کاربرد الگوی کو و پرون در شناسایی تکانههای نفتی اقتصاد ایران | ||
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران | ||
مقاله 4، دوره 4، شماره 15، آبان 1394، صفحه 81-105 اصل مقاله (753.71 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
ابوالقاسم اثنی عشری1؛ کامران ندری2؛ اصغر ابوالحسنی3؛ نادر مهرگان4؛ محمدرضا بابایی سمیرمی* 5 | ||
1دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیامنور | ||
2استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع) | ||
3دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور | ||
4دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا | ||
5دانشجوی دکترا علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو اوپک، مقدار قابلتوجهی، به درآمد حاصل از فروش نفت وابسته است. تورم، نقدینگی و رشد اقتصادی از متغیرهای اصلی اقتصاد کلان هستند که پس از تکانههای نفتی دچار نوسان معنادار شده و برنامههای توسعه کشورهای صادرکننده نفت را دچار انحراف مینمایند. در این تحقیق، متغیر درآمد نفت به عنوان متغیر برونزا و متغیرهای تورم، نقدینگی و رشد اقتصادی به عنوان متغیرهای درونزای مدل در نظر گرفته شدند. با استفاده از الگوی الگوریتمی کو و پرون (2007)، طی دوره موردمطالعه فصلی 1367:01 تا 1392:04، برای اقتصاد ایران سه تکانه ساختاری نفتی 1374:01، 1379:01 و 1384:01، شناسایی شد. سپس، تأثیر رشد درآمدهای نفتی بر تورم، رشد اقتصادی و نقدینگی، در هر رژیم ساختاری، محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین تأثیر درآمد نفت بر تورم، در رژیم ساختاری اول (1367:01 تا 1374:01) و حداقل آن، در رژیم ساختاری دوم (1374:02 تا 1379:01) بود. بیشترین تأثیر درآمد نفت بر نقدینگی، در رژیم ساختاری دوم و کمترین آن در رژیم ساختاری آخر (1384:02 تا 1392:04) بود. دوره تأثیر درآمد نفت بر رشد اقتصادی در رژیم ساختاری آخر بیشترین مقدار را داشت. مدیریت صحیح منابع ارزی نفتی و حمایت از بخش تولید داخلی پیشنهاد اصلی تحقیق بود. | ||
کلیدواژهها | ||
تکانه نفتی؛ شکست ساختاری؛ اقتصاد انرژی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، محسن؛ سالاریان، محمد و حاجی میرزایی، محمدعلی (1387)؛ بررسی مکانیسمهای اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت از دیدگاه بلای منابع طبیعی. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال پنجم، شماره 16، 156-131. ابراهیمی، محسن و شکری، نوشین (1391)؛ بررسی اثرات نامتقارن تکانهی قیمتی نفت بر شاخص قیمت سهام: تشکیل و مقایسه فواصل اطمینان خود راهانداز در توابع واکنش آنی. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال اول، شماره 2، 144- 115. ابریشمی، حمید و هادیان، محمد (1383)؛ رانتجویی و رشد اقتصادی (شواهد تجربی از ایران). مجله تحقیقات اقتصادی، شماره67، 28-1. اقبالی، علیرضا و حلافی، حمیدرضا (1384)؛ تحلیل اثر شوک نفتی بر اقتصاد ایران: آیا باید منتظر ابتلا به بیماری هلندی بود؟. فصلنامه اقتصاد سیاسی، سال دوم، شماره 7، 89-71. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1393)؛ نماگرهای اقتصادی. شماره76، سهماهه اول. بختیاری، صادق و حقی، زهرا (1380)؛ بررسی آثار افزایش درآمدهای نفتی بر بخش کشاورزی، مورد بیماری هلندی در اقتصاد ایران، اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 35، 138-109. بهرامی، جاوید و نصیری، سمیرا (1390)؛ شوک نفتی و بیماری هلندی؛ بررسی موردی ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران. سال شانزدهم، شماره 48، 54-25. بهمنیار، ساناز و فطرس، محمدحسن (1391)؛ اثر تکانههای قیمتی نفت بر رشد اقتصادی در ایران و ژاپن با استفاده از مدل ARDL. دو فصلنامه علمی- تخصصی اقتصاد توسعه و برنامهریزی، سال اول، شماره 2، 60-45. بیدرام، رسول (1390)؛ بررسی زمینههای رانتجویی در ساختار بودجهای شهرداریها و ارتباط آن با کارایی؛ نمونه موردی شهرداریهای کلانشهرها، مدیریت شهری. دوره9، شماره ویژهنامه: 82-61. پاسبان، فاطمه (1383)؛ تأثیر نوسانات قیمت نفت بر تولید بخش کشاورزی ایران. پژوهشنامه اقتصادی، شماره12، 136-117. جلائی، سید عبدالمجید؛ قاسمی نژاد، امین و کریمیان، علیاکبر (1392)؛ بررسی تأثیر تکانههای نفتی بر رشد اقتصادی ایران با استفاده از الگوریتمهای جستجوی گرانشی و بهینهسازی انبوه ذرات، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. سال دوم، شماره7، 127-111. خضری، محمد (1388)؛ بیماری هلندی و ضرورت استفاده درست از درآمدهای نفتی. