آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 506 |
| تعداد مقالات | 5,311 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,076,665 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,722,349 |
تحلیل و نقد آراء حکیم سبزواری در مسألۀ استجابت دعاهای حاجت‌خواهانه | ||
| دوفصلنامه دعاپژوهی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2025.30986.1165 | ||
| نویسنده | ||
| محسن بهرامی* | ||
| عضو هیأت علمی دانشکدۀ فنی و مهندسی گلپایگان، دانشگاه صنعتی اصفهان | ||
| چکیده | ||
| چکیده قران، عدم استجابت دعای مشرکین را دلیل بر بطلان شرک و گمراهی داعیان و استجابت دعاهای واقعی و خالصانه را دلیل وجود خدا و یگانگی او می‌داند. برآورده نشدن برخی از حوائج خداباوران این ادعا را به چالش می‌کشد. در پاسخ به این مسئله، حکیم سبزواری مانند برخی از حکمای پیش از خود، مستجاب نشدن برخی از دعاهای حاجت‌خواهانه را ناشی از تمام نبودن استعداد داعی یا مطلوب او، مصادمت با نظام کل یا نظامات جرئی دیگر، مخالفت زبان حال با زبان قال و مصلحت نبودن تحقق خواسته داعی می‌داند. وی استجابت دعوات را به قوّت نفس داعی نسبت می‌دهد. این مقاله، با روی‌کردی درون‌دینی جامعیت این نظریه را نقض می‌کند و از منظر برون دینی با تحلیل منطقی مبانی نظریۀ مذکور، ناکارآمدی آن را نشان می‌دهد. شواهد درون دینی گواه آن است که این نظریه نه می‌تواند تحقق برخی درخواست‌هایی را که امکان استعدادی وقوع آن‌ها وجود ندارد، تبیین نماید و نه می‌تواند برآورده نشدن برخی ادعیه پیامبران را که بر اساس نظریۀ مذکور در اوج توانایی نظری و عملی بوده‌اند، توجیه کند. تحلیل و ارزیابی منطقی مبانی نظریۀ مذکور نیز نشان می‌دهد: برخی از مفاهیم انتزاعی به کار رفته در این نظریه و قواعد پیش فرض آن، از قبیل: «استعداد» ، «استدعای نظام کل یا نظامات جرئی دیگر» ، «زبان حال» و قاعدۀ «کلُّ حادثٍ مسبوقٌ بقوةٍ و مادةٍ تحملها» ، مبهم یا محل تأمل و تردید است. افزون بر این‌که پاسخ‌های کلی و فلسفی نمی‌تواند تبیین مناسبی برای مستجاب نشدن ادعیۀ خاص باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکیم سبزواری؛ دعا؛ استجابت؛ استعداد؛ نظام | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15 |
||