آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شمارهها | 512 |
| تعداد مقالات | 5,365 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,217,469 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,821,615 |
بازخوانی کرونوتوپ «شهر» در رمان تاریخ غیرت: همدان دوره صفوی | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2025.31218.2791 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن سجادزاده* ؛ پژمان شقاقی | ||
| گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به تحلیل کرونوتوپ شهر همدان در رمان تاریخ غیرت اثر سید موسی نثری همدانی میپردازد؛ روایتی تاریخی ـ ادبی که در بستر تخیل ملی اواخر دوره قاجار، حافظه فضایی شهر همدان در اواخر صفویه را بازنمایی میکند. مسئله اصلی پژوهش، بررسی چگونگی بازنمایی شهر همدان بهعنوان کرونوتوپی پویا است؛ فضایی که در آن زمان تاریخی (هجوم عثمانیها) و مکان شهری (دروازهها، میدانها و محلهها) بهصورت دیالکتیکی در شکلدهی به روایت، هویت جمعی و کنش اجتماعی نقش ایفا میکنند. هدف پژوهش، ارائه الگویی میانرشتهای برای تحلیل سازمان فضایی در متون روایی تاریخی با تمرکز بر پیوند حافظه، فضا و روایت و بهرهگیری از نقشهنگاری کرونوتوپی است. ضرورت این مطالعه از خلأ موجود در مطالعات ادبیات فارسی درباره بازنمایی فضاهای شهری و فقدان اسناد تصویری از ساختار فضایی همدان در دوره صفوی ناشی میشود. پرسش اصلی تحقیق این است: «رمان تاریخ غیرت چگونه از طریق درهمآمیزی مکان و زمان، سازمان فضایی و هویت شهری همدان را بازنمایی میکند؟». فرضیه پژوهش بر این استوار است که فضاهای شهری در این رمان نهتنها پسزمینهای منفعل، بلکه عاملی فعال در پیشبرد روایت و بازتاب مقاومت اجتماعیاند. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متن رمان در چارچوب نظریه کرونوتوپ باختین است و برای اعتبارسنجی یافتهها از روش تطبیقی با منابع تاریخی، نقشههای شهری و پژوهشهای مرتبط با شهر در دوره صفوی بهره گرفته شده است. یافتهها نشان میدهند که مکانهایی چون میدان سنگزار و دروازههای بهار، سنگشیر، مختاران و... همزمان واجد کارکردهای روایی، اجتماعی و نمادیناند و بهعنوان «هستههای کرونوتوپی» (گرههای زمان ـ مکان)، حافظه جمعی و هویت شهری را سامان میدهند. همچنین، تقابل زمان تاریخی با مکان، شهر را به «پالیمپسست حافظه» (چندلایگی معنایی) یا بستری چندلایه از تجربه، کنش و معنا بدل میسازد. نتیجهگیری پژوهش تأکید دارد که کرونوتوپ شهر در این رمان نهتنها بازتابدهنده شرایط تاریخی، بلکه سازنده معنا و حافظه شهری است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| کرونوتوپ؛ شهر همدان؛ رمان تاریخ غیرت؛ میخائیل باختین؛ نقشهنگاری کرونوتوپی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 17 |
||