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شماره4، 82-67. دانشورکاخکی، محمود؛ دهقانیان، سیاوش و فیروز زارع، علی (1388)؛ بررسی تقاضای نقدینگی در اقتصاد ایران. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 32، 166- 147. دهمرده، نظر و کسایی، زهرا (1390)؛ ریشههای تورم در اقتصاد ایران (1338-1386). جستارهای اقتصادی، سال هشتم، شماره 15، 188-165. رحمانی، تیمور و گلستانی، ماندانا (1388)؛ تحلیلی از نفرین منابع نفتی و رانتجویی بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب نفتخیز. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 89، 86-57. سرزعیم، علی (1386)؛ بررسی اثرات تکانههای قیمت نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران. مطالعات اقتصاد انرژی، دوره4، شماره 51، 27-12. صادقی، سید کمال؛ متفکر آزاد، محمدعلی؛ پورعبادالهان کویج، محسن و شهباززاده خیاوی، اتابک (1392)؛ اثر بیثباتی قیمت نفت بر رشد تولید ناخالص داخلی در ایران؛ تجزیه و تحلیل مدل چرخشی مارکوف. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال دوم، شماره 5، 52-29. صمدی، سعید؛ یحییآبادی، ابوالفضل و معلمی، نوشین (1388)؛ تحلیل تأثیر شوکهای قیمتی نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال هفدهم، شماره 52، 26-5. طبیبیان، محمد و سوری، داود (1375)؛ ریشههای تورم در اقتصاد ایران، پژوهشنامه بازرگانی. شماره 1، 43-37. عصاری آرانی، عباس؛ جعفریصمیمی، احمد و رسولی، میر میثم (1389)؛ بررسی تأثیر تکانههای قیمت نفت بر حساب جاری کشورهای عضو اوپک. فصلنامه اقتصاد مقداری (فصلنامه بررسیهای اقتصادی)، سال هفتم، شماره3، 26-1. علمی، زهرا (میلا) و جهادی، محبوبه (1390)؛ تکانههای قیمت نفت و رشد اقتصادی (شواهدی از کشورهای عضو اوپک). فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 2، 40-11. کازرونی، علیرضا و اصغری، برات (1381)؛ آزمون مدل کلاسیک تورم در ایران: روش همگرایی. پژوهشنامه بازرگانی، سال ششم، شماره 23، 139-97. کریمزاده، مصطفی؛ نصراللهی، خدیجه؛ صمدی، سعید؛ دلالی اصفهانی، رحیم و فخار، مجید (1388)؛ بررسی بیماری هلندی در اقتصاد ایران: تأثیرگذاری رابطه مبادله بر ساختار سرمایهگذاری. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، دوره 6، شماره 4، 172-147. کمیجانی، اکبر؛ سبحانیان، سید محمدهادی و بیات، سعید (1391)؛ اثرات نامتقارن رشد درآمدهای نفتی بر تورم در ایران با استفاده از روش VECM، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی- ایرانی). سال دوازدهم، شماره 45، 226-201. گسکری، ریحانه و اقبالی، علیرضا (1384)؛ اثر شوک نفتی بر سرمایهگذاری بخش خصوصی در ایران. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال سیزدهم، شماره 36، 75-62. مرادی، محمدعلی (1389)؛ تأثیر نفت بر نماگرهای اقتصاد کلان ایران با تأکید بر مکانیزمهای انتقال و آثار. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال دهم، شماره دوم: 140-115. مرکز آمار ایران (1393)؛ آمارهای موضوعی، جمعیت. مهرآرا، محسن و مجاب، رامین (1388)؛ ارتباط میان تورم، نااطمینانی تورم، تولید و نااطمینانی تولید در اقتصاد ایران. فصلنامه پول و اقتصاد، سال اول، شماره 30،2-1. مهرآرا، محسن؛ طیبنیا، علی و دهنوی، جلال (1391)؛ بررسی عوامل تأثیرگذار بر تورم در اقتصاد ایران با استفاده از الگوی سری زمانی غیرخطی نوع STR. تحقیقات اقتصادی، دوره47، شماره 4، 242-221. مهرآرا، محسن و نیکی اسکویی، کامران (1385)؛ تکانههای نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، دوره10، شماره 32، 40-1. مهرگان، نادر و سلمانی، یونس(1393)؛ نوسانات اقتصادی نفت و رشد پایدار اقتصادی: مطالعه موردی ایران و ژاپن. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال سوم، شماره 10، 125-107. مهرگان، نادر؛ دانشخواه، علیرضا؛ چترآبگون، امید؛ احمدی، روح ا... و تیشهکنی، فریبرز (1393)؛ بررسی پدیده بیماری هلندی و اثر شوکهای نفتی در متغیرهای کلان اقتصادی ایران با استفاده از توابع مفصل دمی. مجله تحقیقات اقتصادی، دوره49، شماره2، 411-428. نظری، محسن و مبارک، اصغر (1389)؛ وفور منابع طبیعی، بیماری هلندی و رشد اقتصادی در کشورهای نفتی. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال7، شماره27، 68-47. نیلی، مسعود (1364)؛ بررسی آثار افزایش حجم پول بر نظام اقتصادی کشور در دو دهه اخیر. برنامه و توسعه، شماره 3، دوره اول، 119-89. Al-Mutairi, N. (1993); Determinants of the sources of output fluctuations in Kuwait. Finance and Industry, No.11, 20-78.
