معیار و راهبردهای عدالت اقتصادی در نهج البلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 8، دوره 3، شماره 10، شهریور 1394، صفحه 103-122 اصل مقاله (673.34 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
فرزاد جهان بین* 1؛ محمد نعمتی2 | ||
1استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) | ||
2استادیار گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) | ||
چکیده | ||
توجه به عدالت و تلاش برای تحقق آن از جمله کارویژه های بنیادین نظام اسلامی است.بر این اساس، تعریف عدالت و نیز معیارهای عدالت در نظام نظری عملی برآمده از مبانی شناختی هنجاری دین اسلام، جایگاه برجسته ای می یابد.بررسی نهج البلاغه نشان می دهد که سه معیار تساوی در اصل دریافت حق، ایجاد فرصت برابر برای بالفعل کردن حقوق و فقرزدایی سه معیار و کلید اصلی در تشخیص فرآیند عادلانه در نظام اقتصادی اسلامی است.معیار سوم با توجه به رابطه اقتصاد و سازندگی اخلاقی جامعه و تاثیر اقتصاد در آن، تعیین می گردد.با توجه به نظریه های اقتصادی متعارف که مبدا محور، فرآیند محور و نتیجه محورند به نظر می رسد که از منظر علی(ع) می باید معیارهای عدالت در هر سه مرحله به صورت توامان مورد توجه قرار گیرد.در مرحله مبدا توجه به ایجاد فرصت برابر، در مرحله فرآیند توجه به شفافیت در قوانین، نگاه واقع بینانه در وضع قوانین و در مرحله نتیجه، ایجاد توازن از جمله مسائلی است که می باید مورد توجه قرار گیرد.تکافل اجتماعی و تامین اجتماعی نیز در همین راستا قابل توجه است. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت اقتصادی؛ فرصت برابر؛ تامین اجتماعی؛ تکافل اجتماعی؛ نهج البلاغه | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم - نهجالبلاغه - ابنابىالحدید (1967 م / 1387 ق)، شرح نهجالبلاغه، بیروت: دار احیإ التراث العربى، چاپ دوم. - احمدبنحنبل (بیتا)، مسند احمد، بیروت: دار صادر. - اخوانکاظمی، بهرام (1381)، عدالت در نظام سیاسی اسلام، تهران: دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول. - امام خمینی (ره)، صحیفه نور. - امام خمینی (ره)، وصیتنامه الهی سیاسی. - آمدی تمیمی، عبدالواحد (1377)، غرر الحکم و درر الکلم، ترجمه محمدعلی انصاری جلد اول و دوم، تهران: انتشارات آرمان. - حر عاملی، محمدبنحسن (بیتا)، وسایل الشیعه، نشر دار احیاء التراث. - حکیمی، محمد (1370)، معیارهای اقتصادی در تعالیم رضوی، مشهد: بنیاد پژوهشهای استان قدس رضوی. - السباعى، مصطفى (1419)، التکافل الاجتماعى فى الاسلام، بیروت: المکتب الاسلامى. - عیوضلو، حسین (1384)، عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ اول. - مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی (1387)، خلاصه گزارش نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، تهران، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی. - مجلسی، محمدباقر (1403 هـ. ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - منتظری، حسنیعلی (1413 ق)، الاحکام الشریعه، قم: تفکر. - ناصح علوان، عبدالله (1409 هـ. ق)، التکامل الاجتماعی فی الاسلام، مصر: داراسلام، چاپ پنجم. - نوری، حسین (1408 ق)، مستدرک الوسائل، قم: مؤسسه آلالبیت، چاپ دوم. - ویلیام تی، بلوم (1373)، نظریههای نظام سیاسی، احمد تدین، تهران: نشر اران. - یعقوبی، احمد بن واضح (بیتا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دارصادر. - یوسفی، احمدعلی (1384)، عدالت اقتصادی، مجله اقتصاد اسلامی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,638 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,593 |