- آذرنوش، مسعود، 1383، «کاوش‌های لایه‌شناختی تپه هگمتانه (گزارش توصیفی فصل نخست)»، پژوهشکده باستان‌شناسی، (منتشر نشده).

- آذرنوش، مسعود، 1384، «کاوش های لایه شناختی تپه هگمتانه (گزارش توصیفی فصل دوم)»، پژوهشکده باستان‌شناسی، (منتشر نشده).

- آذرنوش، مسعود، 1385، «کاوش‌های لایه‌شناختی تپه هگمتانه (گزارش توصیفی فصل سوم)»، پژوهشکده باستان‌شناسی، (منتشر نشده).

- آذرنوش، مسعود، 1386، «گزارش مقدماتی کاوش‌های لایه‌شناختی تپه هگمتانه - همدان»، گزارش‌های باستان‌شناسی، صص 60-19.

- آذرنوش، مسعود؛ شریفی، علی و نوروزی، آصف، 1392، «معرفی و دسته بندی سفال های اشکانی به دست آمده از کاوش های دور دوم تپه هگمتانه (1385-1383)»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان به‌مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش: علی هژبری، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 188-173.

- آذرنوش، مسعود، [به کوشش: شریفی، علی]، 1387، «گزارش گمانه‌زنی به‌منظور جانمایی موزه‌ی منطقه‌ای غرب کشور»، پژوهشکده باستان‌شناسی، (منتشر نشده).

- استروناخ، دیوید، 1379، پاسارگاد- گزارشی از کاوش های انجام شده توسط موسسه مطالعات ایرانی بریتانیا (از سال 1961 تا سال 1963)، با ترجمه: حمید خطیب شهیدی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).

- بحرالعلومی، فرانک؛ مولودسادات عظیمی و پویه سالار، 1392، «سال‌یابی آجرها و سفال‌های به‌دست آمده از کاوش‌های تپه هگمتانه»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان به مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش: علی هژبری، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 202-199.

- بشاش‌کنزق، رسول، 1392 الف، «پیدایی کاسه های سفالی سحرآمیز یا تله شیطان (Trap of Demons) کتیبه‌دار مندایی در ایران، همدان، تپه هگمتانه»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 8-1.

- بشاش کنزق، رسول، 1392 ب، «قرائت خط خرده‌سفال کتیبه‌دار تپه هگمتانه»، مطالعات باستان‌شناسی شماره 1، دوره 5: صص 9-1.

- بلمکی، بهزاد، 1391، «تاریخچه تحلیلی 291 سال باستان‌شناسی در تپه هگمتانه همدان»، ج 1، در: مجموعه مقالات 80 سال باستان‌شناسی ایران، به کوشش: حسن‌زاده، یوسف و میری، سیما، تهران: پازینه، صص 286-267.

- بوشارلا، رمی، 1392، «تپه هگمتانه و اکباتان باستان»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 242-229.

- بیک‌محمدی، خلیل‌الله، 1392، «آثار به‌دست آمده از شهر باستانی هگمتانه (با تاکید بر یازده فصل کاوش و مطالعات باستان‌شناختی به‌سرپرستی محمدرحیم صراف)»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان به‌مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش: علی هژبری، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 138-117.

 - بیک‌محمدی، خلیل‌الله، بیک‌محمدی، نسرین و جانجان، محسن، 1392، «اکباتان (هگمتانه)؛ نگرشی بر نتایج و تاریخگذاری های ارایه شده بر پایه یک قرن مطالعات باستان‌شناختی»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 174-149.

- تاجبخش، رویا و شریفی، علی، 1392، «گزارش مختصر کاوش های باستان‌شناختی تپه هگمتانه (فصل چهارم از دور دوم کاوش ها)»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 76-59.

- خسروزاده، علیرضا و عالی، ابوالفضل، 1383، «توصیف، طبقه‌بندی و تحلیل گونه‌شناختی سفال‌های دوران اشکانی و ساسانی منطقه‌ی ماهنشان (زنجان)»، در: مجموعه مقالات همایش بین المللی باستان‌شناسی ایران: حوزه‌ی شمال غرب، به کوشش: مسعود آذرنوش، تهران: پژوهشکده باستان‌شناسی، صص 70-45.

- رحمانی، اسماعیل، 1392، «نگرشی تحلیلی بر هگمتانه براساس سفرنامه ها و مدارک دوره ی قاجاریه»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 112-99.

- رنجبران، محمدرحیم، 1385، «کاوش های مسجد جامع همدان»، در: چکیده مقالات همایش باستان‌شناسی ایران: حوزه‌ی غرب، 81-77، تهران: پژوهشکده باستان‌شناسی با همکاری اداره‌ی کل امور فرهنگی.

