استفاده از نظریه بازیها در تخصیص بهینه آب در زایندهرود | ||
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 18، مرداد 1395، صفحه 53-80 اصل مقاله (1.05 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/aes.2016.1494 | ||
نویسندگان | ||
سید پرویز جلیلی کامجو* 1؛ رحمان خوش اخلاق2 | ||
1استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت ا... بروجردی (ره) | ||
2استاد گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
هدف این پژوهش استفاده از نظریه بازیها تحت سناریوهای مختلف در ارزیابی رابطه بین پنج متقاضی آب شامل مسکونی، کشاورزی، صنعت، گردشگری و محیطزیست و عرضه بلندمدت اقتصادی آب در حوضه آبریز زایندهرود است. بهمنظور بـرآورد توابـع عرضـه و تقاضـا از یک سیستـم معادلات همـزمان در دوره 1391-1380 استفاده شد. تابع تقاضای بخش صنعت و کشاورزی با استفاده از تابع تولید ترانسلوگ و تابع هزینه متناظر از بسط دوم سری تیلور و استخراج معادله سهم هزینه آب و لم شپارد برای نهاده آب، تصریح شد. قیمت حدی آب در بخش صنعت و کشاورزی2/12072 و 442/1698 ریال برآورد شد. تابع تقاضای مسکونی آب بهصورت تابع غیرخطی با استفاده از حداکثر نمودن تابع مطلوبیت کلین- روبین مقید به بودجه خانوار و حداقل نیاز آب تابعی از دمای هوا، استخراج و سرانه حداقل معاش آب برای نیازهای شرب و مسکونی، عمومی، تولیدی و تجاری و فضای سبز 91/101 لیتر در روز برآورد شد. نتایج حاصل از مجموع برآوردها تحت دو بازی انسان- انسان و بازی انسان- طبیعت در سه حالت تحلیل شد. ابتدا نقطه تعادل مشابه دنیای واقعی بدون در نظر گرفتن تقاضای گردشگری و محیطزیست تحت بازی (HH) بهصورت قیمت اسمی تعادلی 37/1932 ریال و مقدار تعادلی 74/2696 میلیون مترمکعب در سال برآورد شد. در یک بازی گستردهتر، با لحاظ تمایل نهایی به پرداخت آب و نیاز مصرفی در بخش گردشگری بهصورت جمع افقی، نقطه تعادل بازار آب در بازی (HN) بهصورت قیمت اسمی تعادلی 64/1973 ریال و مقدار تعادلی 58/2743 میلیون مترمکعب در سال برآورد شد. در نهایت در حالت سوم در بازار آب، با لحاظ تمایل نهایی به پرداخت آب و نیاز مصرفیدر بخش گردشگری و تمایل به پرداختو نیاز مصرفی در بخش زیستمحیطی بهصورت جمع افقی نقطه تعادل بازار آب در بازی بین انسان و طبیعت بهصورت قیمت اسمی تعادلی 715/2004 ریال و مقدار تعادلی 83/2777 میلیون مترمکعب در سال برآورد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
عرضه بلندمدت اقتصادی آب؛ تقاضای کلی آب؛ نظریه بازیها؛ تقاضای زیستمحیطی و گردشگری آب | ||
مراجع | ||
جفره، منوچهر و علیزاده، سعیده (1388)؛ بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه منابع آب، علوم اقتصادی، دوره 2، شماره 8، 79-95. جلیلی کامجو، سیدپرویز (1394)؛ تخصیص پایدار و عملیسازی طراحی بازار آب (مطالعه موردی حوضه آبریز زایندهرود)، دانشکده اقتصاد و امور اداری، دانشگاه اصفهان. جلیلیکامجو، سیدپرویز؛ خوشاخلاق، رحمان؛ فطرس، محمدحسن و درخشان، مرتضی (1393)؛ برآورد ترجیحات بازدیدکنندگان از زایندهرود با استفاده از روش آزمون انتخاب، فصلنامه اقتصاد انرژی. جلیلیکامجو، سیدپرویز؛ خوشاخلاق، رحمان؛ صمدی، سعید و کیانی، غلامحسین (1393)؛ برآورد ترجیحات بازدیدکنندگان از تالاب گاوخونی با استفاده از روش آزمون انتخاب، مجله تحقیقات اقتصادی. خوشاخلاق، رحمان؛ سجادی، مرضیهسادات؛ رجبی، مصطفی و خاشعی، مهدی (1392)؛ ارزیابی تابع تقاضای کلی آب (مطالعه موردی استان اصفهان)، فصلنامه علمی- ترویجی اقتصاد منابع طبیعی، سال اول، شماره اول، 1-19. خوشاخلاق، رحمان؛ عمادزاده، مصطفی و نورعلیزاده، لیلی (1379)؛ تخمین تابع عرضه اقتصادی درازمدت آب درحوضه آبریز رودخانه زایندهرود، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هشتم، شماره 30. شرزهای، غلامعلی و جلیلیکامجو، سیدپرویز (1392)؛ الگوسازی انتخاب: الگویی نوین برای ارزشگذاری کالاهای زیستمحیطی، مطالعه موردی گنجنامه همدان، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس. وزارت نیرو (1392)؛ مطالعات بهنگام سازی طرح جامع آب کشور با رویکرد مدیریت بههمپیوسته منابع آبی. وزارت نیرو، شرکت مدیریت منابع آب ایران (1391)؛ اطلاعات و مشخصات تالابها، دریاچهها و محدودههای ساحلی دریاهای ایران. Arbués, F.; Garc´ıa-Valiñas; M. Á. and Espiñeira, R. M. (2003); Estimation of residential water demand: a state-of-the-art review, Socio-Economics, 81-102.
Carraro, C.; March iori, C. and Sgobbi, A., (2005); Applications of Negotiation to Water Issues. Social Science Research Network Electronic Paper Collection.
Kilgour, B. and Dinar, A. (2001); Water allocation mechanisms: Principles and examples, The World Bank Policy Research Working Paper 1779.
Loaiciaga, H. (2004); Analytical Game Theoretic Approach to Groundwater Extraction. Journal of Hydrology, 297: 22-33.
Nakas, M. D.; Wichelns D. and Montgomery, I. (2002); Game theory analysis of competition for groundwater involving El.
Rogers, P. (1969); A game theory approach to the problems of international river basins. Water Resources Research, 5(4): 749-760.
Roth, A. E. (2012). “The Theory and Practice of Market Design, lecture prize”, Nobel Lecture, Working Paper.
Supalla, R.; Klaus, B.; Yeboah, O. and Bruins, R. (2002); A game theory approach to deciding who will supply instream flow water. Journal of the American Water Resources Association, 38 (4): 959-966.
Tharme, R. E. and King, J. M. (1998); Development of the Building Block Methodology for Instream Flow Assessment, and Effects of the Different magnitude Flows on Riverine Ecosystems. Water Research Report.
Wang, L. and et al. (2007); Basin-wide cooperative water resources allocation, European Journal of Operational Research, doi:10.1016/j.ejor.2007.06.045. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,509 |