثار و تبعات قیمتی محدودیت عرضه فرآورده‌های نفتی با استفاده از الگوی اصلاح‌شده ماتریس حسابداری اجتماعی عرضه‌محور»، فصلنامه مجلس و راهبرد، دوره 21، شماره 79: 153-184. مهاجری، پریسا و فریدزاد، علی (1393)، «سنجش آسیب‌پذیری بخش‌های اقتصادی از محدودیت واردات؛ کاربردی از ماتریس حسابداری اجتماعی در شرایط متعارف و ویژه اقتصادی»، سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی، دوره 2، شماره 4، زمستان 1393. مهاجری، پریسا و موسوی نیک، سیدهادی (1391)، «سنجش میزان آسیب‌پذیری بخش‌های مختلف اقتصادی از محدودیت واردات»، دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شماره اسلامی، شماره 12701. Banouei, A. A.; Karami, M.; Azad, S. I. and Banouei, J. (2010); "Assessing the Impact of Potential Sudden Reduction of the Supply of Petroleum on the Different Sectros of the Iranian Economy", 18th International Input-Output Conference, Sydney, Australia, 20-25 June, 2010.
Elser, D. and Roberts, D. (2002); "The Employment and Output Effects of Changing Patterns of Afforestation in Scotland", Journal of Agricultural Economics, Vol.35, No.1: 65-81.
Fernandez-Macho, J.; Gallastegui, C. and Gonzalez, P. (2008); "Economic Impacts of TAC Regulation: A Supply-Driven SAM Approach", Fisheries Research, No.90: 225-234.
Hortono, D. and Resosudarmo, B.P. (2008); "The Economy-Wide Impact of Controlling energy Consumption in Indonesia: An Analysis Using a Social Accounting Matrix Framework", Energy Policy, Vo.36: 1404-1419.
Miller, R.E. and Blair P.D. (2009); "Input-Output Analysis: Foundations and Extensions", Cambridge University Press, New York (Second Edition).
Resosudarmo, B. P. and Thorbecke, E. (1996); "The Impact of Envirnomental Policies on Household Incomes for Different Socio-Economic Classes: The Case of Air Pollutants in Indonesia", Ecological Economics, Vol.17, pp:83-94.
Rich, K. M., Winter-Nelson, A. and Nelson G. C. (1997); "Political Feasibility of Structural Adjustment in Africa: An Application of SAM Mixed Multipliers", World Development, Vol.25, No.12, pp:2150-2114.
Roberts, D. (1994); "A Modified Leontief Model for Analysing the Impact of Milk Quotas on the Wider Economy", Journal of Agricultural Economics, Vol.45, No.1: 90-101. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,069 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,032 |
||