- رنجبران، محمدرحیم و صفری تورج، اتابک، 1392، «مروری بر روند فعالیت های پژوهشی و اجرایی در محوطه هگمتانه از گذشته تا کنون»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 228-207.

- رنچبران، محمدرحیم، 1392، «بازخوانی سرگذشت هگمتانه باستناد منابع تاریخی و باستان‌شناسی»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 98-83.

- زارعی، محمد ابراهیم، 1392، «نگاهی دوباره به واژه هِگمتانه (از هِنگمتانه تا هِمِدان)»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 84-77.

- صراف، محمدرحیم، 1392، «مقدمه؛ هگمتانه شهر گمشده تاریخ ایران»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص: ش (مقدمه).

- صراف، محمدرحیم، 1378، «روند معماری و شهرسازی شهر باستانی هگمتانه (همدان) در پایان نهمین فصل کاوش پاییز 1377»، ج 1، در مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم - کرمان، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، صص 120-87.

- صراف، محمدرحیم، 1382، «شهر باستانی خشتی هگمتانه - همدان: نتایج دستاوردهای دهمین و یازدهمین فصل کاوش در تابستان و پائیز 1378-79»، در: مجموعه مقالات نهمین کنفرانس بین المللی مطالعه و حفاظت معماری خشتی، یزد: سازمان میراث فرهنگی، معاونت معرفی و آموزش، صص170-149.

- صراف، محمدرحیم، 1385، «شهر باستانی مشکوفه در تپه هگمتانه»، در: چکیده مقالات همایش باستان‌شناسی ایران؛ حوزه‌ی غرب، تهران: دانشگاه تهران، صص 117-114.

- صراف، محمدرحیم، 1374، «نویافته های معماری و شهرسازی در تپه هگمتانه (همدان)»، ج 2، در: مجموعه مقالات تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم - کرمان، به کوشش: باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صص 812-840.

- صراف، محمدرحیم، 1368، «هگمتانه»، در: شهرهای ایران، به کوشش: محمد یوسف کیانی، 311-290، تهران: جهاد دانشگاهی.

- عالی، ابوالفضل و خسروزاده، علیرضا، 1385، «توصیف طبقه‌بندی و گونه شناسی سفال های دوران سلوکی، اشکانی و ساسانی»، در: بررسی های باستان‌شناختی میاناب شوشتر، به کوشش: عباس مقدم، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، صص 298-165.

- علیزاده، کریم، 1382، «معرفی سفال‌های «دژ مادی» بیستون؛ کرمانشاه - کاوش 1381»، در: گزارش‌های باستان‌شناسی (2)، تهران: پژوهشکده باستان‌شناسی صص 108-87.

- مازیار، سپیده، 1391، «معرفی خشت‌های به‌کار رفته در سازه‌های تپه هگمتانه»، در: نامورنامه - مقاله‌هایی در پاسداشت یاد مسعود آذرنوش، به کوشش: فهیمی، حمید و علیزاده، کریم، تهران: ایران نگار، صص 410-399.

- محمدی‌فر، یعقوب، 1388 ب، «کاوش‌های باستان‌شناختی تپه هگمتانه (گزارش توصیفی فصل نخست از دور سوم (فاز دوم)، (فصل شانزدهم))»، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده).

- محمدی‌فر، یعقوب، 1388 الف، «کاوش‌های باستان‌شناختی تپه ی هگمتانه (گزارش توصیفی فصل نخست از دور سوم (فصل شانزدهم))»، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده).

- محمدی‌فر، یعقوب؛ نوروزی، آصف و شریفی، علی، 1392، «دستاوردهای فصل شانزدهم کاوش در تپه هگمتانه»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان به مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش: علی هژبری، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 172-151.

- ملک‌زاده، مهرداد، 1374، «پایتخت های ماد»، در: پایتخت های ایران، به کوشش: محمدیوسف کیانی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، صص 109-83.

- مهریار، محمد، 1361، «بررسی عوامل معماری محوطه‌ی باستانی تپه هگمتانه»، اثر (سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران) 9-8-7: صص 115-76.

- مهریار، محمد، 1354، «پیش‌درآمد یک برنامه عظیم باستان‌شناسی در تپه هگمتانه»، در: گزارش‌های سومین مجمع سالانه کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی در ایران، به کوشش: فیروز باقرزاده، تهران: مرکز باستان‌شناسی، صص 50-41.

- مهریار، محمد، 1355، «پیش‌درآمد یک برنامه عظیم باستان‌شناسی در تپه هگمتانه 1354»، در: گزارش چهارمین مجمع سالانه کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی در ایران، به کوشش: فیروز باقرزاده، تهران: مرکز باستان‌شناسی، صص 98-92.

