بازجست نظام هستیشناسانهی علوی در متون صوفیانه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 10، شهریور 1394، صفحه 23-42 اصل مقاله (335.01 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
علی فتح اللهی* 1؛ علی نظری2 | ||
1دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد- ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان | ||
چکیده | ||
نهجالبلاغه و متون روایی شیعه از مهمترین منابع و آبشخورهای متون عرفانی و صوفیانه بهشمار میآید. در موضوع هستیشناسی و مؤلفههای آفرینش بدیع از «لا من شیء» در دیدگاه امامان شیعه(ع)، آفرینش ابداعی عالم هستی از ناچیز توسط خداوند، ایجاد نظاممند آسمان و زمین، هدفمندی اجزای آفریدگان و انقیاد همه هستی از اوامر الهی، از جمله مباحثی است که هم در متون روایی شیعه و هم متون منظوم و منثور صوفیانه به چشم میخورد. هدف این تحقیق به روش توصیفی و تحلیل محتوا، مطالعه و بازجست دیدگاه و نظام هستیشناسی مکتب شیعه مبتنی بر روایات مندرج در نهجالبلاغه و پارهای از مصادر شیعی و مقایسه و ارزیابی هستیشناسی متون صوفیانه با منابع مذکور است. مطابقت و ریشهیابی چگونگی ارتباط آینهوار و رابطهی سایهوار هستی با هستیبخش از دیدگاه علوی با متون ادبی- عرفانی از نتایج این نوشتار است. بررسی و بازشناسی تعابیر مشابه در نهجالبلاغه و متون روایی، این نتیجه نیز به دست میدهد که عارفان مسلمان و اندیشههای آنان، از آبشخور نهجالبلاغه و متون روایی متأثر شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
هستیشناسی؛ عرفان؛ نهجالبلاغه؛ خلق ابداعی؛ آفرینش از عدم | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - آملی، حیدر (1368)، جامعالاسرار و منبعالانوار، تصحیح هنری کربن و عثمان اسماعیل یحیی، توس. - ابراهیمیدینانی، غلامحسین (1389)، دفتر عقل و آیت عشق ج 1، انتشارات طرح نو. - ابنبابویهالقمی، ابوجعفرمحمد (بیتا)، التوحید، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت. - ابنبابویهالقمی، ابوجعفرمحمد (1363)، عیون اخبارالرضا (ع)، تصحیح مهدیالحسنی لاجوردی، طوس، قم. - ابنالعربی، محییالدین (بیتا)، الفتوحات المکیه، بیروت: دار صادر. - ابنالعربی، محییالدین فصوصالحکم (1370)، تصحیح ابوالعلاء عفیفی، انتشارات الزهرا. - اسماعیلپور، ابوالقاسم (1387)، اسطوره، بیان نمادین، انتشارات سروش. - البحرانی، کمال الدین میثم (1412)، شرح نهجالبلاغه، تصحیح یوسف علی منصور، بیروت: دار احیاء التراثالعربی. - بشیرپور، حبیب و حاج ابراهیمی، طاهره (1391)، هستیشناسی مولانا، دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه ادیان، سال ششم، شماره یازدهم، بهار و تابستان. - بیهقی نیشابوری، قطبالدین ابوالحسن محمد (1375)، دیوان امام علی (ع)، تصحیح ابوالقاسم امامی، بیتا. - ثقفی کوفی، ابراهیم بن محمد (بی تا)، الغارات، أو الإستنفار و الغارات، تحقیق عبد الزهراء حسینی، قم: انتشارات دارالکتاب الاسلامی. - جعفریتبریزی، محمدتقی (1373) تحلیل و نقد تفسیر مثنوی، انتشارات اسلامی. - چیتیک، ویلیام (1384)، عوالم خیال (ابیعربی و مسئله اختلاف ادیان)، ترجمه قاسم کاکایی، انتشارات هرمس، چاپ اول. - خراسانی، شرفالدین (1370) ابنعربی، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، انتشارات دایرۀ المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول. - خوارزمی، تاجالدین (1368)، شرح فصوصالحکم، باهتمام، نجیب مایل هروی، انتشارات مولی. - دوستخواه، جلیل (1370)، اوستا کهنترین سرودهای ایرانیان، انتشارات مروارید، چاپ اول. - سعدی شیرازی، مصلح الدین (1371) کلیات، تصحیح محمد علی فروغی، انتشارات ققنوس، چاپ چهارم. - سلیمانی، فاطمه (1383)، بررسی مقایسهای چگونگی پیدایش عالم در آراء افلوطین و ملاصدرا، مشکوهالنورسال هشتم، شماره 26- 27. - سنایی غزنوی، مجدودبنآدم (1362) دیوان، به اهتمام مدرس رضوی، کتابخانه سنایی، چاپ سوم. - شبستری، شیخ محمود (1368) گلشن راز، تصحیح صمد موحد، انتشارات کتابخانه طهوری، چاپ اول. - صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم (1360)، شواهدالربوبیه، تصحیح جلالالدین آشتیانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - عبدالحکیم، خلیفه (1364)، عرفان مولوی، ترجمهی احمد محمدی و احمد میرعلایی، انتشارات علمی و فرهنگی. - عراقی، فخرالدین ابراهیم (بیتا)، کلیّات، تصحیح سعید نفیسی، انتشارات کتابخانه سنائی. - عراقی، فخرالدین ابراهیم (1366)، منطقالطیر (مقاماتالطیور)، تصحیح صادق گوهرین، علمی و فرهنگی. - الغزالی، ابوحامد محمد (بیتا)، احیاء علومالدین، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - فردوسی، ابوالقاسم (1374) شاهنامه، به تصحیح ژول مل، با مقدمه محمدامین ریاحی، انتشارات سخن. - قبادیانی، ناصرخسرو (1375) دیوان اشعار، به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - القمی، محمدبنابراهیم (1367) تفسیر قمی، تحقیق سیدطیب موسوى جزایرى، قم: انتشارات دارالکتاب، چاپ چهارم. - کاشانی، عزالدین محمود (1372)، مصباحالهدایه و مفتاحالکفایه، تصحیح جلالالدین همایی، نشر هما. - کتاب مقدس (بیتا)، ترجمه تفسیری، انتشارات انجمن کتاب مقدس. - الکلینیالرازی، ابوجعفر محمدبنیعقوب (1388)، الاصول الکافی، تصحیح علیاکبر الغفاری، دارالکتب الاسلامیه. - المجلسی، محمدباقر (1403)، بحارالانوار الجامعه لدرراخبار الأئمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفا، چاپ هشتم. - مولوی بلخی، جلالالدین محمد (1363)، کلیات شمس (دیوان کبیر)، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، امیرکبیر. - مولوی بلخی، جلالالدین محمد (1362)، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسن، امیرکبیر. - نسفی، عزیزالدین (1371)، الإنسان الکامل، تصحیح موژیران موله، قم: انتشارات کتابخانه طهوری، نهجالبلاغه (1395) تصحیح صبحیالصالح، باشراف انتشارات الهجره. - واعظی، حسین (1385)، مرغ باغ ملکوت (نفس از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا)، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، چاپ اول. - ولفسن، هَری اُسترین (1368)، فلسفهی علم کلام، ترجمه احمد آرام، انتشارات الهدی، چاپ اول. - یثربی، یحیی (1389) عرفان عملی، قم: انتشارات نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,463 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 832 |