Alley, I.; Asekomeh,A.; Mobolaji, H. and Adeniran, Y.A.(2014). Oil Price Shocks and Nigerian Economic Growth. European Scientific Journal, July, 10(199), 375-391.
Alotaibi, B. (2006); Oil Price Fluctuations and the Gulf Cooperation Council (GCC) Countries, 1960-2004, Ph.D dissertation, Southern Illinois University Carbondale.
Benjamin, N. C.; Shantayanan D. and Robert J. W. (1989); The Dutch Disease in a Developing Country: Oil Reserves inCameroon, Journal of Development Economics, 30, 71-99.
Berument, H., Ceylan, N.B. and Dogan, N. (2010); The Impact of Oil Price Shocks on the Economic Growth of the Selected MENA Countries. The Energy Journal, 31(1), 149-176.
Bjorvatn, K. and Selvik, K. (2005); Destructive Competition: Oil and Rent Seeking in Iran, Norwegian School of Economics and Business Administration, University of Oslo, E-File: http://www.nhh.no/Files/Filer/institutter/sam/Discussion%20 papers /2005/08. pdf
Carrion-i-Silvestre, J. L.; Kim, D. and Perron, P. (2009); GLS-Based Unit Root Tests with Multiple Structural Breaks both under the Null and the Alternative Hypotheses, Econometric Theory,Vol. 25, 1754-1792.
Corden, W.M. and Neary. J.P. (1982); Booming Sector and De- Industrialization in a Small Open Economy. The Economic Journal, Vol.92, 825-848.
Devlin, J., and Lewin, M. (2004); Managing Oil Booms and Busts in Developing Countries, Draft Chapter for: Managing Volatility and Crises, A Practitioner's Guide.
Farzanegan, M. R. and Markwardt, G. (2009); The Effects of Oil Price Shocks on the Iranian Economy, Energy Economics, Vol.31, 134-151.
Ftiti, Z., Guesmi, K. and Teulon, F.(2014); Oil Shocks and Economic Growth in OPEC Countries, Working Paper Series No: 2014-064,Ipag Business School, URL: http://www.ipag.fr/fr/accueil/la-recherche/ publications-WP. html
Ftiti, Z. (2010); The Macroeconomic Performance of the Inflation Targeting Policy: An Approach Based on the Evolutionary co-Spectral Analysis (Extension for the Case of a Multivariate Process). Economic Modelling, Vol. 27, 468-476.
Gomez-Loscos, A., Montanes, A. and Dolores Gaeda, M. (2011); The Impact of Oil Shocks on the Spanish Economy. Energy Economics, Vol. 33, 1070-1081.
Ismail, E. H. (2005); Saudi Arabian Economy and the Dutch Disease: A percent Look at a Small Open Economy. A Thesis for the Degree of Master of Arts, California State University.
Krueger, A. (1974); The political Economy of the rent-seeking society, American Economic Review, Vol.64. No.3, 291-303
Kurozumi, E. and Tuvaandorj, P. (2011); Model Selection Criteria in Multivariate Models with Multiple Structural Changes, Journal of Econometrics, Vol. 164, 218-238.
OPEC Annual Bulletin (2014); URL: http://www.opec.org/opec_web/static_files _project/ media/downloads/publications/ ASB2014.pdf
Qu, Z. and Perron, P. (2007); Estimating and Testing Structural Changes in Multivariate Regressions, Econometrica,Vol.75, 459-502.
Sachs, J. and Warner, A. (2001); Natural Resources and Economic Development, The Curse of Natural Resource, European Economic Review,45, 827-838.
Tullock, G. (1967); the welfare costs of tarrifs, Monopolies and Thefts, Western Economic Journal, Vol.5, No. 3, 224-232.
Uma, K.E. and Ikpe, M. (2015); Interaction Between Oil Price Shocks and Nigeria’s non-oil Macroeconomy, International Journal of Economics, Commerce and Management, Vol.3, No.1, 1-13.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,974 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,609 |