- موسوی‌کوهپر، سید مهدی، حیدریان، محمود و باصفا، حسن، 1385، «بررسی سفال های اشکانی و ساسانی شهرستان سنقر»، در: گزارش های باستان‌شناسی (8) - مجموعه مقالات همایش بین‌المللی باستان‌شناسی ایران: حوزه غرب - کرمانشاه 1385، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، صص 166-153.

- نپتون، پیتر، صراف، محمدرحیم و کرتیس، جان، 1385-1384، «پایه‌ستون‌های کتیبه‌دار همدان»، تدوین: منیژه اذکایی، مجله باستان‌شناسی و تاریخ 40-39: صص 66-51،

- نگهبان، عزت الله، 1385، مروری بر پنجاه سال باستان‌شناسی ایران، تهران: سبحان نور.

- هرینک، ارنی، 1376، سفال ایران در دوران اشکانی، ترجمه: چوبک، حمیده، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).

- هژبری، علی، 1391، «بازنگری تاریخگذاری نسبی تپه هگمتانه بر پایه یافته‌های مواد فرهنگی،» در: نامورنامه - مقاله هایی در پاسداشت یاد مسعود آذرنوش، به کوشش: فهیمی، حمید و علیزاده، کریم، تهران: ایران نگار، صص 438-419.

- هژبری، علی و جانجان، محسن، 1392، «بازنگری عرصه و حریم تپه هگمتانه»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 138-113.

- هژیری، علی، 1392، «بررسی ماهیت اکباتان؛ شهر یا دژ؟»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ شهر همدان به‌مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش: علی هژبری، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 150-139.

- همتی‌ازندریانی، اسماعیل و خاکسار، علی، 1392، «نگاهی به تپه هگمتانه در بافت شهری همدان در دوره‌های تاریخی و اسلامی»، در: مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه (در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، به کوشش: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص 148-139.

 

- Biscione, R., 2004. “Hamadan-Ecbatana”, Field Season 2004, Vol. XLVI/2, in Studi Micenei ed Egeo- Anatolici, Roma: CNR- ISTITUTO DI STUDI SULLE CIVILTA` DELL'EGEO E DEL VICINO ORIENTE, Pp 296-301.

- Boucharlat, R., 2005, “A la recherche d'Ecbatane sur Tepe Hegmataneh”, Iranica antiqua 33 (1): 173-186.

- Boucharlat, R., & Labrousse, A., 1979, “Les plais d'Artaxerexes II sur larive droite due Chaur a suse.” D.A.F. I 10.

- Calmeyer, P., 1972. “Hamadan reallexicon der Assyrologie und vordeasiatischo”,  Archaologie IV.

- Chevalier, N., 1989, “Hamadan 1913: Une mission oubliée in Mélanges P. Amiet II.” Iranica Antiqua 24: 245-253.

- De Morgan, J., 1896, “Mission scientificue en Perse”, Recherches archéologiques I IV: 235-259.

- Eqbal, H., 1976. “The Seleucid Parthian and Sasanian periods on the Izeh plain”, In Archaeological Investigations in North Eastern Xuzestan, by: H T Wright, 114-119.

- Holland, T. A., 1999, “TELL ES-SWEYHAT”, The Oriental Institute 1998-1999, Annual Report, 88-95.

- Keall, E. J., & Krzysztof E Ciuk. n.d. Continuity of tradition in the pottery from Parthian Nippur. Vol. 6, in Internationale Archäologie, Golf-Archäologie: Mesopotamien, Iran, Kuwait, Bahrain, Vereinigte Arabische Emirate und Oman, by Klaus Schippmann, Anja Herling and Jean François Salles, 57-70.

- Kleiss, W., 1985, “Khurha”, A.M.I 18.

- Kleiss, W., 1973, “Qal'eh Zohak in Azerbaidjan”, A.M.I 6: 163-188.

- Kleiss, W., 1970, “Zur topographie des" partherhanges" in Bistun”, A.M.I n.f.3: 133-168.

- Mohammadifar, Y., &  Norouzi, A., and Sharifi, A., 2012, “Preliminary Report of the16th Season of Excavations at Tepe Hegmataneh; Hamedan”, IRANIAN JOURNAL OF ARCHAEOLOGICAL STUDIES (University of Sistan and Baluchestan) 2 (2): 13-36.

- Wenke, R. J., 1975, “R.J.Wenke, Imperial investment and Agricultural development in Parthian and Sassanian Khuzestan-150B.C to 640 A.D”, Ph.D Thesis, university of Michigan. Ann Arbor.